Bên cạnh nhiều tiện ích thì các kênh tiêu dùng số cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về bảo mật thông tin cá nhân, các hình thức lừa đảo tinh vi…
Hiện nay, nhiều loại hình mua sắm, tiêu dùng trên môi trường số nở rộ với sự phát triển của công nghệ thông tin, mạng xã hội. Do đó, người dân tham gia các hoạt động giao dịch, mua bán trên mạng nhiều hơn. Bên cạnh nhiều tiện ích thì các kênh tiêu dùng số cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro về bảo mật thông tin cá nhân, các hình thức lừa đảo tinh vi…
 |
| Xu hướng tiêu dùng số ngày càng phổ biến Trong ảnh: Người tiêu dùng chọn mua các sản phẩm trên một sàn thương mại điện tử. Ảnh: H.Quân |
Trước xu thế số hóa như hiện nay, mỗi người dân cần trở thành những người tiêu dùng thông minh, chủ động cảnh giác, thận trọng để tránh bị kẻ xấu lợi dụng, lừa đảo. Đồng thời, người tiêu dùng nên xây dựng những thói quen tích cực, lành mạnh để góp phần hình thành một hệ sinh thái thương mại, dịch vụ hiện đại, tiện lợi, an toàn và văn minh.
* Nguy cơ bị “đánh cắp” thông tin cá nhân
Thông tin cá nhân được hiểu đơn giản là tất cả những thông tin họ tên, hình ảnh, ngày tháng năm sinh, nơi ở, số điện thoại, địa chỉ email, tài khoản ngân hàng... gắn liền với một cá nhân. Những thông tin này thường được người dùng khai báo, đăng tải khi tham gia mạng xã hội như Facebook, Zalo, Instagram… hay khai báo khi sử dụng các ứng dụng số, giao dịch trên sàn thương mại điện tử (TMĐT), tham gia trò chơi trực tuyến cũng như khi truy cập trang quảng cáo trên các website...
| Các ngân hàng thương mại trong tỉnh lưu ý, đối với các dịch vụ ngân hàng số, thanh toán trực tuyến… người dùng cần tìm hiểu kỹ, cảnh giác với một số hình thức, hành vi lừa đảo. Các ngân hàng không yêu cầu khách hàng cung cấp thông tin cá nhân qua các kênh như: tin nhắn SMS, email, phần mềm chat (Zalo, Viber, Facebook Messenger…). |
Chị Nguyễn Như Ý (P.Bửu Long, TP.Biên Hòa) cho biết, mặc dù chị khá cẩn trọng khi mua hàng online, chỉ lựa chọn mua tại những điểm bán hàng lớn, có uy tín, song nguy cơ lộ thông tin hoặc bị bán thông tin cá nhân vẫn xảy ra khi người tiêu dùng tham gia các chương trình khuyến mãi hoặc làm thủ tục vay tiền trả góp để mua hàng… "Thời gian gần đây, trung bình mỗi ngày tôi nhận từ 2-3 cuộc gọi từ những số điện thoại tự xưng là nhân viên của các cửa hàng tôi từng mua hàng online để thông báo tôi được trúng thưởng hoặc được mua hàng giảm giá. Đây đều là những số điện thoại lừa đảo, đánh vào lòng tham của người tiêu dùng. Do đó, hiện tôi rất hạn chế mua hàng online hoặc cung cấp thông tin cho bất kỳ cửa hàng nào để tránh trở thành “miếng mồi” của tội phạm lừa đảo mạng" - chị Ý chia sẻ.
Thực tế, việc lộ thông tin cá nhân, nhất là số điện thoại di động, tên tài khoản trên các mạng xã hội Facebook, Zalo… khiến người dùng gặp nhiều rắc rối, phiền toái vì tin nhắn rác, tin nhắn quảng cáo, cuộc gọi mời chào vay tiền, mua nhà, tham gia các khóa học...
