Nhiều vi phạm trên đất lâm nghiệp tại Xuân Lộc

(ĐN) - Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn vừa ban hành kết luận thanh tra về việc chấp hành các quy định của pháp luật trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, việc ký kết, thanh lý hợp đồng giao khoán đối với Ban Quản lý rừng phòng hộ (QLRPH) Xuân Lộc (huyện Xuân Lộc).

Rừng sản xuất thuộc quản lý của Ban QLRPH Xuân Lộc, huyện Xuân Lộc. Ảnh: B.Nguyên

Theo kết luận thanh tra, nhiều vi phạm xảy ra trên đất lâm nghiệp do Ban QLRPH Xuân Lộc quản lý như: Vi phạm xây dựng trên đất lâm nghiệp; vi phạm lấn, chiếm đất lâm nghiệp…

Hàng chục hộ dân vi phạm xây dựng trên đất lâm nghiệp

Theo quy định tại Quyết định số 178/2001/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về quyền hưởng lợi, nghĩa vụ của hộ gia đình, cá nhân được giao, được thuê, nhận khoán rừng và đất lâm nghiệp quy định rõ tại Điều 21: "Hộ gia đình, cá nhân nhận khoán bảo vệ rừng, khoanh nuôi tái sinh và trồng rừng (trừ rừng đặc dụng) được phép sử dụng một phần đất nhận khoán không quá 200 m² làm nhà ở để trông nom khu rừng nhận khoán, nhưng phải được bên giao khoán thỏa thuận bằng văn bản và phải đăng ký với UBND xã sở tại".

Tuy nhiên, nhiều hộ dân nhận khoán đất rừng  lại không thực hiện đúng theo thỏa thuận với Ban QLRPH Xuân Lộc và đăng ký với địa phương. Nhiều trường hợp tự ý xây dựng không xin phép, cơi nới mở rộng hoặc sửa chữa nhà, thay đổi kết cấu nhà.

Theo báo cáo của Ban QLRPH Xuân Lộc, từ năm 2014 đến cuối năm 2023, trên địa bàn xã Xuân Hưng và Xuân Tâm có 14 trường hợp người dân tự ý xây dựng nhà trên đất của Ban QLRPH Xuân Lộc.

Còn theo Nghị định số 168/2016/NĐ-CP ngày 27-12-2016 (có hiệu lực 17-2-2017) quy định về khoán rừng… không cho phép xây dựng nhà tạm trên đất lâm nghiệp. Do đó, các trường hợp xây dựng nhà và các công trình khác trên đất lâm nghiệp, Ban QLRPH Xuân Lộc đều lập biên bản ghi nhận sự việc, yêu cầu dừng xây dựng và chuyển địa phương để xem xét xử lý theo quy định.

Trong thời kỳ thanh tra, trên địa bàn xã Xuân Tâm, xã Xuân Hưng phát hiện 37 trường hợp xây dựng nhà, công trình khác trên đất của Ban QLRPH Xuân Lộc. Ban QLRPH Xuân Lộc đã lập hồ sơ ban đầu, đồng thời chuyển hồ sơ vi phạm cho UBND các xã xử lý theo thẩm quyền.

Cụ thể, chuyển hồ sơ 27 trường hợp (11 trường hợp xây nhà mới; 4 trường hợp đào ao; 4 trường hợp cơi nới, sửa nhà; 1 trường hợp xây miếu thờ; 7 trường hợp dựng hàng rào B40, trụ phát sóng vinaphone, đổ trụ bê tông) sang UBND xã Xuân Tâm.

UBND xã Xuân Tâm đã ban hành 4 Quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt là 6 triệu đồng và buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm là gần 81,5 triệu đồng; còn lại 23 trường hợp chưa xử lý.

Ban QLRPH Xuân Lộc cũng chuyển hồ sơ 10 trường hợp (3 trường hợp xây nhà mới; 2 trường hợp cơi nới nhà cũ và 5 trường hợp dựng hàng rào lưới B40) sang UBND xã Xuân Hưng. UBND xã Xuân Hưng đã ban hành quyết định xử lý 2 trường hợp, xử phạt vi phạm hành chính là 8 triệu đồng; còn lại 8 trường hợp chưa xử lý.

