Hữu Châu: Diễn viên, đạo diễn và làm thầy!

Mới đây sân khấu Idecaf phục dựng lại vở hài kịch Lẩu trăn (tác giả: Đăng Nhân) do NSƯT Hữu Châu làm đạo diễn. Có lẽ, khán giả thường biết đến Hữu Châu với vai trò một nghệ sĩ giỏi nghề, nét diễn xuất sắc. Nhưng bên cạnh đó, anh còn là một đạo diễn và một người thầy rất mực yêu thương học trò.

Mới đây sân khấu Idecaf phục dựng lại vở hài kịch Lẩu trăn (tác giả: Đăng Nhân) do NSƯT Hữu Châu làm đạo diễn. Có lẽ, khán giả thường biết đến Hữu Châu với vai trò một nghệ sĩ giỏi nghề, nét diễn xuất sắc. Nhưng bên cạnh đó, anh còn là một đạo diễn và một người thầy rất mực yêu thương học trò.

Hữu Châu luôn lặng lẽ chăm chú xem học trò thi trên sân khấu. Ảnh: Trí Trọng

* Một diễn viên xuất sắc!

Lẩu trăn là câu chuyện mang màu sắc hài hước, thông qua tiếng cười để chuyển tải nỗi đau thế sự, những mặt trái của xã hội. Sau 10 năm, sân khấu Idecaf quyết định dựng lại và rất nhanh Lẩu trăn trở thành một trong những vở diễn gây chú ý hiện nay của sân khấu.

Cũng giai đoạn hơn 10 năm trước bên cạnh Lẩu trăn, Hữu Châu cũng từng đạo diễn vài vở gây chú ý trong đó có Vùng đất cấm. Bẵng đi một thời gian anh nói mình gần như không chú ý chỉ tập trung trong vai trò diễn viên và không đạo diễn vở nào mới.

Nói về khả năng diễn thì ở Idecaf, Hữu Châu và Thành Lộc được xem là bậc thầy về diễn xuất. Xem Bí mật vườn Lệ Chi, Dạ cổ hoài lang, Tiên Nga… mà hai nghệ sĩ lão luyện này cùng diễn thì khán giả chỉ có nổi da gà từng chập vì họ diễn quá xuất sắc. Đó là Nguyễn Trãi trong Bí mật vườn Lệ Chi chí khí ngất trời, thanh cao tột bậc và chính vì ánh sáng sao khuê mà ông bị gian thần bày kế hãm hại. Một vai diễn cực khó khăn bắt buộc Hữu Châu phải tập trung 100% sức lực đến mức có suất diễn bước vào cánh gà anh đã ngất xỉu. Bù lại cho tâm sức mà Hữu Châu bỏ ra thì khi nhắc đến Bí mật vườn Lệ Chi người ta không thể nào quên vai Nguyễn Trãi của Hữu Châu. Trong nhạc kịch Tiên Nga, Hữu Châu chỉ xuất hiện một lớp với nhân vật Võ Công (cha của Võ Thể Loan) mà những tràng pháo tay của khán giả cứ vang lên từng chặp.

Hữu Châu xuất thân từ dòng họ có đến 3, 4 đời theo nghiệp hát. Bà nội là bà bầu Thơ của gánh hát Thanh Minh - Thanh Nga, người được mệnh danh là “bà bầu của những ông bà bầu gánh hát cải lương” lừng lẫy. Cha anh là nghệ sĩ Hữu Thình, mẹ là nghệ sĩ Thanh Lệ. Má ba (tức cô ruột) là nữ hoàng sân khấu Thanh Nga, chú ruột là danh hài Bảo Quốc, em ruột là nghệ sĩ Hữu Lộc (người sáng lập sân khấu Nụ cười mới). Từ truyền thống gia đình, dù không theo cải lương nhưng Hữu Châu đã ngấm được dòng máu nghệ thuật từ nhỏ và đã rèn đầy đủ tố chất để trở thành một diễn viên xuất sắc dù ở lĩnh vực nào. Vai Võ Công trong Tiên Nga là một vai độc, một trọc phú mê giàu, mê danh vọng mà sẵn sàng từ bỏ ân tình. Người trong giới bảo rằng vai diễn này nếu không phải Hữu Châu thì khó ai đóng nổi. Máu cải lương cho anh kinh nghiệm để vào một nhân vật cổ trang, tiếng nói sân khấu nội lực để anh biến hóa sự gian giảo của Võ Công và cuối cùng là nội lực trong diễn xuất giúp anh diễn như xuất thần. Chỉ trong 10 phút đoạn Lục Vân Tiên mắng Võ Công để ông ta tức giận hộc máu mà chết, Hữu Châu như vắt sức mình trên sân khấu và khán giả dưới khán phòng cũng bị cuốn theo cơn bẽ bàng, xấu hổ, ê chề của con người độc ác, để rồi những tiếng vỗ tay cứ không ngớt khi Võ Công ngã vật ra sân khấu. Đời nghệ sĩ, đôi khi chỉ cần những lớp diễn đi đến tột cùng cảm xúc như vậy để khán giả khóc cười là quá hạnh phúc. Vậy mà Hữu Châu đã sở hữu quá nhiều lớp diễn tuyệt vời như thế bởi tài năng và sự nỗ lực không ngừng.

