Cuối năm, "cát tặc" lộng hành...

Mặc dù UBND tỉnh đã nghiêm cấm khai thác cát trên sông Đồng Nai, sông La Ngà, nhưng ở huyện Tân Phú, một số "vựa cát" không những không chấp hành quy định này mà vẫn ngang nhiên bơm hút cát lậu, bất chấp những xử phạt của chính quyền huyện Tân Phú. Tình trạng này lại rầm rộ hơn vào dịp cuối năm này khi nhu cầu cát cho xây dựng rất lớn.

* Bãi cát mọc lên như nấm sau mưa

Trong những ngày gần đây, trên địa bàn huyện Tân Phú đã xảy ra tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai và sông La Ngà diễn ra ồ ạt ở nhiều nơi. Trong đó, đáng kể nhất là địa bàn các xã như: Nam Cát Tiên, Núi Tượng, Tà Lài và Phú Thịnh. Mặc dù Công an huyện Tân Phú đã phối hợp với công an địa phương thường xuyên tuần tra ngăn chặn nhưng hoạt động của các đối tượng này vẫn không lắng mà ngang nhiên khai thác và có chiều hướng gia tăng.

Chúng tôi đã đi thuyền theo tổ tuần tra của huyện Tân Phú dọc sông Đồng Nai. Điều dễ nhận thấy nhất là nơi nào có hiện tượng hút cát là nơi đó hai bên bờ sông bị sạt lở, nhiều khu vực có cả những cây cổ thụ hoặc bụi tre to lớn bằng một ngôi nhà bị đổ cả xuống sông. Đặc biệt, ở đoạn ấp 8, xã Nam Cát Tiên, tình trạng sạt lở của bờ sông Đồng Nai đã tiến sát gần với đường vào xã. Theo ước tính của bà con nông dân ở đây, có khoảng gần một nửa hécta đất canh tác của bà con bị trôi sông.

Có thể nói, hoạt động khai thác cát lậu ở Tân Phú diễn ra khá "ồn ào". Mới đây, tổ tuần tra đã phát hiện tại khu vực ở bến Năm Bửu (xã Phú Thịnh) có một chiếc bè đang neo giữa sông Đồng Nai, trên có máy bơm hút cát đang hoạt động. Tổ đã lập biên bản xử lý hành chính giao phương tiện cho xã quản lý. Tuy nhiên, nơi đây vẫn còn tồn tại một bãi cát lậu khác nhưng mỗi khi có lực lượng kiểm tra vào đến nơi thì họ đã thu dọn sân bãi xong! Tại khu vực ấp 5 (xã Tà Lài), tổ tuần tra phát hiện 1 tàu sắt (tự đóng) đang hút cát lên bờ nhưng khi kiểm tra không có mặt chủ tàu mà chỉ có người làm thuê là anh Nguyễn Việt Thành. Tàu này hoạt động không giấy phép và đã bị lập biên bản thu giữ phương tiện giao cho xã quản lý. Vào ngày 16-12-2007, được tin của quần chúng báo về cho biết trong mấy ngày gần đây, tại ấp 6A và ấp 8 (xã Nam Cát Tiên), ở gần đoạn sông sạt lở, có tình trạng hút cát công khai cả ban ngày, nhưng khi lực lượng công an tới nơi thì hình như họ đã được báo trước nên các ghe tàu này đều đã biến mất! Sau đó, tổ tuần tra đã phối hợp với Hạt Kiểm lâm Vườn quốc gia Cát Tiên bí mật mai phục. Đúng như dự đoán, vào khoảng 4 giờ sáng hôm sau, tổ tuần tra đã nghe được tiếng tàu phành phạch vang lên. Ngay tức thì, trung tá Lưu Trung Chánh, Đội phó Đội cảnh sát điều tra tội phạm kinh tế Công an huyện Tân Phú đã cho anh em triển khai đội hình hướng tới điểm có tiếng máy nổ phát ra. Khi thuyền của đội vừa cập mạn tàu, các đối tượng trên tàu mới phát hiện ra. Tổ tuần tra đã khống chế, buộc các đối tượng ngừng ngay việc bơm cát, đồng thời tiếp tục truy đuổi một tàu khác đang trên đường về hướng Nam Cát Tiên. Khi kiểm tra, tàu này đều không có giấy phép khai thác, tổ lập biên bản buộc các đối tượng bơm cát trả về sông Đồng Nai. Sau đó, tổ phối hợp với lực lượng Công an xã Núi Tượng kéo 2 tàu này về tập kết tại bến phà xã Tà Lài giao cho địa phương quản lý để chờ xử lý.