Qua kiểm tra các quyết định xử phạt vi phạm hành chính do Chủ tịch UBND các xã Xuân Tâm, Xuân Hưng ký ban hành, thể hiện UBND xã Xuân Tâm và Xuân Hưng chưa theo dõi việc thực hiện quyết định xử phạt vì tất cả 6 quyết định xử phạt trên đều chưa thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả buộc khôi phục lại tình trạng ban dầu của đất; 3/6 quyết định người vi phạm chưa nộp tiền phạt; 4/6 quyết định xử phạt chưa đảm bảo về thẩm quyền ban hành.

119 vụ vi phạm tự ý khai thác gỗ rừng trồng phòng hộ

Theo kết luận thanh tra, tổng diện tích đất do BQLRPH Xuân Lộc quản lý sử dụng là gần 1.732 hécta. Trong đó, tại xã Xuân Tâm có gần 635 hécta gồm: hơn 24 hécta do ban quản lý trực tiếp sử dụng, liên kết trồng rừng với Công ty Cổ phần Lâm nghiệp Sài Gòn hơn 15 hécta; người dân đang sử dụng sản xuất lâm nghiệp hơn 595 hécta. Với diện tích đất người dân đang sử dụng sản xuất lâm nghiệp, chỉ có 277 hộ với hơn 569 hécta là đã ký hợp đồng giao khoán; có hơn 26 hécta của 10 hộ chưa ký hợp đồng.

Tại xã Xuân Hưng có hơn 1.098 hécta. Trong đó, BQLRPH Xuân Lộc trực tiếp sử dụng hơn 125 hécta; người dân đang sử dụng sản xuất lâm nghiệp gần 973 hécta. Nhưng chỉ có hơn 901 hécta với 214 hộ dân đã ký hợp đồng giao khoán, hơn 71 hécta với 13 hộ chưa ký hợp đồng.

Với 97 hécta chưa ký hợp đồng giao khoán, Ban QLRPH Xuân Lộc đã nhiều lần phối hợp với địa phương vận động các hộ ký hợp đồng giao khoán theo quy định. Tuy nhiên đến nay, các hộ vẫn không phối hợp thực hiện.

Ban QLRPH Xuân Lộc đã kiểm tra, ghi nhận từ ngày 1-1-2019 khi Luật Lâm nghiệp có hiệu lực, trên địa bàn xã Xuân Tâm, xã Xuân Hưng xảy ra tình trạng các hộ nhận khoán tự ý khai thác gỗ rừng trồng phòng hộ với tổng số 119 vụ vi phạm. Hạt Kiểm lâm liên huyện Xuân Lộc – thành phố Long Khánh đã xử lý 9 vụ; 8 vụ xử lý hành chính với tổng số tiền xử phạt gần 26 triệu đồng; 1 vụ chuyển hồ sơ cho Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Xuân Lộc để tiếp tục điều tra khởi tố hình sự. 31 vụ đang xử lý và 79 vụ không đủ điều kiện xử lý, Hạt Kiêm lâm chuyển trả hồ sơ cho Ban QLRPH Xuân lộc để xem xét xử lý vi phạm hợp đồng khoán theo quy định.

Nguyên nhân các vụ chưa xử lý hoặc chuyển trả hồ sơ trên do những bất cập trong các quy định của Luật Lâm nghiệp và các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan.

Gần 200 hécta đất rừng bị lấn chiếm

Về vi phạm hợp đồng khoán với Ban QLRPH Xuân Lộc có 111 hộ với diện tích 197 hécta (chiếm 12%) về diện tích thực hiện không đúng hợp đồng, vi phạm trong công tác quản lý rừng (có 64 hộ vi phạm lần đầu, 29 hộ vi phạm lần 2, 18 hộ vi phạm từ 3 lần).

Trong đó, có 41 trường hợp vi phạm nghiêm trọng hợp đồng khoán như: vi phạm về quản lý bảo vệ rừng nhiều lần, hậu quả lớn, tự ý sang nhượng hợp đồng vi phạm không thể khắc phục hoặc hộ nhận khoán không hợp tác để khắc phục hậu quả. Ban QLRPH Xuân Lộc đã nhiều lần mời các hộ đến để làm việc xử lý theo hợp đồng nhưng các hộ không đến. Ban QLRPH Xuân Lộc tiếp tục củng cố hồ sơ để thanh lý hợp đồng, thu hồi đất giao khoán theo quy định.

