Tranh chấp quyền sử dụng đất buộc phải hòa giải tại UBND cấp xã?

Hỏi: Vụ việc chưa qua hòa giải tại UBND xã, tòa án có thụ lý giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất (QSDĐ) giữa một bên đương sự (nguyên đơn) không có giấy chứng nhận QSDĐ và một bên đương sự (bị đơn) có giấy chứng nhận QSDĐ hay không, xin luật sư tư vấn?

 Ông Nguyễn Văn Bằng (ngụ xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom)

- Trả lời: Thông tin ông cung cấp thể hiện việc tranh chấp QSDĐ, đó là tranh chấp về quyền, nghĩa vụ của người sử dụng đất giữa hai hoặc nhiều bên trong quan hệ đất đai.

 Bên cạnh đó, pháp luật về đất đai hiện hành cũng quy định về hòa giải và thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai như sau: Nhà nước khuyến khích các bên tranh chấp đất đai tự hòa giải, hòa giải ở cơ sở theo quy định của pháp luật về hòa giải ở cơ sở, hòa giải theo quy định của pháp luật về hòa giải thương mại hoặc cơ chế hòa giải khác theo quy định của pháp luật.

Trước khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai theo quy định, các bên tranh chấp phải thực hiện hòa giải tại UBND cấp xã nơi có đất tranh chấp. Tranh chấp đất đai mà các bên tranh chấp hoặc một trong các bên tranh chấp có giấy chứng nhận QSDĐ; giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và QSDĐ ở; giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở, giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình xây dựng; giấy chứng nhận QSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; giấy chứng nhận QSDĐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất… thì do tòa án giải quyết.

Đối với trường hợp ông phản ánh, bị đơn có giấy chứng nhận QSDĐ nên tòa án có thể thụ lý giải quyết tranh chấp theo trình tự thủ tục tố tụng dân sự. Tuy nhiên, do vụ việc chưa tiến hành hòa giải tại UBND cấp xã nên tòa án thụ lý là chưa đúng quy định. Nếu tòa án thụ lý vụ việc trước ngày Luật Đất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành (ngày 1-8-2024), tòa án trả lại đơn khởi kiện vì chưa đủ điều kiện khởi kiện theo hướng dẫn của Nghị quyết số 04/2017/NQ-HĐTP ngày 5-5-2017 hướng dẫn một số quy định tại khoản 1 và khoản 3, Điều 192 Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 về trả lại đơn khởi kiện, quyền nộp đơn khởi kiện lại vụ án

                        Luật sư Ngô Văn Định