Những điều cần biết về bệnh lao

Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao gây nên. Vi khuẩn lao gây bệnh chủ yếu ở phổi nhưng cũng có thể gây bệnh ở bất kỳ bộ phận nào khác trong cơ thể, như: màng phổi, màng não, thận - tiết niệu, xương khớp, hạch...

Bệnh lao là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn lao gây nên. Vi khuẩn lao gây bệnh chủ yếu ở phổi nhưng cũng có thể gây bệnh ở bất kỳ bộ phận nào khác trong cơ thể, như: màng phổi, màng não, thận - tiết niệu, xương khớp, hạch...

BS.CKII. Nguyễn Văn Hai, Giám đốc Bệnh viện phổi Đồng Nai cho biết: Bệnh lao nếu không được phát hiện sớm, điều trị sớm và đúng cách sẽ rất nguy hiểm. Trước tiên, đó là nguồn gieo rắc vi khuẩn, làm lây nhiễm cho người thân trong gia đình và cộng đồng; thứ hai, do bệnh diễn biến kéo dài làm cho cơ quan bị bệnh bị tổn thương ngày càng nặng, cơ thể suy mòn, sức khỏe giảm sút, điều trị các trường hợp này rất khó khăn, có thể thất bại và tử vong, nếu có chữa khỏi cũng để lại nhiều di chứng.

* Triệu chứng của bệnh

Để phát hiện sớm bệnh lao, cần biết các dấu hiệu của bệnh. Người mắc bệnh lao thường ho khạc đàm kéo dài trên 2 tuần. Đây là triệu chứng hay gặp nhất của bệnh lao phổi. Ngoài ra, người bệnh có thể kèm theo các triệu chứng khác, như: ho ra máu; sốt nhẹ kéo dài, đổ mồ hôi ban đêm; đau tức ngực, khó thở; gầy sút cân.

Hiện nay, Chương trình chống lao quốc gia đã xây dựng mạng lưới chống lao rộng khắp cả nước. Mọi người khi có dấu hiệu hoặc triệu chứng nào nói trên cần đến ngay các cơ sở y tế (trung tâm y tế dự phòng, bệnh viện huyện, bệnh viện phổi tỉnh) để khám bệnh, xét nghiệm đàm tìm vi khuẩn lao. Cũng có những trường hợp khó tìm thấy vi khuẩn lao trong đàm, cần phải xét nghiệm đàm nhiều lần và các bác sĩ có thể phải cho bệnh nhân làm thêm một số xét nghiệm khác để chẩn đoán bệnh (như chụp phim X-quang phổi, thử phản ứng lao tố, nội soi phế quản, cấy đàm tìm vi khuẩn lao...).

* Điều trị bệnh

Sau khi đã xác định bệnh lao, bệnh nhân sẽ được điều trị miễn phí theo phác đồ phù hợp với thể bệnh và điều kiện sức khỏe. Phác đồ điều trị lao phải gồm ít nhất 3 loại thuốc kháng lao có hiệu lực tiêu diệt vi khuẩn; thời gian điều trị từ 6 - 8 tháng tùy từng phác đồ, trong đó giai đoạn tấn công từ 2-3 tháng, giai đoạn duy trì từ 4-6 tháng; các thuốc kháng lao phải được uống cùng lúc, ngày một lần vào lúc bụng đói mới có hiệu quả. Có một số trường hợp bệnh nặng như lao não - màng não, lao xương khớp, việc điều trị có thể phải kéo dài hơn.

Trong điều trị bệnh lao, sự tuân thủ đúng chế độ, nguyên tắc điều trị của bệnh nhân rất quan trọng. Nếu uống thuốc không đúng lúc, đúng liều, không đều đặn, bỏ dở điều trị dễ dẫn đến thất bại, sinh ra kháng thuốc rất khó chữa.

Với phác đồ hiện nay, nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng cách,  bệnh có thể khỏi hoàn toàn. Hơn nữa, trong đa số các trường hợp chỉ cần điều trị tại nhà, không cần nằm viện mà hiệu quả cũng như nhau. Bệnh nhân cần phải nhập viện điều trị hoặc để làm thêm một số xét nghiệm đặc biệt trong các trường hợp sau: Có biểu hiện khó thở, ho ra máu, có bệnh khác kèm theo, cơ thể rất yếu mệt...

Việc chữa trị bệnh lao vừa là quyền lợi lại vừa là trách nhiệm của người bệnh. Đối với người bệnh, khi chữa khỏi sức khỏe sẽ được phục hồi, tránh nguy cơ tử vong hoặc các di chứng nặng nề về sau. Chữa bệnh lao là để dập tắt nguồn lây bệnh cho người khác, tiếp tục đem sức lao động của mình phục vụ gia đình, phục vụ xã hội.

* Những việc nên và không nên làm

Người bệnh cần tuân theo chỉ dẫn của nhân viên y tế, tránh thức khuya, làm việc quá sức, hút thuốc, uống rượu bia khi đang điều trị; người bệnh cũng phải giữ gìn vệ sinh chung, không khạc nhổ bừa bãi mà phải khạc đàm vào giấy và đốt đi; không ho, hắt hơi vào mặt người khác; ngoài ra người bệnh cũng cần ăn riêng, ngủ riêng để đảm bảo sức khoẻ và tránh sự lây nhiễm. Bên cạnh đó, vì bệnh lao là bệnh truyền nhiễm nên cũng cần khuyên người nhà đi khám bệnh xem có mắc bệnh lao không để phát hiện và điều trị kịp thời.

Trong thời gian điều trị bệnh lao, bệnh nhân vẫn có thể tiếp tục làm việc, nhưng nên nghỉ ngơi trong 1 - 2 tháng đầu cho đến khi thấy khỏe hơn. Một điều khác cần phải lưu ý trong khi điều trị bệnh, đó là đôi khi xảy ra tác dụng phụ của thuốc, đa số các tác dụng phụ này là nhẹ, song cũng có những trường hợp nặng cần phải tạm ngưng điều trị và có khi phải thay đổi phác đồ. Vì vậy, khi gặp những vấn đề bất thường, bệnh nhân cần báo ngay cho nhân viên y tế biết để xử lý kịp thời.

Bích Hường (ghi)