Người lao động được giao kết nhiều hợp đồng lao động

Trước khi nhận người lao động (NLĐ) vào làm việc, người sử dụng lao động phải giao kết hợp đồng lao động (HĐLĐ) với NLĐ.

Đây là quy định bắt buộc đối với cả trường hợp NLĐ làm việc cho nhiều người sử dụng lao động khác nhau. Tuy nhiên, cách thức NLĐ tham gia các loại bảo hiểm bắt buộc thì khác nhau.

Luật gia Phạm Đình Đức (Hội Luật gia tỉnh Đồng Nai) tư vấn cho người lao động về nghĩa vụ khi giao kết hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động. Ảnh: Đoàn Phú

Người lao động phải đảm bảo nghĩa vụ hợp đồng

Tại khoản 2, Điều 6 Bộ luật Lao động năm 2019 quy định, trong quan hệ lao động, NLĐ có nghĩa vụ thực hiện HĐLĐ, thỏa ước lao động tập thể và thỏa thuận hợp pháp khác; thực hiện quy định của pháp luật về lao động, việc làm, giáo dục nghề nghiệp, bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và an toàn, vệ sinh lao động...

Do có chuyên môn là kỹ sư xây dựng và cử nhân ngoại ngữ, ngoài tham gia làm việc xây dựng (theo HĐLĐ không xác định thời hạn) cho một doanh nghiệp chuyên về xây dựng trên địa bàn phường Bình Long, anh Nguyễn Văn Hồng (ngụ phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai) còn tranh thủ đi dạy tại một trung tâm ngoại ngữ. Công việc dạy ngoại ngữ chỉ là làm thêm, thu nhập không cao nên anh Hồng không quan tâm đến việc phải giao kết HĐLĐ, đóng các loại bảo hiểm bắt buộc như: BHXH, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, BHYT.

Vì vậy, khi đồng nghiệp biết chuyện đã góp ý với anh Hồng, dù công việc dạy học của anh tại các trung tâm ngoại ngữ chỉ là làm thêm, thu nhập thấp hơn so với công việc chính là xây dựng nhưng pháp luật bắt buộc NLĐ và người sử dụng lao động phải giao kết HĐLĐ, để từ đó thực hiện nghiêm trách nhiệm đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp theo đúng quy định.

Anh Nguyễn Văn Hồng muốn biết: Khi tham gia giao kết HĐLĐ với trung tâm ngoại ngữ thì anh sẽ phải đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp như thế nào, trong khi anh đã đóng đầy đủ đối với HĐLĐ làm xây dựng?

Còn chị Trần Thị Bích (ngụ phường Tam Hiệp, tỉnh Đồng Nai) cho hay: Với công việc bán thời gian làm kế toán cho nhiều đơn vị, tổng thu nhập của chị mỗi tháng chỉ trên 15 triệu đồng. Do đó, chị muốn đóng BHXH dựa trên tổng số tiền thu nhập trong tháng để khi về hưu chị được thụ hưởng chế độ cao hơn. Tuy nhiên, các đơn vị nơi chị tham gia lao động không đồng ý và hướng dẫn chị chỉ được quyền tham gia BHXH theo mức lương được giao kết theo HĐLĐ với từng đơn vị. Chị muốn biết: Với người có nhiều HĐLĐ thì việc tham gia BHXH, BHYT, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp được quy định ra sao?

Tranh thủ thời gian nhàn rỗi để làm thêm, tăng thu nhập, kinh nghiệm không chỉ là nhu cầu chính đáng của lao động có tay nghề, mà cả đối với lao động phổ thông. Do đó, khi giao kết HĐLĐ với nhiều người sử dụng lao động khác nhau, NLĐ cần phân bổ thời gian, sức khỏe để thực hiện công việc theo đúng nghĩa vụ ghi trên HĐLĐ, thỏa ước lao động tập thể.

Luật sư VŨ DUY NAM (Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh)

Không tuân thủ sẽ bị chế tài

Với vấn đề thắc mắc của anh Nguyễn Văn Hồng, chị Trần Thị Bích, luật gia Phạm Đình Đức (Hội Luật gia tỉnh Đồng Nai) cho biết: NLĐ có thể giao kết nhiều HĐLĐ với nhiều người sử dụng lao động nhưng phải bảo đảm thực hiện đầy đủ các nội dung đã giao kết. NLĐ đồng thời giao kết nhiều HĐLĐ với nhiều người sử dụng lao động thì việc tham gia BHXH, BHYT, BHTN được thực hiện theo quy định của pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN và an toàn, vệ sinh lao động.

Để NLĐ, người sử dụng lao động thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp khi giao kết nhiều HĐLĐ với nhiều người sử dụng lao động, tại khoản 1, Điều 42 Quyết định số 595/QĐ-BHXH ngày 14-4-2017 của BHXH Việt Nam ban hành quy trình thu BHXH, BHYT, BHTN, bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp; quản lý sổ BHXH, thẻ BHYT có hướng dẫn, NLĐ đồng thời có từ 2 HĐLĐ trở lên với nhiều đơn vị khác nhau thì đóng BHXH, BHTN theo HĐLĐ giao kết đầu tiên, đóng BHYT theo HĐLĐ có mức tiền lương cao nhất, đóng bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp theo từng HĐLĐ. Tuy nhiên, NLĐ không cần phải đóng bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp vào quỹ này, mà trách nhiệm đóng thuộc về người sử dụng lao động.

Cũng theo luật gia Phạm Đình Đức (Hội Luật gia tỉnh Đồng Nai), tại khoản 1, Điều 118 Luật BHXH năm 2024 có quy định, quỹ BHXH bao gồm các quỹ thành phần như: quỹ ốm đau và thai sản; quỹ hưu trí và tử tuất; quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp. Do đó, căn cứ theo điểm a, khoản 7, Điều 39 Nghị định 12/2022/NĐ-CP ngày
17-1-2022 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, BHXH, NLĐ Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (viết tắt Nghị định 12), phạt tiền từ 50-75 triệu đồng đối với người sử dụng lao động có hành vi trốn đóng BHXH bắt buộc nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đồng thời, tại điểm a, khoản 1, Điều 9 Nghị định 12 quy định phạt tiền từ 2-5 triệu đồng đối với người sử dụng lao động có hành vi giao kết HĐLĐ không bằng văn bản với từ 1-10 NLĐ làm công việc có thời hạn từ đủ một tháng trở lên.

Luật gia Phạm Đình Đức lưu ý thêm: Phòng ngừa, ngăn chặn hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN cho NLĐ tại Điều 40 Luật BHXH năm 2024 có quy định biện pháp xử lý hành vi chậm đóng BHXH bắt buộc, BHTN như sau: bắt buộc đóng đủ số tiền chậm đóng; nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHTN chậm đóng và số ngày chậm đóng vào quỹ BHXH, quỹ BHTN; xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật; không xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng.

Tại Điều 41 Luật BHXH năm 2024 quy định bắt buộc đóng đủ số tiền trốn đóng; nộp số tiền bằng 0,03%/ngày tính trên số tiền BHXH, BHTN trốn đóng và số ngày trốn đóng vào quỹ BHXH, quỹ BHTN; xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật; không xem xét trao tặng các danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng.

Đoàn Phú