Thủ tục chuyển đổi hộ kinh doanh cá thể thành hộ kinh doanh, doanh nghiệp

Nhà nước đang khuyến khích cá nhân kinh doanh cá thể đăng ký hoạt động theo mô hình hộ kinh doanh và hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp (DN).

Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy (ngụ phường Trung Dũng, thành phố Biên Hòa) với quán ăn sáng nuôi gia đình. Ảnh: Đ.Phú

Nhiều người muốn biết, ngoài các chính sách ưu đãi theo quy định, cá nhân thực hiện việc chuyển đổi này cần tuân thủ quy định pháp luật ra sao?

Mong muốn chuyển đổi hình thức kinh doanh

Kinh doanh cá thể, hộ kinh doanh cá thể nhỏ lẻ không cần đăng ký hộ kinh doanh và hộ kinh doanh hoạt động bắt buộc phải đăng ký hộ kinh doanh theo quy định pháp luật dù doanh thu không lớn (dưới 100 triệu đồng/năm) cũng có đóng góp nhất định cho xã hội, đặc biệt là tạo công ăn việc làm ổn định để nuôi sống bản thân và gia đình.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy (ngụ khu phố 2, phường Trung Dũng, thành phố Biên Hòa) cho biết, 25 năm qua, với quán ăn sáng (hủ tiếu, bún bò huế, bò kho) của bà đã góp phần cùng chồng (làm nghề thợ hồ) nuôi sống gia đình có 6 thành viên. Do hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ nên bà không thuộc diện pháp luật bắt buộc phải đăng ký hộ kinh doanh, chịu thuế giá trị gia tăng (VAT), thu nhập cá nhân (TNCN). Nay bà có ý định thành lập hộ kinh doanh thì cần làm các thủ tục gì?

Còn bà Lê Thị Lệ (ngụ xã Trị An, huyện Vĩnh Cửu) trình bày, khi hoạt động thu mua nông sản tại địa phương vào năm 2015, bà đã đăng ký hoạt động thu mua nông sản theo mô hình hộ kinh doanh theo đúng quy định. Nay bà hay tin, chủ hộ kinh doanh phải mua bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, máy tính tiền kết nối chuyển dữ liệu điện tử với cơ quan thuế chẳng khác gì như DN. Do đó, bà muốn nhân dịp Chính phủ khuyến khích hộ kinh doanh cá thể chuyển đổi thành DN nhỏ và vừa để thực hiện sự chuyển đổi này cho phù hợp thực tiễn.

Bà Lệ thắc mắc, hoạt động thu mua nông sản nếu chuyển từ loại hình hộ kinh doanh sang loại hình DN thì thủ tục chuyển đổi, thay đổi ra sao. Bởi theo hiểu biết của bà, việc chuyển từ hộ kinh doanh sang DN mang lại nhiều lợi ích như: tăng tính pháp lý trong giao dịch, mở rộng quy mô kinh doanh, dễ dàng huy động vốn, tăng cường uy tín với đối tác và khả năng tiếp cận với các chương trình ưu đãi của Nhà nước, tăng cường năng lực cạnh tranh…

“Chủ hộ kinh doanh và DNTN đều có đặc điểm giống nhau là chịu trách nhiệm vô hạn về hoạt động kinh doanh của mình. Nếu tài sản kinh doanh không đủ để trả nợ thì cả 2 phải dùng cả tài sản cá nhân không liên quan đến kinh doanh để trả nợ. Khi hộ kinh doanh chuyển đổi sang DNTN thì phải làm thủ tục chấm dứt hoạt động của hộ kinh doanh và thành lập DNTN” - luật gia NGUYỄN XUÂN THANH (Hội Luật gia tỉnh) cho biết.

Thủ tục cần thiết

Trao đổi về thắc mắc của các bà Nguyễn Thị Thanh Thúy và Lê Thị Lệ, luật sư Nguyễn Đức (Đoàn Luật sư tỉnh) cho biết, trước những chính sách, chủ trương của Trung ương, địa phương về thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân, người dân, hộ kinh doanh trên địa bàn tỉnh rất nhạy bén tìm hướng tiếp cận để chuyển đổi mô hình hoạt động nhằm tranh thủ thời cơ, cơ hội. Tuy vậy, với trường hợp cá nhân kinh doanh theo dạng cá thể nhỏ lẻ không đăng ký hộ kinh doanh và có đăng ký hộ kinh doanh muốn chuyển đổi sang loại hình DN thì cần nhiều nguồn lực, nhưng quan trọng nhất vẫn là kinh nghiệm, vốn, khả năng quản trị.

Theo luật sư Nguyễn Đức, ngoài các nguồn lực trên, việc người dân có nhu cầu đăng ký hộ kinh doanh, hoặc chuyển từ hộ kinh doanh sang loại hình DN đều được chấp nhận và tạo điều kiện nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện theo quy định.

Chẳng hạn, cá nhân, hộ gia đình được quyền đăng ký thành lập hộ kinh doanh theo quy định tại Điều 80 Nghị định 01/2021/NĐ-CP ngày 4-1-2021 của Chính phủ về đăng ký DN (gọi tắt là Nghị định 01). Nghĩa là phải là công dân Việt Nam, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của Bộ luật Dân sự năm 2015, trừ các trường hợp như: người chưa thành niên, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; người bị mất năng lực hành vi dân sự; người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi…

Còn cá nhân muốn đăng ký thành lập DN trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh thì thực hiện tại phòng đăng ký kinh doanh nơi DN dự định đặt trụ sở chính (khoản 1, Điều 27 Nghị định 01). Đồng thời, tại Điều 27 Nghị định 01 cũng quy định rõ, hồ sơ đăng ký thành lập DN trên cơ sở chuyển đổi từ hộ kinh doanh bao gồm: bản chính giấy chứng nhận đăng ký hộ kinh doanh, bản sao giấy chứng nhận đăng ký thuế và các giấy tờ quy định tại các Điều 21, 22, 23 và 24 Nghị định 01 tương ứng với từng loại hình DN (trong đó không bao gồm giấy chứng nhận đăng ký đầu tư quy định tại điểm b, khoản 4, Điều 22; điểm c, khoản 4, Điều 23; điểm c, khoản 3 Điều 24 Nghị định 01)…

Luật sư Nguyễn Đức lưu ý, pháp luật không bắt buộc cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ, không có địa điểm cố định, buôn chuyến… phải đăng ký hộ kinh doanh hoặc ngăn cản hộ kinh doanh chuyển đổi sang mô hình DN (như: công ty TNHH một thành viên; công ty TNHH 2 thành viên trở lên; công ty cổ phần; công ty hợp danh và DNTN). Do đó, việc hộ kinh doanh lựa chọn chuyển đổi theo mô hình nào do họ quyết định, miễn sao thấy phù hợp với đặc thù lĩnh vực kinh doanh, mục tiêu kinh doanh đặt ra nhằm phát huy tốt nhất những nguồn lực đã có.

Đoàn Phú