Bà Rịa - Vũng Tàu: Nông dân đối mặt với hạn hán

Thời gian qua, nắng nóng kéo dài đã làm cho hàng trăm hécta lúa đông - xuân trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BRVT) bị khô hạn. Nhiều nông dân đang từng ngày vật lộn với nắng nóng để cứu những cánh đồng lúa có nguy cơ mất trắng.

Thời gian qua, nắng nóng kéo dài đã làm cho hàng trăm hécta lúa đông - xuân trên địa bàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BRVT) bị khô hạn. Nhiều nông dân đang từng ngày vật lộn với nắng nóng để cứu những cánh đồng lúa có nguy cơ mất trắng.

Tình trạng thiếu nước tưới không chỉ do thời tiết nắng nóng mà còn xuất phát từ nguyên nhân chủ quan, như: không linh hoạt điều tiết nước và việc người dân lấy nước tùy tiện gây lãng phí và thất thoát nguồn nước.

* Dân sợ thiếu, trạm bảo đủ

Vụ đông - xuân 2013, tập đoàn 5, thị trấn Đất Đỏ (huyện Đất Đỏ) sản xuất 30 hécta lúa theo đúng chỉ tiêu trạm thủy nông đưa ra nhưng thời điểm trước và sau tết, nắng nóng kéo dài khiến một nửa diện tích bị khô hạn cục bộ. Bằng kinh nghiệm đồng áng, nhiều nông dân dự đoán năm nay nước cho lúa đông - xuân sẽ thiếu, nhưng trạm quản lý thủy nông lại khẳng định, đảm bảo được nước tưới cho toàn vụ nên nhiều nông dân đã mạnh dạn đầu tư sản xuất, do vậy hiện nay, nước thiếu trầm trọng.

Nhiều cánh đồng hoa màu ở Bà Rịa - Vũng Tàu hiện đang thiếu nước tưới.

Bà Đặng Thị Mạnh, một nông dân thị trấn Đất Đỏ, chua xót: “Hạn hán thế này rầu quá! Tối ngày ăn ngủ không được vì lo cho đám ruộng. Thấy lúa chết mà xót, phải chi đừng bỏ công, bỏ tiền ra mần”.

Thiếu nước, một số hộ dân khoan giếng cứu lúa. Những hộ không có điều kiện thì đành bỏ lúa chết khô, bởi với diện tích canh tác dưới 5 sào thì việc đầu tư giếng khoan, máy bơm nước đã mất hơn 7 triệu đồng cộng thêm tiền dầu chạy máy nước, mỗi ngày lấy nước mất 150 ngàn đồng.

Xã Tam Phước, huyện Long Điền hiện đang gieo trồng hơn 110 hécta. Đến nay, lúa đang trong giai đoạn ôm bắp, trổ đòng nhưng hơn 70 hécta có nguy cơ chết khô. Ngay từ đầu vụ, ngành nông nghiệp địa phương đảm bảo đủ nước để cung cấp cho 110 hécta lúa trên địa bàn xã nên nhiều nông dân mới đầu tư. Nhưng hơn một tháng nay, kênh Bà Ráp là kênh chính dẫn nước cung cấp cho xã Tam Phước càng trơ đáy.

* Không chỉ thiên tai

Kênh phân phối nước của Trạm Thủy nông Long Điền phân về cho xã Tam Phước mỗi đợt chỉ có 3 ngày, trong khi đường dẫn nước từ hồ thủy lợi về đến địa phương này rất xa. Vì thế, việc thiếu nước giữa mùa nóng này khó tránh khỏi. Với hơn 200 hộ dân ở xã Tam Phước, ruộng lúa là cơ nghiệp. Nhiều gia đình đã dốc hết vốn liếng đầu tư mở rộng diện tích vụ đông - xuân. Vì xót vốn, sốt ruột cứu lúa, nhiều nông dân đã tùy tiện chặn dòng kênh ở đầu nguồn để bơm nước cho ruộng mình khiến những cánh đồng ở cuối kênh bị thiếu nước.

Căn cứ vào trữ lượng nước ở các công trình hồ chứa thủy lợi và điều kiện kinh tế, vụ đông - xuân 2012 - 2013, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh BRVT xây dựng kế hoạch tưới cho trên 5.500 hécta lương thực và rau màu các loại. Thế nhưng mùa mưa năm 2012 đã kết thúc rất sớm, đồng nghĩa với mùa khô 2013 đã bắt đầu sớm hơn. Nắng nóng kéo dài đã khiến lượng nước dự trữ trong các hồ thất thoát lớn, dẫn đến lượng nước cung cấp cho các khu vực trong tỉnh không đảm bảo. Tình trạng khô hạn cục bộ tại nhiều khu vực còn do nguyên nhân: nông dân không tuân thủ đúng quy trình, thời gian xuống giống. Thay vì phải kết thúc vào ngày 31-12 năm qua, nhiều nơi bà con vẫn tiếp tục xuống giống vào giữa tháng 1-2013. Do đó, Trung tâm khai thác và quản lý công trình thủy lợi BRVT càng bị động khi điều tiết nước. Trước tình hình hàng loạt diện tích lúa bị khô hạn, trung tâm này đã quyết định mở tăng lượng nước hồ Đá Bàng liên tục trong suốt tháng 2 từ 90 ngàn m3/ngày đêm lên  140 ngàn m3/ngày đêm.

Hiện trữ lượng nước tại các hồ chứa trong toàn tỉnh BRVT còn khoảng 133 triệu m3, tương ứng 43% dung tích thiết kế. Với trữ lượng này, từ nay đến cuối vụ đông - xuân, Trung tâm khai thác và quản lý công trình thủy lợi BRVT sẽ phải điều chỉnh việc điều tiết, cung cấp nước hợp lý hơn, ưu tiên cho những khu vực đang thiếu nước trầm trọng. Ông Nguyễn Văn Hồng, Phó giám đốc Trung tâm khai thác và quản lý công trình thủy lợi BRVT, cho rằng: “Hy vọng rằng lượng nước còn lại sẽ đảm bảo tưới cho số diện tích bà con sản xuất nhưng với điều kiện các tổ hợp tác và bà con nông dân phải tuân thủ chặt chẽ lịch cấp nước. Riêng một số chân ruộng xuống giống trễ, có khả năng sẽ bị thiếu nước vào thời điểm gần vụ thu hoạch, do đó, bà con phải tự chủ động bơm nước để tránh hạn cục bộ khi cần thiết”.

Huỳnh Lệ