Bảo đảm an toàn thực phẩm trong trường học

Bước vào năm học mới, vấn đề an toàn thực phẩm (ATTP) tại các bếp ăn bán trú trong trường học được dư luận đặc biệt quan tâm.

Phóng viên Báo và Phát thanh, Truyền hình Đồng Nai đã có cuộc trao đổi với ThS VÕ THỊ NGỌC LẮM, Phó Giám đốc Sở Y tế Đồng Nai về vấn đề này.

Tăng cường thanh, kiểm tra đột xuất

* Thưa bà, ngành y tế Đồng Nai có kế hoạch gì để bảo đảm ATTP tại các bếp ăn bán trú trong trường học?

- Ngành y tế luôn xác định bảo đảm ATTP trong trường học là nhiệm vụ trọng tâm, bởi chỉ một sơ suất rất nhỏ trong cả quy trình cũng có thể gây hậu quả khó lường, ảnh hưởng đến sức khỏe của hàng trăm học sinh.

Ngay từ đầu năm học, chúng tôi đã ban hành kế hoạch thanh tra liên ngành về ATTP, tập trung vào các bếp ăn bán trú, căng-tin, cơ sở cung cấp suất ăn. Đồng thời, phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo, chính quyền địa phương hướng dẫn các trường chỉ chọn nhà cung cấp thực phẩm có đủ hồ sơ pháp lý, nguồn gốc rõ ràng. Tổ chức tập huấn, yêu cầu khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên cấp dưỡng; huy động phụ huynh tham gia giám sát, tạo sự minh bạch.

* Bà đánh giá như thế nào về thực trạng ATTP tại các bếp ăn bán trú trong trường học trên địa bàn tỉnh thời gian qua?

- Công tác bảo đảm ATTP tại các bếp ăn bán trú trong trường học đã có nhiều chuyển biến tích cực. Đa số các trường đã đầu tư bếp ăn theo hướng một chiều, ký hợp đồng với nhà cung cấp đủ điều kiện, có hóa đơn chứng từ rõ ràng. Ý thức của cán bộ, giáo viên, nhân viên cấp dưỡng và phụ huynh đều nâng lên rõ rệt.

Tuy nhiên, vẫn còn một số tồn tại như: Một số trường còn thiếu cơ sở vật chất để bảo quản thực phẩm, công tác lưu mẫu thức ăn hoặc tập huấn cho nhân viên còn hình thức. Một số nơi phụ thuộc vào suất ăn sẵn với nhiều rủi ro trong vận chuyển. Vì vậy, năm học này, việc siết chặt giám sát, tăng cường tập huấn và nâng cao trách nhiệm về bảo đảm ATTP ở từng mắt xích sẽ là ưu tiên hàng đầu.

* Đối với các cơ sở cung cấp suất ăn ngoài trường học, việc kiểm tra được thực hiện như thế nào, thưa bà?

- Ngành y tế phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm các chỉ đạo của UBND tỉnh về bảo đảm ATTP. Sở Y tế sẽ tiếp tục đẩy mạnh hậu kiểm, đặc biệt ở cơ sở có nguy cơ cao, xử lý nghiêm và công khai các trường hợp vi phạm.

Chúng tôi cũng đang tiếp tục xây dựng mô hình điểm ATTP tại các bếp ăn tập thể, tuyên truyền để cơ sở tự kiểm tra, tự giám sát. Đồng thời kết hợp lấy mẫu xét nghiệm định kỳ nhằm phát hiện nguy cơ sớm.

Đồng Nai đang triển khai dự án liên quan đến truy xuất nguồn gốc thực phẩm thiết yếu có nguồn gốc động vật. Trong đó yêu cầu nhà cung cấp phải có hợp đồng, hóa đơn và nguồn gốc hợp pháp…

Năm học 2025-2026, toàn tỉnh có hơn 1,3 ngàn trường học các cấp với hơn 1,2 triệu học sinh. Trong đó có khoảng 50% trường học tổ chức bữa ăn bán trú.

