Xu hướng hiện đại hóa phong tục Tết Việt

Trong thời đại công nghệ số, Tết cổ truyền không chỉ mang đậm nét văn hóa truyền thống, mà còn được khoác lên mình diện mạo mới với sự hỗ trợ của công nghệ hiện đại. Từ những câu chúc Tết được cá nhân hóa bằng trí tuệ nhân tạo (AI), bao lì xì 3D sáng tạo, đến những mã QR tiện lợi, sẽ làm hoạt động chúc Tết trở nên đa dạng và phong phú hơn.

Các bạn trẻ sử dụng điện thoại di động để lì xì online dịp Tết qua ứng dụng Momo. Ảnh: L.Duy

Tuy nhiên, giữa những đổi thay ấy, giá trị cốt lõi của Tết cổ truyền với những phong tục, tập quán đặc trưng vẫn luôn là sợi dây gắn kết cộng đồng và gia đình Việt Nam, đồng thời là lời nhắc nhở về việc ứng dụng công nghệ một cách tinh tế và an toàn.

Xu hướng lì xì online

Những năm gần đây, bên cạnh phong bao lì xì truyền thống, hình thức lì xì "ting ting" qua ví điện tử và ứng dụng ngân hàng đã trở thành lựa chọn quen thuộc với nhiều gia đình Việt. Không chỉ mang đến sự tiện lợi, nhanh chóng, lì xì online còn góp phần thay đổi cách mọi người trao gửi yêu thương trong dịp đầu xuân.

Lì xì online giúp tiết kiệm thời gian, chi phí mua phong bao và giải quyết nỗi lo đổi tiền lẻ, tiền mới - vốn là sự bận tâm của không ít người mỗi dịp cận Tết. Chỉ với vài thao tác trên điện thoại, phong bao lì xì online có thể "bay" đến tay người nhận ngay lập tức, bất kể khoảng cách địa lý. Điều này không chỉ giúp gắn kết những người ở xa, mà còn lan tỏa niềm vui ngày Tết đến mọi nơi một cách dễ dàng.

Chị Thúy Hòa (ngụ phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa) chia sẻ: "Lì xì online thực sự thay đổi cách gia đình tôi đón Tết. Người thân ở xa hay bạn bè bận rộn vẫn có thể nhận lì xì kèm lời chúc ý nghĩa chỉ trong vài giây. Đặc biệt, các con tôi rất thích vì có thể nhận những số tiền lì xì may mắn như 68.686 đồng hay 99.999 đồng, điều mà lì xì truyền thống khó thực hiện được".

Không chỉ có vậy, lì xì trực tuyến còn góp phần bảo vệ môi trường khi giảm thiểu việc sử dụng giấy cho phong bao, đồng thời thúc đẩy nền kinh tế không tiền mặt. Cách sử dụng ứng dụng lì xì online cũng vô cùng đơn giản. Chẳng hạn, với ví điện tử MoMo, người dùng chỉ cần mở ứng dụng, chọn biểu tượng "phong bao lì xì", nhập số tiền và lời chúc kèm theo. Chỉ trong vài thao tác, người nhận sẽ nhận được "phong bao số hóa" một cách đầy bất ngờ và thú vị.

Đặc biệt, sự ra mắt của “Mã QR nhận tiền đa năng” từ MoMo đã trở thành điểm nhấn, tạo nên sự thuận tiện vượt bậc cho cả người gửi lẫn người nhận.

Chỉ với một mã QR duy nhất, người dùng có thể nhận lì xì từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm MoMo, ứng dụng ngân hàng và các ví điện tử khác. Người nhận chỉ cần chia sẻ mã QR này qua ứng dụng nhắn tin, người gửi có thể chuyển tiền trực tiếp ngay lập tức, không cần thực hiện thêm bất kỳ thao tác phức tạp nào. Điều này giúp xóa bỏ hoàn toàn giới hạn của lì xì truyền thống, đưa phong tục này đến gần hơn với xu hướng sống số hóa hiện đại.