Có 12 trường hợp vi phạm hợp đồng rất nghiêm trọng, Ban QLRPH đã ban hành quyết định, thông báo thanh lý hợp đồng và thu hồi đất đối với 12 hộ nhận khoán, đồng thời khởi kiện ra Tòa án nhân dân huyện Xuân Lộc 6 trường hợp. Tuy nhiên, đến nay Ban QLRPH Xuân Lộc vẫn chưa thu hồi được đất rừng đã giao khoán.

Rừng là đất lâm nghiệp giao khoán gồm đất trống hoặc rừng tự nhiên nghèo kiệt sau khai thác, tận thu có hiện trạng dây leo, bụi rậm và cây tái sinh phi mục đích. Thực hiện các quy định của Nhà nước về giao khoán giúp người dân ổn định cuộc sống, phục hồi diện tích rừng.

Kiến nghị ngăn chặn vi phạm lâm nghiệp

Trong kết luận thanh tra, Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn Nguyễn Văn Thắng giao cho phòng Tổ chức cán bộ Sở chủ trì hướng dẫn Ban QLRPH Xuân Lộc thực hiện kiểm điểm rút kinh nghiệm trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, thực hiện hợp đồng giao khoán và công tác quản lý bảo vệ rừng, tránh đề xảy ra những tồn tại, hạn chế trong công tác quản lý.

Đối với 111 hộ canh tác chưa ký hợp đồng giao khoán, Ban QLRPH Xuân Lộc tiếp tục phối hợp với UBND huyện Xuân Lộc, UBND các xã có liên quan, nhất là các xã có hộ dân canh tác chưa ký hợp đồng giao khoán để tuyên truyền, vận động các hộ dân canh tác ký hợp đồng nhận khoán theo quy định của pháp luật; xem xét xử lý dứt điểm đối với các trường hơp tự ý xây dựng các công trình trên đất lâm nghiệp mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép.

Ban QLRPH Xuân Lộc khẩn trương rà soát, thực hiện việc thanh lý, tổ chức thu hồi diện tích đất đã giao khoán đối với những trường hợp chuyển nhượng hợp đồng giao khoán trái phép hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng hợp đồng giao khoán. Tổ chức kiểm điểm rút kinh nghiệm trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, thực hiện hợp đồng giao khoán và công tác quản lý bảo vệ rừng, tránh để xảy ra những tồn tại, hạn chế đã được nêu trong Kết luận thanh tra.

Khai thác gỗ rừng trồng thuộc Ban QLRPH Xuân Lộc, huyện Xuân Lộc. Ảnh: B.Nguyên

Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn kiến nghị UBND tỉnh đề nghị các cơ quan Tòa án nhân dân tỉnh, Viện kiểm sát tỉnh, Công an tỉnh chỉ đạo các cơ quan tố tụng huyện Xuân Lộc đẩy nhanh tiến độ xử lý đối với các vụ việc vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản, hợp đồng giao khoán tại Ban QLRPH Xuân Lộc để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật trong công tác quản lý bảo vệ rừng trên địa bàn tỉnh.

UBND tỉnh giao cho UBND huyện Xuân Lộc thực hiện đúng trách nhiệm quản lý Nhà nước về lâm nghiệp tại địa phương, tập trung kiểm tra ngăn chặn và xử lý nghiêm tình trạng sử dụng đất không đúng mục đích, không phù hợp quy hoạch (xây dựng nhà, đào ao, hồ, san ủi làm đường giao thông, trồng cây không đúng hợp đồng khoán... và các công trình khác trên đất lâm nghiệp). Buộc các đối tượng vi phạm thi hành, khắc phục hậu quả trả lại hiện trạng ban đầu.

Xem xét, kiểm tra công tác xử lý vi phạm hành chính của UBND xã Xuân Tâm, Xuân Hưng và UBND các xã có các trường hợp xây dựng công trình trên đất lâm nghiệp do Ban QLRPH Xuân Lộc chuyển hồ sơ đến nhưng đến nay vẫn chưa xử lý vi phạm hành chính. Xử lý dứt diểm đối với các trường hợp tự ý xây dựng các công trình trên đất lâm nghiệp không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép theo quy định.

Bình Nguyên