Hạn chế tối đa ngộ độc thực phẩm

* Thưa bà, khi xảy ra ngộ độc thực phẩm trong trường học, trách nhiệm chính thuộc về ai?

- Trách nhiệm trước hết thuộc về nhà trường và đơn vị cung cấp suất ăn/bếp ăn tập thể, vì đây là nơi trực tiếp tổ chức và giám sát bữa ăn. Ngành giáo dục quản lý cơ sở, ngành y tế chịu trách nhiệm chuyên môn và xử lý khi có sự cố, các ngành khác phối hợp giám sát chuỗi cung ứng.

Về chế tài, hiện đã có hệ thống từ xử phạt hành chính, đình chỉ hoạt động đến truy cứu trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, tôi cho rằng cần tăng cường hơn nữa tính răn đe, đặc biệt là kiểm soát chặt chẽ thực phẩm từ khâu đầu vào. Chúng tôi kiên quyết công khai kết quả thanh tra, kiểm tra trên báo chí để tăng tính cảnh báo cộng đồng.

* Đâu là những nguy cơ tiềm ẩn mất ATTP thường bị bỏ qua tại các bếp ăn tập thể, và quy trình chuẩn là như thế nào, thưa bà?

- Có 3 nhóm nguy cơ lớn. Đó là nguồn gốc thực phẩm không rõ ràng; điều kiện bảo quản chưa đúng và vệ sinh cá nhân của nhân viên cấp dưỡng chưa đạt, từ bàn tay chưa rửa sạch đến găng tay tái sử dụng. Những nguy cơ này khó nhìn bằng mắt thường, dễ bị chủ quan, nhưng lại có thể gây hậu quả nghiêm trọng.

Quy trình chuẩn gồm: Chỉ chọn nguyên liệu an toàn, có nguồn gốc và giấy tờ chứng nhận đầy đủ. Quá trình vận chuyển, bảo quản thực phẩm đúng cách, tách biệt thực phẩm sống với thực phẩm chín. Bếp ăn một chiều, phân khu rõ ràng. Nhân viên được khám sức khỏe, tập huấn, tuân thủ vệ sinh cá nhân. Chia thức ăn ngay sau khi nấu, dùng trong ngày, lưu mẫu thực phẩm 24 giờ.

Nhà trường cần thành lập tổ giám sát bếp ăn, có hồ sơ theo dõi. Nếu làm nghiêm túc, chúng ta sẽ phòng ngừa tối đa ngộ độc thực phẩm.

* Bà có khuyến nghị gì tới nhà trường, phụ huynh và cộng đồng để cùng chung tay bảo đảm ATTP trong năm học mới?

- Chúng tôi khuyến nghị các trường học phải đặc biệt tuân thủ nghiêm các quy định về ATTP, xây dựng thực đơn an toàn. Phải chọn nhà cung ứng thực phẩm có uy tín, vận hành bếp ăn đúng quy định, thực hiện kiểm thực 3 bước, lưu mẫu thức ăn 24 giờ.

Phụ huynh cần quan tâm, phối hợp giám sát bữa ăn bán trú tại trường, giáo dục con thói quen ăn uống lành mạnh. Nếu phát hiện bất thường về sức khỏe sau khi ăn phải báo ngay cho giáo viên và cơ sở y tế.

Cộng đồng cần nâng cao ý thức tiêu dùng thực phẩm an toàn, hình thành “văn hóa ATTP”. Chỉ khi tất cả cùng chung tay, chúng ta mới bảo đảm rằng mỗi bữa ăn học đường đều an toàn, đủ chất dinh dưỡng, góp phần bảo vệ sức khỏe và tương lai của thế hệ trẻ.

* Xin cảm ơn bà!

 

Bình Hương - Hạnh Dung (thực hiện)