Mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu được nâng lên đáng kể

Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1-7-2025. Một trong những điểm mới đáng chú ý là người tham gia BHXH ngoài việc hưởng lương hưu, còn được hưởng một số chế độ khác, trong đó chế độ trợ cấp một lần khi nghỉ hưu được điều chỉnh tăng.

Người lao động thực hiện các thủ tục hưởng chế độ bảo hiểm xã hội tại Bộ phận Một cửa Bảo hiểm xã hội khu vực XXVIII tại Đồng Nai. Ảnh: K.Liễu

Cách tính lương theo quy định mới

Theo quy định của Luật BHXH năm 2024, mức lương hưu hàng tháng đối với người đóng BHXH bắt buộc được tính theo công thức sau đây: mức lương hưu hàng tháng = (tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng) x (mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH).

Người lao động (NLĐ) khi nghỉ việc sẽ được hưởng lương hưu nếu đáp ứng đủ 2 điều kiện: có ít nhất 15 năm tham gia BHXH bắt buộc và đã đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật.

Mức lương hưu hàng tháng được tính dựa trên mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH. Cụ thể, đối với lao động nữ, chỉ cần đủ 15 năm đóng BHXH đã được hưởng 45% mức bình quân tiền lương. Sau đó, cứ thêm một năm tham gia BHXH sẽ được cộng thêm 2%, và mức tối đa có thể đạt được là 75% nếu NLĐ có 30 năm đóng BHXH trở lên.

Đối với lao động nam, phải có ít nhất 20 năm đóng BHXH để được hưởng 45% mức lương bình quân. Tương tự, mỗi năm đóng thêm sẽ được tính thêm 2%, tối đa cũng là 75% khi có đủ 35 năm đóng BHXH.

Trường hợp có thời gian đóng BHXH từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm, mức lương hưu hàng tháng bằng 40% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH tương ứng 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 1%.

Theo Luật BHXH năm 2024, trường hợp NLĐ nghỉ hưu trước tuổi do suy giảm khả năng lao động cũng bị trừ tỷ lệ hưởng lương hưu, cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi bị giảm 2%.

Trong trường hợp nghỉ việc hưởng lương hưu, NLĐ có thời gian đóng BHXH cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.

Mức hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu được tính cho thời gian đóng BHXH cao hơn thời gian đóng để đạt mức hưởng lương hưu tối đa (30 năm với lao động nữ, 35 năm với lao động nam).

Mức hưởng trợ cấp một lần được tính bằng 0,5 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng cao hơn đến tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật.

Đối với trường hợp NLĐ đã đủ điều kiện hưởng lương hưu mà tiếp tục đóng BHXH thì mức trợ cấp một lần được tính bằng 2 lần của mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH cho mỗi năm đóng cao hơn (kể từ sau thời điểm đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định của pháp luật đến thời điểm nghỉ hưu, hưởng chế độ hưu trí).

Nếu NLĐ nghỉ hưu sớm trước tuổi do bị suy giảm khả năng lao động thì tỷ lệ hưởng lương hưu sẽ bị giảm. Theo đó, cứ nghỉ sớm một năm so với tuổi nghỉ hưu thì giảm 2%. Nếu nghỉ sớm dưới 6 tháng thì không bị trừ, còn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng thì giảm 1%.

Cách tính lương hưu người đóng BHXH tự nguyện

Mức lương hưu hàng tháng đối với người đóng BHXH tự nguyện = (tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng) x (mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH). Trong đó, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng đối với nữ được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%. Đối với nam, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 20 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng thì tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.

Nhiều quyền lợi khác đi kèm khi nghỉ hưu

Luật BHXH năm 2024 không chỉ đảm bảo an sinh cho NLĐ khi về hưu, mà còn mở rộng thêm nhiều quyền lợi thiết thực. Một điểm mới quan trọng trong luật là mức trợ cấp một lần khi nghỉ hưu sẽ tăng đáng kể so với trước đây. Điều này được xem là động lực khuyến khích NLĐ tiếp tục làm việc và tham gia BHXH lâu dài.

Nếu NLĐ nghỉ đúng tuổi quy định và có thời gian đóng BHXH vượt mức tối thiểu thì mỗi năm đóng thêm sẽ được trợ cấp một lần tương đương 0,5 tháng tiền lương bình quân. Đặc biệt, nếu NLĐ đã đủ điều kiện nhận lương hưu nhưng vẫn tiếp tục làm việc và đóng BHXH, thì mỗi năm đóng vượt sẽ được hưởng trợ cấp một lần lên đến 2 tháng tiền lương bình quân. Như vậy, so với mức đang áp dụng hiện nay, từ ngày 1-7, mức trợ cấp một lần trong trường hợp tiếp tục đóng BHXH sau khi đủ điều kiện nghỉ hưu sẽ cao gấp 4 lần.

Không chỉ được nhận lương hưu và trợ cấp một lần, NLĐ nghỉ hưu còn được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí từ thời điểm bắt đầu hưởng lương hưu cho đến khi qua đời. Quan trọng là, mức hưởng bảo hiểm y tế đối với người hưu trí là 95% chi phí khám, chữa bệnh - một con số rất cao, giúp giảm gánh nặng tài chính khi về già.

Bên cạnh đó, nếu không may người đang hưởng lương hưu qua đời thì thân nhân sẽ được hưởng chế độ tử tuất. Cụ thể, gia đình sẽ được nhận khoản trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại thời điểm người hưu trí mất. Ngoài ra, tùy trường hợp cụ thể, thân nhân còn có thể được nhận thêm trợ cấp tuất hàng tháng hoặc trợ cấp tuất một lần.

Kim Liễu