Anh Thiện Thành (P.Thống Nhất, TP.Biên Hòa) cho hay, anh thường mua bán trao đổi các phụ kiện máy chụp ảnh trên các diễn đàn mua bán hàng hóa, các hội nhóm thanh lý đồ cũ. Do đó, anh phải công khai thông tin như: số điện thoại, địa chỉ để tiện cho người mua liên hệ. Gần đây có một số kẻ xấu cũng lập các tài khoản giả mạo từ những thông tin cá nhân của anh để đi mua bán, lừa đảo khách hàng trong các hội nhóm khiến nhiều khách quen hoang mang. Vì vậy, anh đã hạn chế giao dịch công khai, tự nâng cao ý thức bảo mật thông tin liên quan đến bản thân và người thân của mình nhằm tránh bị kẻ xấu lợi dụng khai thác thông tin cá nhân để thực hiện các hành vi phạm pháp.
* Người tiêu dùng cần tỉnh táo
Trong bối cảnh thị trường dần chuyển dịch theo hướng số hóa, TMĐT và tiêu dùng đa kênh ngày càng phát triển, mua sắm trực tuyến đã trở thành một thói quen của người tiêu dùng. Cùng với đó cũng xảy ra nhiều trường hợp lừa đảo, những tranh chấp liên quan đến các kênh TMĐT, tiêu dùng số…
Ông Nguyễn Viết Hồng, Tổng giám đốc Công ty CP Vina CHG (TP.HCM), công ty cung cấp các sản phẩm chống hàng giả chia sẻ, trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra nhanh chóng, mặt trận đấu tranh chống hàng giả, hàng nhái không còn như trước mà mở rộng lên cả không gian mạng. Để nâng cao hiệu quả phòng, chống hàng giả, gian lận thương mại, cả ba phía từ cơ quan quản lý Nhà nước, DN và người tiêu dùng phải có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ.
“Trong đó, người tiêu dùng cần tỉnh táo, trang bị đầy đủ kiến thức trước các thông tin quảng cáo về sản phẩm được truyền tải từ các kênh bán hàng trên internet, kịp thời phản hồi các sai sót, thậm chí sai phạm cho cơ quan chức năng nếu có” - ông Hồng nhấn mạnh.
Theo nhiều chuyên gia khuyến cáo, để bảo vệ bản thân khỏi các rủi ro mà mua sắm trực tuyến có thể mang lại, người tiêu dùng cần lưu ý trước khi mua sản phẩm nên tham khảo các đánh giá, bình luận về sản phẩm để có cái nhìn rõ ràng, chính xác hơn về sản phẩm định mua. Đồng thời, không nên chia sẻ thông tin cá nhân như: số thẻ tín dụng, mật khẩu... Ngoài ra, khi mua hàng cần kiểm tra kỹ địa chỉ website, hiện nhiều đối tượng mua những tên miền có các ký tự tương tự như các tên miền website TMĐT uy tín để cài mã độc, phát tán virus hoặc đánh cắp thông tin cá nhân…
Chủ tịch Hội Tiêu chuẩn và bảo vệ người tiêu dùng Đồng Nai Phạm Gia Hải chia sẻ, người tiêu dùng nên chọn mua hàng từ những địa chỉ website, sàn TMĐT uy tín, tin cậy, có chính sách bán hàng, trả hàng, bảo hành, khiếu nại, đầy đủ thông tin liên hệ. Đối với các kênh mua sắm qua mạng xã hội, người tiêu dùng cần cẩn trọng, nâng cao cảnh giác; tìm hiểu kỹ thông tin sản phẩm, cách truy xuất nguồn gốc hàng hóa, mua bán cần có hóa đơn, chứng từ…
| Tổng giám đốc Công ty CP Vina CHG NGUYỄN VIẾT HỒNG chia sẻ, trong xu hướng tiêu dùng đa kênh, các DN cần chú trọng bảo vệ thương hiệu, có các công cụ để kiểm soát, truy vết sản phẩm, hỗ trợ người tiêu dùng phân biệt hàng chính hãng nhanh chóng, chính xác. Phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý, người tiêu dùng để ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm thương hiệu của mình. |
Hải Quân
