Lạm dụng mạng xã hội: Ảo tưởng quyền lực và cái giá phải trả

Từ những clip “câu view” đến những phát ngôn phản cảm trên nền tảng mạng xã hội (MXH), không ít tiktoker, facebooker đã đi quá giới hạn, dẫn đến việc bị xử lý hình sự hoặc hành chính. Câu chuyện của họ là minh chứng rõ ràng cho một thực tế đáng báo động: không ít người đang ảo tưởng quyền lực trên MXH và phải trả giá khi vượt qua ranh giới pháp luật.

Ảnh minh họa: CTV

Mạng xã hội là ảo, nhưng luật pháp là thật

Ngày 8-5, Công an tỉnh Lạng Sơn đã tạm giữ tiktoker Lê Việt Hùng (38 tuổi, quê tỉnh Lạng Sơn) để điều tra hành vi cản trở lực lượng chức năng khi đang thi hành công vụ. Trước đó, người này thường xuyên quay video các cuộc đối thoại với cơ quan chức năng, đặc biệt là lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT), với lời lẽ thiếu chuẩn mực, mang tính khiêu khích, gây áp lực cho người đang thi hành nhiệm vụ. Lý do được tiktoker Lê Việt Hùng đưa ra là “giám sát lực lượng chức năng”, nhưng những hành động vượt giới hạn này đã gây phản cảm trong dư luận.

Mỗi lần xuất hiện, tiktoker Lê Việt Hùng đều cầm điện thoại ghi hình, cố tình tạo ra các tình huống đối đầu với cán bộ thực thi pháp luật để quay clip đăng tải lên các nền tảng MXH như: TikTok, Facebook. Nội dung các video phần lớn mang tính chất xuyên tạc, gây hiểu lầm về công việc của lực lượng chức năng, làm ảnh hưởng đến hình ảnh người thi hành công vụ và trật tự xã hội.

Ngoài ra, còn có kênh TikTok Tuấn Phò Mã 36 do Hoàng Đình Tuấn làm chủ với hơn 200 ngàn lượt theo dõi, thu hút sự chú ý nhờ các video hướng dẫn “né” CSGT và chia sẻ nội dung liên quan đến pháp luật về giao thông đường bộ. Tuy nhiên, nhiều đoạn clip do tiktoker Tuấn Phò Mã 36 đăng tải thể hiện hành vi không đúng chuẩn mực, khi thường xuyên tiếp cận lực lượng chức năng để quay video, xin xỏ giúp người vi phạm và đăng lên MXH kèm theo những bình luận dễ gây hiểu lầm.

Đáng chú ý, ngày 6-3-2024, Hoàng Đình Tuấn đã bị Công an huyện Yên Phong (tỉnh Bắc Ninh) tạm giữ để điều tra liên quan đến hành vi đánh bạc, cho thấy mức độ lệch chuẩn không chỉ trên không gian mạng, mà còn trong hành vi thực tế của đối tượng này.

Tại Đồng Nai, cũng có một số facebooker bị khởi tố, xử phạt hành chính vì các vi phạm liên quan đến đăng tải các thông tin vi phạm pháp luật trên MXH. Điển hình, ngày
17-1, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Thống Nhất (thời điểm này chưa giải thể) đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, thi hành lệnh bắt bị can để tạm giam đối với 2 facebooker: P.X.T. (56 tuổi) và Đ.C.H (57 tuổi), cùng ngụ huyện Thống Nhất, để điều tra về hành vi  lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân quy định tại Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Theo cơ quan công an, thời gian qua, 2 facebooker nói trên thường xuyên sử dụng tài khoản MXH cá nhân để viết bài, live stream… đăng tải lên MXH nhiều bài viết sai sự thật, xuyên tạc chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước; lợi dụng quyền khiếu nại, tố cáo để xuyên tạc, nói xấu lãnh đạo, làm mất uy tín của Đảng, Nhà nước và của cán bộ các cấp, xâm phạm nghiêm trọng quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức Đảng, chính quyền, của các cá nhân cán bộ các cấp.

Trước đó, ngày 2-10-2024, Công an huyện Trảng Bom (thời điểm chưa giải thể) ban hành quyết định xử phạt hành chính số tiền 7,5 triệu đồng đối với T.Đ.T. (37 tuổi, ngụ huyện Trảng Bom) vì hành vi đăng tải thông tin về hoạt động của lực lượng CSGT lên MXH. Trước đó, qua công tác nắm tình hình trên không gian mạng, lực lượng chức năng phát hiện một tài khoản Facebook thường xuyên chia sẻ vị trí chốt kiểm tra giao thông của Công an huyện Trảng Bom trong một hội nhóm có hơn 43 ngàn thành viên.

Luật sư Trương Hồng Kỳ (Đoàn Luật sư tỉnh) khuyến cáo không nên lợi dụng MXH để phát tán, lan truyền thông tin sai sự thật, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của người khác. Đây là những hành vi vi phạm pháp luật, nếu vi phạm sẽ bị áp dụng chế tài xử lý nghiêm khắc. Những người nổi tiếng, người có sức ảnh hưởng trên MXH càng phải cẩn trọng hơn, có trách nhiệm hơn, gương mẫu trong lời nói, phát ngôn của mình, lan tỏa những giá trị tốt đẹp đến mọi người.

Tránh vi phạm pháp luật khi dùng mạng xã hội

Luật sư Trương Hồng Kỳ (Đoàn Luật sư tỉnh) cho biết, các trường hợp đăng tải thông tin sai lệch, bôi nhọ danh dự, nhân phẩm hoặc uy tín của cá nhân, tổ chức (bao gồm cả cán bộ, công chức đang làm nhiệm vụ) trên MXH là vi phạm pháp luật.

Theo Điều 4 và Điều 101 Nghị định số 15/2020/NĐ-CP ngày 3-2-2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin, an toàn thông tin mạng và giao dịch điện tử (được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định số 14/2022/NĐ-CP ngày 27-1-2022), người lợi dụng MXH để thực hiện hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức, danh dự, nhân phẩm của cá nhân là vi phạm pháp luật, bị phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với tổ chức, 5-10 triệu đồng đối với cá nhân. Đồng thời, bị áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả là buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật hoặc gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật.

Luật sư Trương Hồng Kỳ cũng chia sẻ thêm, trường hợp bịa đặt hoặc loan truyền những điều biết rõ là sai sự thật nhằm xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự hoặc gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của người khác có thể bị truy cứu hình sự về tội “vu khống” theo quy định tại Điều 156 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).

Riêng hành vi lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân là vi phạm pháp luật, có thể bị xử lý hình sự. Cụ thể, theo Điều 331 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân có khung hình phạt như sau: người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Phạm tội gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, an toàn xã hội thì bị phạt tù từ 2-7 năm.

Lê Duy