Bên trong “trái tim” của một tờ báo

21h, Phòng Tòa soạn - nơi được ví von là “trái tim” của tờ báo vẫn sáng đèn. Những người đứng sau mỗi trang báo vẫn miệt mài, tận tụy với những con chữ, mặc cho ngày mai những trang báo in đã không còn treo đầy kệ báo dọc đường bởi xu hướng báo chí và cách công chúng tiếp cận thông tin đã có nhiều thay đổi.

Ban Biên tập và Phòng Tòa soạn thực hiện đặc san Kỷ niệm 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam. Ảnh: Huy Anh

Báo Đồng Nai cũng không nằm ngoài xu thế đó. Bên cạnh đẩy mạnh chuyển đổi số với sự đầu tư phát triển báo điện tử và các kênh mạng xã hội, việc làm mới, hấp dẫn tờ báo in trong thời đại công nghệ số luôn là trăn trở của những người làm công tác tòa soạn.

Dấu ấn trên mỗi trang báo...

Báo Đồng Nai đã có truyền thống gần 80 năm và gần nửa thế kỷ chính thức ra đời, gắn bó với bạn đọc, khẳng định được thương hiệu của mình trong nền báo chí cách mạng Việt Nam. Dù ở giai đoạn phát triển nào, những thành tựu của tờ báo cũng luôn có dấu ấn của Phòng Tòa soạn - trung tâm điều phối, nơi tiếp nhận, xử lý, biên tập và phân phối tin tức của tất cả các số báo phát hành đến bạn đọc.

Mỗi tờ báo đến tay bạn đọc không chỉ có thông tin, mà còn là cả quá trình lao động, cống hiến, tâm huyết của các bộ phận từ ban biên tập, thư ký tòa soạn đến phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên... Trong đó có những người mà bạn đọc không biết tên, họ đứng sau những hào quang của nghề báo với một tâm thế, cách thức phục vụ bạn đọc như những “người gác cổng”, với những công việc “bếp núc” thầm lặng nhưng cũng thật sôi nổi. Nói sôi nổi bởi tại đây, khi dòng thông tin được tiếp nhận là cả một dây chuyền cùng bắt nhịp với tiến độ thời gian và cả không gian. Có những trao đổi giữa bộ phận biên tập và phóng viên cũng như giữa các bộ phận trong Phòng Tòa soạn với nhau diễn ra liên tục, nhanh chóng để đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời.

Làm công tác tòa soạn không tránh khỏi những “va chạm”, bởi đối với phóng viên, không ai muốn đứa con tinh thần của mình bị cắt xén, chỉnh sửa, thậm chí là bỏ đi vì không đạt chất lượng.

Thông tin sau khi được phóng viên xử lý sẽ được các ban chuyên môn biên tập bước đầu trước khi chuyển đến Tòa soạn. Sau đó, các tin, bài này sẽ tiếp tục được biên tập, sàng lọc kỹ lưỡng, lên cơ cấu các trang báo in. Bộ phận kỹ thuật sẽ trình bày báo in, chỉnh sửa hình ảnh, lên maquete. Các bản bông sẽ được Ban biên tập phê duyệt trước khi gửi đi nhà in tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Giữ vai trò “gác cổng”, những người làm công tác tòa soạn phải chấp nhận làm việc ngoài giờ hành chính, kể cả những ngày lễ, Tết để đảm bảo dòng chảy thông tin và các ấn phẩm của tờ báo được đầu tư, chăm chút kỹ lưỡng, bám sát tôn chỉ, mục đích cũng như yêu cầu về chất lượng. Có những số báo đặc biệt, ca trực của những người làm công tác tòa soạn có thể kéo dài đến nửa đêm. Dù đôi khi trong ca trực với guồng quay tin tức có những cái chau mày, những phút căng thẳng, áp lực song khi ấn phẩm xuất bản vào sáng hôm sau được chỉn chu, trọn vẹn, ai cũng vui lây, dù tên của họ không xuất hiện trên báo.

Từng gắn bó với công tác tòa soạn, Phó tổng biên tập Báo Đồng Nai Hoàng Thị Bích Phú chia sẻ, dù trong giai đoạn, bối cảnh nào thì công tác tòa soạn cũng giữ vai trò quan trọng trong quy trình xuất bản, gắn với nghệ thuật biên tập, kiến tạo nội dung, tổ chức chuyên trang, chuyên mục, lên kế hoạch triển khai đề tài cho đến “nhặt sạn” trên mỗi tin, bài. Những người làm công tác tòa soạn Báo Đồng Nai qua các thời kỳ vẫn âm thầm, tỉ mẩn, nỗ lực vượt qua những khó khăn, vất vả của đặc thù nghề nghiệp để góp phần khẳng định uy tín, vị thế của tờ báo, xứng đáng là Cơ quan ngôn luận của Đảng bộ tỉnh, tiếng nói của nhân dân Đồng Nai.

