Đổi mới trong xử phạt vi phạm hành chính về phòng cháy, chữa cháy

Từ ngày 1-7, hàng loạt quy định mới về xử phạt vi phạm hành chính (VPHC) trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy (PCCC) và cứu nạn, cứu hộ (CNCH) sẽ bắt đầu có hiệu lực. Các quy định mới này đồng bộ hóa với pháp luật PCCC hiện hành, “lấp đầy” khoảng trống pháp lý, khắc phục chồng chéo trong xử lý vi phạm…

Lực lượng chữa cháy chuyên nghiệp tham gia diễn tập tại chung cư Cường Thuận CTI (thành phố Biên Hòa). Ảnh: Lê Duy

Các quy định này được nêu rõ trong Nghị định số 106/2025/NĐ-CP ngày 15-5-2025 của Chính phủ quy định về xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC và CNCH sẽ có hiệu lực từ ngày 1-7 (sau đây gọi tắt là Nghị định số 106).

Nhiều điểm mới phù hợp thực tiễn

Nghị định số 106 gồm 4 chương, 41 điều, quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực PCCC và CNCH, bao gồm: hành vi vi phạm, hình thức, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả… Đặc biệt, Nghị định số 106 ra đời đã đồng bộ với Luật PCCC và CNCH năm 2024 (cũng có hiệu lực từ ngày 1-7).

So với Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31-12-2021 của Chính phủ quy định về xử phạt VPHC trong lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội; phòng, chống tệ nạn xã hội; PCCC, CNCH; phòng, chống bạo lực gia đình thì Nghị định số 106 vẫn quy định hành vi vi phạm trong 23 điều. Mức phạt tiền tối đa trong lĩnh vực PCCC đối với cá nhân vẫn là 50 triệu đồng (đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp đôi). Tuy nhiên, theo Cục Cảnh sát PCCC và CNCH (Bộ Công an), Nghị định số 106 bổ sung một số hành vi vi phạm mới. Cụ thể là các vi phạm quy định về: trang bị, lắp đặt phương tiện PCCC, CNCH; sử dụng phương tiện PCCC, CNCH; bảo quản, bảo dưỡng phương tiện PCCC, CNCH; thông gió, chống khói…

Ngoài ra, Nghị định số 106 bổ sung thêm các tổ chức (được nghị định này áp dụng) gồm: ban quản trị nhà chung cư hoạt động theo mô hình ban quản trị, có tư cách pháp nhân; tổ chức được giao trực tiếp quản lý cơ sở theo quy định tại Luật PCCC và CNCH năm 2024. Không chỉ vậy, Nghị định số 106 còn quy định xử phạt đối với những hành vi vi phạm mới phát sinh hoặc chưa được quy định rõ ràng trong các văn bản trước đây.

Điển hình như quy định phạt tiền từ 40-50 triệu đồng khi không có giải pháp ngăn cháy đối với khu vực sạc điện cho xe động cơ điện tập trung trong nhà; đây là quy định hoàn toàn mới lần đầu được đưa vào áp dụng. Hay việc không tổ chức tuyên truyền, phổ biến pháp luật, kiến thức về PCCC và CNCH theo quy định chỉ bị phạt từ 500 ngàn đến 1,5 triệu đồng theo như quy định hiện hành thì Nghị định số 106 đã nâng lên từ 1-3 triệu đồng. Điều này nhằm tăng tính răn đe, buộc các tổ chức, cá nhân phải nghiêm túc hơn trong việc chấp hành các quy định về PCCC.

Ngày 15-5, Bộ Công an ban hành Thông tư số 38/2025/TT-BCA quy định về thực hiện dân chủ trong công tác PCCC, CNCH của lực lượng công an nhân dân (cũng có hiệu lực từ ngày 1-7). Thông tư này quy định về mục đích, nguyên tắc, nội dung thực hiện dân chủ trong quan hệ và giải quyết công việc của cảnh sát PCCC và các đơn vị công an được giao nhiệm vụ PCCC với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Đồng bộ hóa hệ thống quy định về PCCC

Theo Ban Chỉ đạo PCCC và CNCH tỉnh, với các quy định xử phạt nghiêm khắc hơn đối với hành vi vi phạm, Nghị định số 106 sẽ buộc các tổ chức, cá nhân chủ động thực hiện các biện pháp PCCC ngay từ đầu, hạn chế tối đa nguy cơ cháy, nổ xảy ra. Đồng thời, Nghị định số 106 sẽ góp phần tạo ra một môi trường sống và làm việc an toàn hơn, giảm thiểu số vụ cháy và thiệt hại do cháy gây ra.

Bà Nguyễn Thị Bích Hoa (chủ cửa hàng tạp hóa tại phường An Bình, thành phố Biên Hòa) đánh giá, Nghị định số 106 có thể làm rõ hơn các hành vi vi phạm, giúp lực lượng chức năng dễ dàng nhận diện và áp dụng mức phạt chính xác. Điều này giúp người dân, doanh nghiệp hiểu rõ hơn giới hạn pháp lý để tránh vi phạm.

An toàn PCCC luôn là vấn đề được quan tâm, bởi liên quan trực tiếp đến tính mạng, tài sản của cá nhân, tổ chức. Điều này đặt ra yêu cầu phải liên tục rà soát, hoàn thiện khung pháp lý, đặc biệt là các quy định về xử phạt VPHC, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và ý thức tuân thủ pháp luật trong toàn dân. Chính vì vậy, Nghị định số 106 được kỳ vọng sẽ tạo ra những chuyển biến tích cực, giải quyết các bất cập còn tồn tại và tăng cường tính răn đe của pháp luật.

Cục Cảnh sát PCCC và CNCH đánh giá, Nghị định số 106 là văn bản pháp lý quan trọng, đánh dấu bước tiến trong nỗ lực ngăn ngừa, hạn chế nguy cơ, cũng như thiệt hại do cháy gây ra. Với các điểm mới dự kiến về phạm vi, mức phạt, hình thức xử phạt bổ sung và các quy định chi tiết hơn, Nghị định số 106 sẽ tạo ra hành lang pháp lý vững chắc, nâng cao trách nhiệm của mọi tổ chức, cá nhân trong việc tuân thủ các quy định về an toàn PCCC.

Đông Hồ