Cần có hướng dẫn cụ thể kiểm tra độ tuổi người mua thuốc lá

Ngày 15-11 tới, Nghị định 117/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế (gọi tắt là Nghị định 117) sẽ có hiệu lực thi hành. Trong đó, có một số điểm mới tập trung vào xử phạt các hành vi vi phạm xoay quanh việc người chưa đủ 18 tuổi tiếp cận với thuốc lá.

Ngày 15-11 tới, Nghị định 117/2020/NĐ-CP của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế (gọi tắt là Nghị định 117) sẽ có hiệu lực thi hành. Trong đó, có một số điểm mới tập trung vào xử phạt các hành vi vi phạm xoay quanh việc người chưa đủ 18 tuổi tiếp cận với thuốc lá.

Người bán hàng rất khó kiểm tra độ tuổi người mua thuốc lá nếu chỉ nhìn qua gương mặt, cần có hướng dẫn cụ thể hơn để hiện thực hóa việc xử phạt người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá. Trong ảnh: Một người mua thuốc lá tại một tiệm tạp hóa ở P.An Bình (TP.Biên Hòa). Ảnh: Đăng Tùng

Tuy nhiên, hiện chưa có hướng dẫn để kiểm tra độ tuổi của người mua thuốc lá cũng như quy trình xử phạt các cơ sở kinh doanh bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi nên các địa phương còn lúng túng trong việc xử phạt hành chính đối với hành vi vi phạm nêu trên.

* Điểm mới đáng hoan nghênh

Tại Điều 26 và 29, Nghị định 117 quy định, phạt từ 500 ngàn  đồng đến 1 triệu đồng đối với hành vi sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua thuốc lá; phạt từ 3-5 triệu đồng đối với hành vi bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi.

Bên cạnh đó, Điều 23, Nghị định 98/2020/NĐ-CP ngày 26-8-2020 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (gọi tắt là Nghị định 98) cũng quy định, hành vi sử dụng người chưa đủ 18 tuổi bán thuốc lá hoặc bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi bị phạt từ 1-2 triệu đồng.

Luật sư Vy Thị Nhung, Đoàn Luật sư tỉnh nhận định, các quy định trên rất đáng hoan nghênh, thể hiện được sự quản lý, kiểm soát nghiêm ngặt hơn trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá, đặc biệt đối với đối tượng dưới 18 tuổi. Các điều khoản trên rất thiết thực và tiến bộ, có ý nghĩa tích cực trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá mà Việt Nam đang nỗ lực triển khai thực hiện.

Luật sư Ngô Văn Định, Phó giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật (Hội Luật gia  tỉnh) cho rằng, các quy định nêu trên của Nghị định 117 và Nghị định 98 sẽ góp phần hạn chế người dưới 18 tuổi tiếp cận thuốc lá, hạn chế người trẻ tập tành sử dụng thuốc lá.

* Khó kiểm tra độ tuổi

Bà N.T.B.H. (ngụ P.An Bình, TP.Biên Hòa), chủ một tiệm tạp hóa trên đường Vũ Hồng Phô băn khoăn: “Sạp của tôi có treo biển cảnh báo độ tuổi mua thuốc lá cho khách, nhưng làm thế nào tôi biết được một người đã đủ 18 tuổi chưa, nhất là hiện nay nhiều trẻ em nhìn lớn hơn tuổi, rất khó nhận ra. Ngoài ra, tôi chỉ là người bán hàng, liệu tôi có quyền yêu cầu người mua hàng xuất trình chứng minh nhân dân hay không?”.

Luật sư Vy Thị Nhung, Đoàn Luật sư tỉnh cũng nhận định, để quy định pháp luật nêu trên được thực thi và có hiệu quả thì nên quy định thêm thẩm quyền và nghĩa vụ kiểm tra chứng minh nhân dân của công dân trong trường hợp này, ngoài lực lượng chức năng còn có những người bán thuốc lá, những chủ đại lý phân phối sỉ, lẻ thuốc lá. Vì hiện nay theo quy định, việc mua bán chỉ được áp dụng với những người đang hút thuốc lá đủ tuổi quy định, người chưa đủ 18 tuổi không được phép tiếp cận đến sản phẩm cũng như thông tin liên quan đến sản phẩm.

Hiện nay, Nghị định 117 và Nghị định 98 đều quy định rõ việc xử phạt hành chính đối với các hành vi: bán, cung cấp thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi; sử dụng người chưa đủ 18 tuổi bán thuốc lá hoặc bán thuốc lá cho người chưa đủ 18 tuổi đều thuộc thẩm quyền của UBND các cấp, công an các cấp, lực lượng quản lý thị trường, thanh tra chuyên ngành...

Cụ thể, Điều 103 và Điều 106, Nghị định 117 quy định rõ, việc xử phạt đối với vi phạm hành chính về y tế dự phòng nằm trong thẩm quyền của chủ tịch UBND cấp xã (với mức phạt đến 5 triệu đồng) và trưởng công an cấp xã (với mức phạt đến 2,5 triệu đồng). Tương tự, tại Điều 81 và Điều 83, Nghị định 98 quy định, chủ tịch UBND cấp xã có quyền phạt tiền đến 5 triệu đồng đối với cá nhân; trưởng công an cấp xã có quyền phạt tiền đến 2,5 triệu đồng đối với cá nhân.

Tuy nhiên, hiện theo một số địa phương ở TP.Biên Hòa, việc tiến hành xử phạt còn lúng túng vì chưa có thông tư hướng dẫn đề cập đến cách thức, cơ chế kiểm tra tuổi của người nghi chưa đủ 18 tuổi mua thuốc lá nên cần có hướng dẫn rõ ràng hơn.  Một số UBND phường tại TP.Biên Hòa còn đề xuất lập các đoàn kiểm tra liên ngành chuyên trách về việc kiểm tra các cơ sở kinh doanh thuốc lá định kỳ mỗi tuần vào các ngày không cố định. Từ đó mới có thể hạn chế các hành vi sử dụng người chưa đủ 18 tuổi mua, bán thuốc lá.

Đăng Tùng