Tính năng "Tạo QR bằng ảnh AI" - một sự đột phá trong cá nhân hóa trải nghiệm lì xì. Với tính năng này, người dùng có thể tạo mã QR từ chính hình ảnh chân dung của mình, đồng thời tùy chỉnh tên gọi và thông điệp để truyền tải những lời chúc năm mới đầy ý nghĩa.

Chị Như Quỳnh (ngụ khu phố 4A, phường Trảng Dài, thành phố Biên Hòa) chia sẻ: "Năm nay, tôi không chỉ nhận được lì xì nhanh chóng qua mã QR, mà còn rất thích thú khi bạn bè sáng tạo mã QR từ ảnh của họ. Điều đó làm cho Tết trở nên ý nghĩa và đặc biệt hơn".

Công an tỉnh vừa khuyến cáo người dân về việc các loại mã độc được tạo ra nhằm thu thập, đánh cắp thông tin cá nhân, thẻ tín dụng, tài khoản ngân hàng và ví điện tử. Do vậy, để tự bảo vệ mình, người dùng internet, mạng máy tính cần phải luôn cảnh giác khi cài đặt ứng dụng lạ, tránh quét mã QR lạ không rõ nguồn gốc, từ đó tránh được việc kẻ gian xâm nhập thiết bị di động.

Cảnh báo lừa đảo qua lì xì online dịp Tết

Dù công nghệ hiện đại ngày càng phát triển, nét đẹp truyền thống của Tết cổ truyền vẫn được gìn giữ như một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa dân tộc.

Tiến sĩ Võ Nữ Hạnh Trang, chuyên ngành Văn hóa học, điều hành Khoa Tổng hợp Trường đại học Đồng Nai, cho rằng dù xu hướng lì xì online đang nở rộ nhưng cũng cần chú ý, việc giữ gìn giá trị cốt lõi của lì xì là điều cần thiết. Không chỉ là trao tiền, lì xì còn là trao lời chúc, sự yêu thương và may mắn. Do đó, giáo dục gia đình đóng vai trò quan trọng, giúp con trẻ hiểu và trân trọng phong tục thông qua hoạt động lì xì, ngay cả lì xì online cũng cần kèm lời chúc Tết tốt đẹp.

“Cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia các hoạt động Tết, hoặc lồng ghép giá trị truyền thống vào ứng dụng công nghệ, giúp giới trẻ cảm nhận và trân trọng hơn ý nghĩa truyền thống Tết Việt” -  tiến sĩ  Võ Nữ Hạnh Trang chia sẻ.

Lợi dụng lì xì online trở thành xu hướng phổ biến trong dịp Tết Nguyên đán, nhiều đối tượng thực hiện các chiêu trò lừa đảo tinh vi nhằm chiếm đoạt tài sản của người dùng. Các thủ đoạn phổ biến bao gồm: giả mạo thông báo từ ngân hàng với nội dung nhận lì xì kèm liên kết dẫn đến trang web giả mạo, yêu cầu nhập thông tin cá nhân và mã OTP để chiếm đoạt tài khoản.

Tháng 12-2024, Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và truyền thông) triển khai Chiến dịch "Nhận diện lừa đảo" với một số chiêu lừa đảo lì xì online đang xuất hiện tràn lan trên không gian mạng với chiêu thức mạo danh người thân hoặc bạn bè gửi tin nhắn có nội dung như: "Tôi vừa lì xì cho bạn, hãy nhận ngay", nhằm lừa người dùng cung cấp thông tin cá nhân hoặc chuyển tiền; khuyến mãi lì xì giả mạo với ưu đãi hấp dẫn như lời mời nạp tiền để nhận lì xì gấp nhiều lần số tiền bỏ ra, thực chất là bẫy để lừa người dùng chuyển tiền vào tài khoản của đối tượng lừa đảo; mã QR chứa mã độc: kẻ gian tạo mã QR chứa phần mềm độc hại, khi người dùng quét mã, thiết bị sẽ bị nhiễm mã độc, dẫn đến mất thông tin cá nhân và tài sản.

Lê Duy