Cảnh báo nguy cơ nhiễm HIV từ mối quan hệ đồng giới nam

Dù đã có nhiều biện pháp truyền thông về phòng tránh lây nhiễm HIV, thế nhưng số ca nhiễm ở Đồng Nai vẫn đang gia tăng, đặc biệt ở người trẻ và trong nhóm quan hệ đồng giới nam (MSM). Điều này đặt ra nhiều thách thức trong việc ngăn ngừa lây lan HIV trong cộng đồng.

Cảnh báo nguy cơ nhiễm HIV ở người trẻ. Trong ảnh: Một bệnh nhân nhiễm HIV đến lấy thuốc điều trị ARV tại Khoa Phòng chống HIV/AIDS (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh). Ảnh: P.LIỄU

* Hối hận muộn màng

Một ngày cuối  tháng 10-2023, Phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (Sở Y tế) tiếp nhận đến 6 bệnh nhân, trong đó hầu hết là người trẻ. Có người đi một mình, có người đi với người thân, song ai cũng thấp thoáng sự hoang mang, lo lắng.

Một thiếu niên ngập ngừng đi theo mẹ bước vào phòng khám. Cả hai đều bịt khẩu trang, đội mũ, mặc áo khoác che kín người với những bước chân ngại ngùng đến bàn tư vấn của chương trình điều trị ARV. Trong thời gian bác sĩ tư vấn xét nghiệm, thiếu niên này cúi mặt, ngập ngừng trả lời câu hỏi của bác sĩ, còn người phụ nữ chốc chốc lại lau nước mắt.

Cậu thiếu niên ấy tên H., mới 16 tuổi. Trao đổi với bác sĩ, H. cho biết có quen một người đàn ông lớn tuổi trên mạng xã hội hơn 1 năm nay, ông này rất thương và hay cho H. tiền xài. Cứ một tháng 2 lần, ông hẹn đón em đi chơi, cho em tiền mua điện thoại và sau mỗi lần vào khách sạn, ông lại cho em thêm 1 triệu đồng. Tháng trước, ông đột ngột nói từ nay sẽ chấm dứt tình cảm với em và khuyên em đi xét nghiệm vì ông nghi mình đã nhiễm HIV.

Quá hoang mang, sau nhiều ngày đắn đo, H. đã quyết định nói với mẹ. Cả hai đã đến Trung tâm Y tế H.Thống Nhất làm xét nghiệm HIV và được thông báo kết quả dương tính. Mẹ em, chị T. nói trong nước mắt: “Tôi thật sự rất sốc khi biết con bị nhiễm HIV. Nhà tôi chỉ có mỗi cháu là con trai. Cháu mới 16 tuổi, tương lai còn dài, chỉ vì một phút dại dột, lầm lỡ mà nhiễm phải căn bệnh này”.

Tương tự, anh D. (20 tuổi, ngụ H.Trảng Bom) đi cùng anh trai đến phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS để làm thủ tục đăng ký điều trị HIV. Trong câu chuyện trao đổi với bác sĩ, anh D. cho biết, anh là sinh viên năm thứ 2 tại một trường đại học ở TP.HCM. Do gia đình khó khăn nên anh đã đồng ý dọn về ở chung với một bạn nam cùng trường để đỡ tốn tiền thuê phòng trọ.

Anh D. kể, khi người bạn đề nghị làm “chuyện ấy”, thoạt đầu anh cũng băn khoăn và thấy ghê ghê, nhưng rồi nể bạn vì đã cho mình ăn ở miễn phí nên đã chiều bạn vài lần. Trong một lần bạn bị tai nạn giao thông phải điều trị, khi từ bệnh viện trở về, bạn nói anh nên chuyển ra ngoài ở vì bạn ấy… không muốn ở chung với anh nữa. Khi anh của D. thấy em trai xuất hiện một số triệu chứng đặc thù của bệnh AIDS như: sụt cân, thiếu máu, nấm lưỡi thì sinh nghi, gạn hỏi và đưa anh D. đi xét nghiệm, kết quả là dương tính với HIV.

Gần 10 năm làm việc tại Khoa Phòng chống HIV/AIDS (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh), nhân viên tư vấn xét nghiệm HIV Đào Thị Lệ cho biết, chưa bao giờ số người nhiễm HIV lại trẻ hóa như hiện nay. Các ca bệnh từ 15-25 tuổi chiếm tỷ lệ cao và hầu hết đều lây qua đường quan hệ tình dục đồng giới nam (MSM).

Theo thống kê của Khoa Phòng chống HIV/AIDS (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh), trong tháng 8-2023, toàn tỉnh phát hiện 353 ca nhiễm HIV mới, nâng tổng số ca nhiễm lên 6,6 ngàn người. Trong đó, nguồn lây nhiễm chính vẫn thuộc nhóm quan hệ tình dục đồng tính nam. Nếu như năm 2020, có 70% người nhiễm HIV lây qua quan hệ tình dục đồng tính thì năm 2021, tỷ lệ này tăng lên 80%; 8 tháng của năm 2023, tỷ lệ này là 67,3%, chủ yếu người nhiễm ở độ tuổi từ 15-34.

* Tăng cường truyền thông cho đối tượng nguy cơ

Việc đối tượng nhiễm HIV trẻ hóa dẫn đến nhiều hệ lụy. Bởi đây là những người trẻ  trong độ tuổi sinh đẻ và tuổi lao động, điều này ảnh hưởng đến chất lượng dân số và thị trường lao động. Bên cạnh đó, nhiều người trẻ nhiễm HIV mang tâm lý bi quan, phó mặc là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ lây nhiễm trong cộng đồng tăng cao, trở thành gánh nặng bệnh tật cho gia đình, cộng đồng.

BS CKI Nguyễn Xuân Quang, Trưởng khoa Phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho hay, để ngăn ngừa lây nhiễm mới trong nhóm đồng giới nam và giới công nhân, ngành Y tế Đồng Nai đã phối hợp với Cục Phòng, chống HIV/AIDS (Bộ Y tế) và Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức nhiều hoạt động nhằm thúc đẩy dự phòng HIV/AIDS trong khu công nghiệp, vận động các nhà máy tạo dựng không gian an toàn cho công nhân lao động.

Tuy nhiên, để triển khai các hoạt động thực tế thì vẫn đang gặp khó khăn. Lý do là sau đại dịch Covid-19, lượng khách hàng của các công ty giảm sút, việc làm ít nên nhiều doanh nghiệp vẫn chưa mặn mà với các hoạt động này. Đây là khó khăn chung cho công tác xã hội của các doanh nghiệp khi muốn triển khai các hoạt động phòng, chống HIV/AIDS cho công nhân.

Để hạn chế tình trạng lây nhiễm HIV trong giới trẻ, bản thân những người đồng giới cần quan hệ tình dục an toàn, sử dụng bao cao su đúng cách để phòng lây nhiễm HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục, quan hệ thủy chung với một bạn tình. Khi có hành vi quan hệ tình dục không an toàn hoặc nghi ngờ có dấu hiệu lây nhiễm HIV, cần đến các cơ sở y tế, phòng khám để được tư vấn và làm xét nghiệm” - BS Quang khuyến cáo.

Phương Liễu