Sau hơn một tháng cấm thuốc lá điện tử: Đã vắng bóng người dùng

Từ ngày 1-1-2025, theo Nghị quyết 173/2024/QH15 được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, thuốc lá điện tử (TLĐT) chính thức bị cấm tại Việt Nam. Các cá nhân, tổ chức vi phạm sẽ bị xử lý theo quy định hiện hành.

Thuốc lá điện tử, thuốc lào hay thuốc lá truyền thống đều có hại cho sức khỏe. Trong ảnh: Một người trẻ ở thành phố Biên Hòa hút thuốc lào thay cho thuốc lá điện tử ở nơi công cộng. Ảnh: L.Duy

Sau hơn một tháng quy định có hiệu lực, nhiều người trẻ loay hoay trong việc từ bỏ thói quen hút TLĐT. Điều đáng quan tâm, không ít người lại tìm đến thuốc lá điếu hoặc thuốc lào như một cách thay thế, đặt ra những thách thức mới trong hành trình cai thuốc lá.

Quay về với thuốc lá truyền thống

Sau hơn một tháng TLĐT bị cấm tại Việt Nam, rảo quanh các địa điểm kinh doanh TLĐT tại thành phố Biên Hòa, hầu hết đã ngưng hoạt động. Một số cửa hàng kinh doanh TLĐT đã chuyển hướng sang các mặt hàng khác.

Chủ một cửa hàng từng bán TLĐT trên đường Nguyễn Ái Quốc cho biết: “Từ khi có lệnh cấm, tôi đã ngừng bán hoàn toàn. Ban đầu cũng hơi tiếc vì đây là nguồn thu nhập chính, nhưng mình phải tuân thủ quy định pháp luật”.

Dù tình trạng buôn bán công khai TLĐT đã giảm mạnh nhưng một số người dùng vẫn tìm cách mua TLĐT qua các nền tảng trực tuyến hoặc thông qua những nguồn không chính thức. Một số nhóm kín trên mạng xã hội vẫn trao đổi và rao bán sản phẩm, khiến công tác quản lý trở nên khó khăn hơn. Tuy vậy, với các biện pháp kiểm soát gắt gao, thị trường TLĐT tại Biên Hòa đã thu hẹp đáng kể so với trước đây.

Tại một số quán cà phê trên các tuyến đường ở thành phố Biên Hòa như: Võ Thị Sáu, Phan Trung, Nguyễn Ái Quốc…, tình trạng sử dụng TLĐT dường như đã không còn.

Anh P.Q.A. (ngụ phường Bình Đa, thành phố Biên Hòa) cho biết, anh từng sử dụng TLĐT trong một thời gian dài nhưng đã quyết định từ bỏ sau khi có lệnh cấm TLĐT.

“Trước đây, tôi hút TLĐT vì nghĩ nó ít độc hại hơn thuốc lá truyền thống. Nhưng khi đọc nhiều thông tin về tác hại của TLĐT, cộng thêm việc bị cấm, tôi thấy không còn lý do gì để tiếp tục sử dụng” - anh A. chia sẻ.

Một số người từng hút TLĐT cho biết, sau khi quy định cấm TLĐT có hiệu lực, họ gặp nhiều khó khăn trong việc từ bỏ nicotine, thường rất khó chịu, mất ngủ và cảm thấy bứt rứt. Không ít người chuyển sang sử dụng thuốc lào vì cho rằng đây là một giải pháp tạm thời, dễ tiếp cận và hợp pháp hơn khi lượng nicotine nạp vào cơ thể ít hơn thuốc lá truyền thống và một ngày chỉ cần sử dụng 1-2 lần.

BSCKI ĐẶNG CÔNG CHÁNH, Trưởng khoa Hô hấp, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai, chỉ ra một số cách giúp hạn chế và bỏ TLĐT bằng cách: cắt giảm dần số lượng thuốc lá, tập thể dục điều độ, không uống rượu bia và các loại nước có ga, học cách kiểm soát căng thẳng, ăn uống lành mạnh và đặc biệt là nhai kẹo cao su không đường vì nhai kẹo cao su giúp kiểm soát cơn thèm nicotine, tốt nhất là kẹo không đường.

Cần có giải pháp quản lý đối với các chất gây nghiện

Theo các chuyên gia y tế, việc sử dụng thuốc lào không phải là lựa chọn an toàn. Bác sĩ chuyên khoa I (BSCKI) Đặng Công Chánh, Trưởng khoa Hô hấp, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai, cảnh báo đối với thuốc lào, tác hại tương tự như thuốc lá, gây ra các bệnh đường hô hấp, kể cả ung thư cho người hút chủ động và thụ động. Ngoài ra, thuốc lào cũng có các chất độc, chủ yếu là nicotine, hàm lượng thay đổi, có thể tới 16%. Khi thuốc lào cháy sẽ tạo ra 56 loại chất độc khác nhau, trong đó nguy hiểm nhất là benzopyren. Trong khói thuốc lào còn có nhiều chất poloni - 20 phóng xạ ra hạt alpha gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dùng.

BSCKI Đặng Công Chánh cho biết thêm, việc từ bỏ thuốc lá truyền thống hay TLĐT không hề đơn giản, ngay cả với những quốc gia có hệ thống y tế phát triển. Nicotine là chất gây nghiện mạnh, tạo ra sự phụ thuộc cả về thể chất lẫn tinh thần. Đặc biệt, với thanh thiếu niên, nếu không có sự định hướng đúng đắn từ gia đình và nhà trường, nguy cơ sử dụng trở lại hoặc tìm kiếm các sản phẩm thay thế là rất cao.

Để hạn chế tình trạng hút thuốc lá trong giới trẻ, vai trò của giáo dục và tuyên truyền từ phía nhà trường, gia đình và các ngành chức năng rất quan trọng. Khi các bạn trẻ hiểu rõ tác hại của thuốc lá đối với bản thân, gia đình và xã hội, họ sẽ có ý thức hơn trong việc tránh xa sản phẩm này.

Ngoài ra, để việc cai thuốc lá đạt hiệu quả, BSCKI Đặng Công Chánh khuyến cáo những người nghiện nicotine nên tìm đến các trung tâm hỗ trợ cai nghiện thuốc lá. Tại đây, họ có thể nhận được sự tư vấn về chuyển đổi hành vi, xây dựng kế hoạch giải quyết những tình huống khó khăn khi cai thuốc, cũng như sử dụng thuốc hỗ trợ nếu cần thiết. Những biện pháp này không chỉ giúp người nghiện giảm bớt cảm giác khó chịu khi từ bỏ nicotine, mà còn tăng cơ hội cai thuốc thành công lâu dài.

Ngày 12-2, UBND tỉnh đã ban hành văn bản về việc tăng cường quản lý sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại sức khỏe con người.

Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh giao các sở, ngành liên quan phối hợp cùng chính quyền địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm, xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, kinh doanh, nhập lậu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng TLĐT, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người; đồng thời, tăng cường thông tin, giáo dục, truyền thông, nâng cao nhận thức của người dân, đặc biệt là đối với thanh niên, thiếu niên về tác hại của thuốc lá, TLĐT, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người; bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội.

Lê Duy