Trên đây là những vụ vi phạm khai thác cát trên địa bàn huyện Tân Phú mà Công an huyện phát hiện xử lý trong mấy ngày gần đây. Trên thực tế, số vụ vi phạm bị phát hiện chưa nhiều, vì khi nhóm phóng viên chúng tôi đi thị sát dọc bờ sông Đồng Nai phát hiện còn rất nhiều điểm bơm hút cát khác, trong đó còn có những bãi có quy mô lớn với cát bơm lên thành đống cao như núi...

* Xử lý như bắt cóc bỏ dĩa

Trao đổi với chúng tôi, trung tá Lưu Trung Chánh cho biết thêm: thực tế hiện nay đoạn sông Đồng Nai từ xã Nam Cát Tiên đến xã Phú Thịnh đã có hàng chục điểm khai thác cát trái phép, trong đó có 8 tàu lớn hoạt động. Vừa qua, có 4 tàu bị bắt giữ khi đang khai thác cát trái phép, tổ đã lập biên bản để huyện ra quyết định tịch thu, sau đó số tàu này giao cho xã quản lý, nhưng không biết bằng cách nào mấy ngày sau thì lực lượng tuần tra lại phát hiện những tàu này tiếp tục tái phạm! Đơn cử như tàu ông Ninh tại ấp 5 (xã Nam Cát Tiên, nguyên là Trưởng công an xã Nam Cát Tiên) đã bị bắt, nhưng sau đó không lâu trong đợt truy quét ngày 17-12 vừa qua, tàu của ông lại bị bắt tiếp. Còn tại xã Tà Lài thì mấy ngày trước tàu của ông Nguyễn Thành Việt, cư ngụ tại ấp 3 (xã Tà Lài) trong lúc đang hút cát đã bị tổ tuần tra phát hiện và bắt giữ, sau đó huyện đã ra quyết định tịch thu. Tuy nhiên, mấy ngày sau tại xã Nam Cát Tiên, chủ tàu này lại tiếp tục hạ thủy 1 tàu khác nghe đâu trị giá trên 120 triệu đồng vừa được mua tại huyện Đạ Tẻ, tỉnh Lâm Đồng. Tổ đã yêu cầu chủ tàu làm giấy cam kết không khai thác cát trái phép. Thế nhưng thực tế trên tàu này đã được trang bị đầy đủ máy móc như: máy nổ, bơm hút cát và một số dụng cụ phục vụ cho việc hút cát.

Điều đáng nói là trong khi tổ tuần tra đang tiến hành gom tàu về điểm tập kết thì phát hiện tàu của ông Trịnh Quốc Vượng (ở khu 10, thị trấn Tân Phú) đang đậu tại ấp 4 (xã Tà Lài). Qua kiểm tra, tổ phát hiện tàu này có dấu hiệu vi phạm trong lúc tàu này đã có quyết định tịch thu do vi phạm khai thác cát trái phép. Đặc biệt, trong lúc đưa tàu về điểm tập kết, không hiểu bằng cách nào chủ tàu đã mở khoang để cho nước tràn vào, nhằm đánh chìm tàu.

Trung tá Nguyễn Ngọc Báu, Đội trưởng Đội Tham mưu tổng hợp - Phòng Cảnh sát giao thông đường thủy (Công an Đồng Nai) cho biết: "Khó khăn nhất hiện nay là khi các phương tiện khai thác cát lậu bị thu giữ thì chủ các phương tiện này hầu như không có mặt mà chủ yếu là người làm thuê nên khi ra quyết định xử phạt hành chính thì hầu như khó thực hiện. Đa số các chủ tàu đều thực hiện phương án "bỏ của chạy lấy người".

Qua những sự việc như vậy mới thấy hết nguồn lợi từ tài nguyên cát mang lại rất lớn, chính vì thế mà tình trạng khai thác cát trái phép trên địa bàn huyện Tân Phú đang diễn biến phức tạp. Một thực tế khác, đó là hầu hết các điểm khai thác cát trái phép này hầu như là những người đã (hoặc có liên quan) đến những cán bộ chủ chốt tại địa phương, vì thế khi lực lượng công an đi kiểm tra thì hầu hết được báo trước, nên việc bắt các xử lý các ông chủ này rất khó khăn.

Anh Dũng