Để chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện hấp dẫn hơn

Trong 3 năm trở lại đây, tốc độ phát triển  bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện trong nhân dân đã tăng nhanh, gần bằng số lượng tham gia của cả 7 năm  trước cộng lại. Đến nay toàn tỉnh có gần 8 ngàn người tham gia.

Qua hơn 10 năm triển khai thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) tự nguyện, đến nay toàn tỉnh có gần 8 ngàn người tham gia. Trong 3 năm trở lại đây, tốc độ phát triển BHXH tự nguyện trong nhân dân đã tăng nhanh, gần bằng số lượng tham gia của cả 7 năm  trước cộng lại.

Cán bộ Bảo hiểm xã hội tỉnh tuyên truyền chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện cho người dân xã Bàu Trâm (TP.Long Khánh). Ảnh: Mai Minh

Một trong những nguyên nhân khiến số người tham gia BHXH tự nguyện tăng nhanh là ngày càng nhiều người biết và hiểu rõ tính ưu việt của chính sách BHXH tự nguyện.

* Lao động tự do cũng có lương hưu

Trước đây, chỉ những cán bộ, công chức, viên chức làm việc trong các cơ quan nhà nước hoặc người lao động có hợp đồng dài hạn tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp mới được tham gia đóng BHXH và hưởng lương hưu khi hết tuổi lao động. Còn những người ở nhà nội trợ hay làm nghề tự do không tham gia BHXH nên không được hưởng chế độ hưu trí khi về già.

Năm 2008, chính sách BHXH tự nguyện được đưa vào cuộc sống, nhằm giúp người dân vẫn có thu nhập ổn định từ lương hưu sau khi hết tuổi lao động. Để khuyến khích người dân tham gia, Nhà nước đã có chính sách hỗ trợ 30% mức đóng cho đối tượng thuộc hộ nghèo, 20% cho hộ cận nghèo và 10% cho các đối tượng khác.

Là một trong những người tham gia BHXH tự nguyện từ nhiều năm trước, giờ yên tâm với lương hưu hằng tháng, tuổi già không phải lo toan, bà Thân Thị Loan (63 tuổi, ngụ phường Long Bình, TP.Biên Hòa) cho biết, trước đây khi còn ở quê Nghệ An, bà tham gia BHXH được 17 năm. Khi vào Đồng Nai ở với con, bà chuyển hồ sơ vào và tham gia BHXH tự nguyện 3 năm với số tiền phải đóng gần 40 triệu đồng để đóng đủ 20 năm BHXH. Sau đó, bà đã được nhận lương hưu 1,3 triệu đồng/tháng.

“Nhờ có chính sách BHXH tự nguyện nên tôi mới đủ điều kiện đóng đủ 20 năm BHXH để được nhận lương hưu hằng tháng. Khi nhận lương hưu, tôi còn được nhận thẻ bảo hiểm y tế (BHYT). Vừa có lương hưu vừa có thẻ BHYT, tuổi già cũng đỡ phải lo toan, không phụ thuộc nhiều vào con cái” - bà Loan chia sẻ.

Đầu năm 2019, ông Vũ Văn Tòng (50 tuổi, ngụ phường Tân Mai, TP.Biên Hòa) quyết định tham gia BHXH tự nguyện. Ông làm nghề điện gia dụng tại nhà. Sau Tết Nguyên đán 2019, trong một lần chở con đi học ông bị gãy chân do tai nạn giao thông, từ đó sức khỏe giảm sút, công việc không còn thuận lợi như trước. Một lần nhận được tờ rơi giới thiệu về BHXH tự nguyện, ông tìm hiểu và quyết định tham gia.

Ông Tòng cho biết: “Trước đây, tôi ít quan tâm đến chuyện tham gia BHXH, khi sức khỏe suy giảm, công việc và thu nhập không được như xưa mới thấy hết ý nghĩa của BHXH tự nguyện. Với mức đóng 600 ngàn đồng/tháng là phù hợp với thu nhập khoảng 3 triệu đồng/tháng của tôi. Sau này về già được lãnh lương hưu hằng tháng, đỡ phải cậy nhờ con cái, khi ốm đau có BHYT lo nên cũng yên tâm”.

* Để thu hút người dân

Mặc dù số người tham gia BHXH tự nguyện ở Đồng Nai ngày càng tăng nhưng theo đánh giá của cơ quan BHXH tỉnh, cũng như tình hình chung của cả nước, số lượng người tham gia BHXH tự nguyện ở Đồng Nai còn khiêm tốn. Nhiều ý kiến cho rằng, để chính sách BHXH tự nguyện hấp dẫn hơn, BHXH Việt Nam cần sớm điều chỉnh, hoàn thiện chính sách BHXH tự nguyện. Theo đó, BHXH tự nguyện cần tăng thêm các trợ cấp đi kèm, rút ngắn thời gian đóng, đồng thời tăng tỷ lệ hỗ trợ người tham gia.

Tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIV vào cuối tháng 10-2019, khi bàn về chính sách BHXH tự nguyện, TS.Bùi Sỹ Lợi, Phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng: “Đã gọi là tự nguyện thì cần có sự hấp dẫn hay ít ra cũng phải làm người mua hài lòng, nhất là với lao động tự do không ổn định về công việc và thu nhập”.

Theo TS.Bùi Sỹ Lợi, người lao động tự do duy trì khoản đóng hằng tháng trong thời gian ít nhất 20 năm là một sự nỗ lực rất lớn, nhưng họ chỉ được hưởng 2 chế độ hưu trí và tử tuất đúng là không công bằng. Do đó, cần tích hợp thêm chính sách BHYT để khi người dân tham gia BHXH tự nguyện thì có luôn thẻ BHYT; đồng thời bổ sung thêm chế độ thai sản và ốm đau để tăng tính hấp dẫn.

Ngoài ra, theo Giám đốc BHXH tỉnh Phạm Minh Thành, số người tham gia BHXH tự nguyện chưa cao còn do người dân chưa có thói quen dự phòng cho những rủi ro trong cuộc sống hoặc giai đoạn về già khi hết tuổi lao động. Trong khi chờ BHXH Việt Nam điều chỉnh, hoàn thiện chính sách BHXH tự nguyện theo định hướng bảo đảm quyền lợi cho người tham gia, BHXH tỉnh sẽ tăng cường tuyên truyền, thông tin về mục đích, ý nghĩa và tính ích lợi bền vững của BHXH tự nguyện; tăng tính đa dạng trong tiếp cận, tính tương tác để củng cố niềm tin của người dân vào tính ưu việt của chính sách BHXH tự nguyện, nâng tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện ngày càng tăng trong thời gian tới.

Phương Liễu