* Đạo diễn và làm thầy

10 năm không đạo diễn vở nào nhưng tháng 6 vừa rồi anh trở lại vai trò này mà anh tâm sự “rất mất công”. Đó là vở Hot gơ nổi loạn (tác giả: Biển Kiện Tùng Phi) để tổ chức tốt nghiệp cho 10 sinh viên lớp diễn viên điện ảnh K23A, Trường đại học Sân khấu - điện ảnh TP.HCM. Đó là lớp học khi các sinh viên chuẩn bị tốt nghiệp thì thầy giáo bộ môn, đạo diễn Vũ Minh đột ngột ra đi. Vũ Minh là đạo diễn mát tay ở sân khấu Idecaf, là người em thân thiết của Hữu Châu. Vì thế dù bận rộn nhưng Hữu Châu đã cố gắng thu xếp để suốt gần 3 tháng trời miệt mài trên sàn tập với “tụi nhỏ” mà Vũ Minh đã rất yêu thương. Để cuối cùng có được vở tốt nghiệp Hot gơ nổi loạn như một món quà ân tình dành cho người em đã sớm đi xa.

Nghệ sĩ Hữu Châu (hàng đầu, thứ 2 từ trái qua) trong buổi thi cuối khóa của lớp học đào tạo diễn viên sân khấu Hoàng Thái Thanh

Nghệ sĩ Hữu Châu chia sẻ ban đầu khi gặp mặt các sinh viên khá sợ anh nhưng: “Cứ tập riết mến tay mến chân, tui thương tụi nhỏ hồi nào hông hay. Mình thương tụi nó là tụi nó thương mình hà, mỗi ngày thầy trò tập luyện thấy tụi nó cố gắng, tui mừng và hạnh phúc lắm!”. Xem các sinh viên diễn dù còn non nớt nhưng ít nhiều người ta cũng nhận thấy được sự kỹ lưỡng của thầy Châu để các sinh viên biết cách “diễn kỹ” và tinh tế. Không phải chỉ có lớp học “ngang hông” này mà nhiều năm nay Hữu Châu đã trở thầy một người thầy được các trò vừa thương vừa… sợ! Sợ là vì lúc học hành mà lơ là, chểnh mảng coi chừng bị thầy… chọi dép. Học với thầy Châu đừng mơ cẩu thả, làm dối làm ẩu, trên lớp thầy cực kỳ nghiêm khắc và khi học trò phạm lỗi sẽ bị mắng tắt bếp. Vậy chứ buông giờ học ra là thầy như… bạn, dẫn trò đi chơi, đi ăn. Bao nhiêu lương dạy học thầy bao học trò hết, có khi còn bị hụt tiền túi. Cứ ngồi với nhau thầy lại tỉ tê dạy cách làm người: “Muốn làm nghệ sĩ không chỉ có khả năng mà còn phải sống tử tế để người ta thương, để mình có việc làm, có cơm ăn và được sống với nghề” - nghệ sĩ Hữu Châu cho hay.

Điều tưởng như giản dị vậy mà trong thời buổi người ta dễ dàng thành sao sau một đêm, không ít người trẻ đã quên hoặc không biết đến.

Với vở Hot gơ nổi loạn, Hữu Châu cho biết, tưởng lửa nghề đạo diễn đã tắt nhưng giờ dường như được khơi lại. Anh đang ấp ủ vài dự định mới. Và trong dự định đó luôn có chỗ dành cho các học trò nhỏ. Và như vậy, với Hữu Châu không chỉ dàn dựng một vở diễn mà thông qua đó còn đào tạo, còn cho người trẻ cơ hội làm nghề để có một thế hệ nghệ sĩ giỏi nối tiếp cho sân khấu tương lai.

Trí Trọng