Cần thay đổi quan điểm về đảng viên sinh con thứ 3

Trong ngày 26-10, khi thảo luận tại tổ của Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, nhiều đại biểu Quốc hội đã đề xuất bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3.

Học sinh được trải nghiệm làm vườn ở Trường mầm non Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu. Ảnh minh hoạ: Quang Huy

Trước ý kiến của đại biểu Quốc hội, dư luận 2 ngày qua cũng rất quan tâm đến việc này.

Giữa thực tế và quy định đang bị mâu thuẫn

Đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan, Giám đốc Sở An toàn thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh trăn trở, Việt Nam đang nỗ lực nâng cao tỷ suất sinh, nhưng đảng viên sinh con thứ 3 vẫn bị kỷ luật.

Chủ trương kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 có thể đúng ở giai đoạn trước, còn hiện nay tỷ suất sinh của Việt Nam xuống thấp thì cần thay đổi quan điểm về sinh con.

Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan đề nghị, cơ quan chức năng sớm sửa đổi các quy định cho phù hợp thực tế hiện nay, bởi đây là những việc trong tầm tay.

Đồng tình quan điểm của đại biểu Phạm Khánh Phong Lan, Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân, Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, ông cũng từng kiến nghị cơ quan có thẩm quyền bỏ quy định kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3, để phù hợp với tình hình mới. Bởi ông rất lo lắng khi năm 2023 mức sinh của Việt Nam là 1,96 trong khi mức sinh thay thế lý tưởng là 2,1 con trên mỗi phụ nữ. Cách đây 7 năm, Trung ương yêu cầu giữ vững tổng tỷ suất sinh thay thế, nhưng hiện tại đã không giữ được.

“Trong khi tỷ suất sinh của Việt Nam đang giảm nhanh, cấp có thẩm quyền cần sớm sửa quy định để tháo gỡ rào cản, xóa bỏ tâm lý cho cán bộ, đảng viên không dám sinh con thứ 3” - Giáo sư Nguyễn Thiện Nhân đề nghị.

Một số đại biểu khác lo lắng, ở thành thị hiện nay tỷ lệ sinh khá thấp, đáng lo ngại nhất khi các gia đình không đủ điều kiện về kinh tế, nhà ở, thu nhập, học tập nên không dám sinh con.

Những hệ lụy do dân số già hóa của xã hội Nhật Bản là bài học nhãn tiền cho Việt Nam.

Cần sớm xem xét cụ thể vấn đề

Nghị quyết số 21-NQ/TW ngày 25-10-2017 của Trung ương Đảng về công tác dân số trong tình hình mới, đặt mục tiêu duy trì vững chắc mức sinh thay thế; đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên; tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, thích ứng với già hóa dân số; phân bố dân số hợp lý; nâng cao chất lượng dân số, góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.

Nghị quyết cũng đặt mục tiêu đến năm 2030 duy trì vững chắc mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con), quy mô dân số 104 triệu người.

Nghị quyết 21 cũng yêu cầu đề cao tính tiên phong, gương mẫu của mỗi cán bộ, đảng viên trong việc thực hiện chủ trương, chính sách về công tác dân số, nhất là sinh đủ 2 con, chú trọng nuôi dạy con tốt, gia đình hạnh phúc, tạo sức lan tỏa sâu rộng trong toàn xã hội.

Tuy nhiên, Quy định số 69-QĐ/TW ngày 6-7-2022 của Bộ Chính trị về kỷ luật tổ chức Đảng, đảng viên vẫn có quy định về kỷ luật đảng viên vi phạm chính sách dân số.

Những năm qua tại Đồng Nai, số đảng viên bị kỷ luật rất lớn, lên đến hàng trăm đảng viên/năm. Như năm 2022, tổng số đảng viên của tỉnh bị kỷ luật là 491; năm 2023 là 466 người. Khoảng 50% đảng viên bị kỷ luật vì sinh con thứ 3 trở lên, từ đó đẩy số đảng viên bị kỷ luật của toàn tỉnh lên cao, ảnh hưởng chung đến thành tích của nhiều tổ chức Đảng.

Số đảng viên bị kỷ luật vì vi phạm chính sách dân số trên địa bàn tỉnh có chiều hướng không giảm, ngay như 6 tháng đầu năm 2024 toàn tỉnh có 107 đảng viên bị kỷ luật thì đã có tới 96 đảng viên bị kỷ luật vì vi phạm chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình.

Đảng viên vi phạm chính sách dân số trên địa bàn tỉnh có nhiều nguyên nhân, có gia đình sinh con một bề, muốn sinh thêm để “đủ nếp, đủ tẻ”; có gia đình đã có đủ trai và gái vẫn muốn sinh thêm để sau này khi về già được các con thay phiên nhau chăm sóc, bớt cô quạnh. Hơn nữa, khi đời sống được nâng lên, kinh tế phát triển, an sinh xã hội được đảm bảo, nhiều gia đình giàu có muốn sinh thêm con để “vui cửa, vui nhà”...

Theo Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy Cẩm Mỹ, nếu các năm trước đây đảng viên sinh con thứ 3 đa số thuộc về ngành giáo dục thì nay nhiều đảng viên là cán bộ, công chức thuộc các cơ quan của huyện cũng vi phạm chính sách dân số - kế hoạch hóa gia đình.

Trước thực trạng đảng viên bị kỷ luật nhiều vì vi phạm chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình, những năm vừa qua Thường trực Tỉnh ủy đã chỉ đạo Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy nghiên cứu tình hình thực tế tại địa phương để đề xuất kiến nghị với Trung ương xem xét việc kỷ luật đảng viên sinh con thứ 3 sao cho phù hợp thực tế hiện nay. Nhưng Quy định số 69-QĐ/TW hiện nay  vẫn thể hiện việc kỷ luật đảng viên vi phạm chính sách dân số.

Phương Hằng