Trước những yêu cầu cơ bản của thông tin báo chí, tính chính xác được đặt lên hàng đầu, cũng như món ăn vậy, trước khi có hương, có sắc thì phải ngon và an toàn. Những người làm công tác tòa soạn cũng vậy, họ phải chọn lọc, chế biến làm sao để những “nguyên liệu” mà phóng viên mang về trở thành “món ăn” ngon, “sạn” phải được nhặt sạch trước khi bày biện, trang trí để thêm phần hấp dẫn. Thế nhưng, không phải lúc nào phóng viên cũng mang về nguyên liệu “tươi ngon”, đó là lúc các biên tập viên Phòng Tòa soạn phải cân nhắc, đong đếm, gọt giũa để trang báo đáp ứng được yêu cầu của Ban biên tập cũng như nhu cầu thông tin của bạn đọc. Do đó, đằng sau những tin, bài được đăng tải có sức hấp dẫn, tác động xã hội và lan tỏa trong cộng đồng là niềm vui của không chỉ phóng viên, mà còn cả Tòa soạn.

 Và chuyện của những người “gác cổng”

Từ khi chính thức trở thành nhật báo vào tháng 1-2020, công việc của Tòa soạn Báo Đồng Nai cũng tăng lên. Thế nhưng, những người “gác cổng” không ai lơ là, họ vẫn ngày đêm tận tụy, nỗ lực làm tròn vai trò của mình. Đến với công tác Tòa soạn từ khi còn rất trẻ, những đặc thù công việc “bếp núc” này đã giúp biên tập viên Thùy Trang có thêm bản lĩnh, được rèn nghề và nhanh chóng trưởng thành.

“Là phụ nữ phải làm việc ngoài giờ hành chính cũng có những khó khăn nhất định. Mỗi ngày vào ca trực, tôi đều phải sắp xếp việc nhà sao cho mình có thể yên tâm dành tâm trí, thời gian tốt nhất, hiệu quả nhất cho công việc ở Tòa soạn. Niềm vui được góp sức vào mỗi số báo giúp những người làm công tác tòa soạn thêm tin yêu, gắn bó với nghề” - chị Thùy Trang bộc bạch.

Đôi khi những người làm công tác tòa soạn còn bị “hiểu nhầm” rằng chỉ cần ngồi một chỗ, công việc khá an nhàn. Thực tế, những người từng gắn bó với tòa soạn dù ở vị trí nào cũng có thể thấm thía rằng đây là công việc, mắt xích quan trọng của quy trình một tờ báo đến tay bạn đọc. Và tất nhiên, không thể an nhàn. Bởi nếu chỉ cần một chút lơ đãng, một lỗi sai xuất hiện trên báo in - vốn được kiểm duyệt, biên tập chặt chẽ, kỹ lưỡng qua nhiều khâu, sẽ thật khó để sửa sai. Đặc biệt, trong khung giờ cao điểm, một lượng lớn thông tin “đổ” về Tòa soạn, tất cả các bộ phận phải làm việc với cường độ cao, vì thế áp lực về tiến độ xuất bản lẫn bảo đảm chất lượng thông tin cũng tăng lên. Dù có tập trung đến đâu, những người làm công tác tòa soạn thỉnh thoảng vẫn bị “tai nạn” nghề nghiệp, để lọt lỗi sai trên báo, ngoài việc bị Ban biên tập khiển trách thì ai cũng tự rút kinh nghiệm và bài học cho mình.

Gắn bó hàng ngày với những dòng thông tin, những người làm công tác tòa soạn không chỉ chứng kiến những thay đổi, bước chuyển mình của Báo Đồng Nai, mà cả kỹ thuật xuất bản tờ báo. Từ kỹ thuật thô sơ, thủ công như in xu xoa, stencil, in khuôn gỗ, in chữ chì..., đến nay mọi công đoạn xuất bản trên báo in đều được thực hiện trên máy vi tính.

Chị Đỗ Quyên, phụ trách bộ phận kỹ thuật - Phòng Tòa soạn Báo Đồng Nai, cho biết Báo Đồng Nai là cơ quan báo chí sớm ứng dụng công nghệ thông tin vào quá trình xuất bản, với việc đầu tư máy vi tính để chế bản, trình bày báo in. Những người trình bày báo in đã nhanh chóng bắt nhịp với kỹ thuật làm báo mới, không ngừng học hỏi, sáng tạo để có thể thiết kế, trình bày báo in theo xu hướng ngày càng dễ đọc, trang nhã, hiện đại.

Có thể trong tương lai những người làm công tác tòa soạn sẽ còn chứng kiến nhiều đổi thay trong quy trình làm báo bởi công nghệ số đang bùng nổ với những đòi hỏi tất yếu của một “tòa soạn số”.

Nhà báo Phạm Thái Thuận, Trưởng phòng Tòa soạn Báo Đồng Nai, chia sẻ những thay đổi, đòi hỏi của báo chí hiện đại đang tác động đến mỗi bộ phận trong công tác tòa soạn. Do đó, ngoài việc đổi mới mô hình quản lý tòa soạn, mỗi biên tập viên, kỹ thuật viên cũng phải tự nâng cấp chính mình để có thể làm tròn vai, để “trái tim” của tờ báo luôn sẵn sàng hòa nhịp đập cùng dòng chảy báo chí chuyên nghiệp, hiện đại và nhân văn.

Thảo Nguyên