Buôn vua

Lã Bất Vi là nhà buôn trứ danh ở Dương Địch nước Vệ, thời chiến Quốc. Buôn gì cũng thắng, tài sản sinh lợi không kể xiết, nhưng Lã Bất Vi vẫn chưa hài lòng, còn muốn giàu hơn nữa, nên hỏi cha: "Làm ruộng lợi gấp mấy?".

Lã Bất Vi là nhà buôn trứ danh ở Dương Địch nước Vệ, thời chiến Quốc. Buôn gì cũng thắng, tài sản sinh lợi không kể xiết, nhưng Lã Bất Vi vẫn chưa hài lòng, còn muốn giàu hơn nữa, nên hỏi cha: “Làm ruộng lợi gấp mấy?”. Người cha đáp: “Lợi gấp mười”. Vi lại hỏi: “Buôn châu ngọc lợi gấp mấy?”. Cha đáp: “Lợi gấp trăm”. Hỏi tiếp: “Buôn gì lãi nhất?”. Cha đáp: “Buôn vua”. Lã Bất Vi sáng mắt, nở cười, khắc cốt ghi tâm.

Khoảng năm 265 TCN, Lã Bất Vi đến Hàm Đan -  kinh đô của nước Sở, gặp Tử Sở là con chính tông của An Quốc Quân nước Tần, đang làm con tin ở nước Triệu, bị vua Triệu bạc đãi, lâm cảnh khốn khó. Lã Bất Vi mừng thầm: “Món hàng đây rồi!”.

Lã Bất Vi lập kế hoạch buôn bán: kết giao, giúp tiền cho Tử Sở vượt khó, đem thiếp là Triệu Cơ hát hay múa giỏi đang có mang dâng cho Tử Sở, đút lót vàng bạc để cứu mạng Tử Sở, tìm cách lấy lòng Hoa Dương phu nhân đang là vợ yêu của An Quốc Quân. Triệu Cơ sinh con, đặt tên là Chính, Tử Sở có người nối dõi, mừng vui, tôn Lã Bất Vi là thượng phụ.

Tình thế thay đổi, Tần Chiêu Dương mất. An Quốc Quân lên ngôi, lập Hoa Dương phu nhân làm hoàng hậu,Tử Sở làm thái tử. Vua Triệu đưa vợ của Tử Sở cùng con là Chính về Tần. Năm sau, vua Tần mất, thái tử Tử Sở lên thay, lấy hiệu là Trang Tương Vương, tôn mẹ nuôi là Hoa Dương làm Hoa Dương thái hậu, mẹ là Hạ Cơ là Hạ thái hậu. Đương nhiên, Lã Bất Vi được trọng đãi như là thượng phụ, được ban chức Thừa tướng, tước phong Văn Tĩn Hầu, ăn thuế mười vạn hộ. Việc lộng quyền, thăng tiến, vinh phong rồi thảm tử của Lã Bất Vi đã được sử sách ghi rõ.

Mọi thứ thành đạt của Lã Bất Vi đều được thu hái từ kết quả buôn vua. Nay, không còn vua nữa. Có người muốn học họ Lã, nhưng biết học như thế nào đây? Đành buôn quan vậy! Có điều, phải biết rút kinh nghiệm ở điểm dừng, đừng để kết cục thảm thiết như thế!

Trực Tử