Phát hiện sớm trẻ bị tự kỷ

Gia đình ông bà T. rất hãnh diện về đứa cháu nội của mình. Bé B. có một khuôn mặt thiên thần, sinh ra trong sự mong chờ của hai bên nội ngoại. Bé rất thông minh, mới 2 tuổi đã biết tất cả các mặt số và không bao giờ bị nhầm lẫn.

Gia đình ông bà T. rất hãnh diện về đứa cháu nội của mình. Bé B. có một khuôn mặt thiên thần, sinh ra trong sự  mong chờ của hai bên nội ngoại. Bé rất thông minh, mới 2 tuổi đã biết tất cả các mặt số và không bao giờ bị nhầm lẫn.

Đồ đạc của B. để đâu phải để y nguyên ở đó, nếu ai động vào là B. sẽ giận dữ, la hét một cách khủng khiếp. Ông nội khen B. có "quan điểm riêng", nhưng mẹ của B. thì lo lắng vì chị thấy con trai mình không giống những đứa bé cùng tuổi. Bé B. hơn 3 tuổi rồi nhưng chưa biết nói, thỉnh thoảng có nói gì đó nhưng chị không hiểu, đặc biệt là bé dường như vô cảm với mẹ: mẹ đi vắng hay ở nhà hầu như bé không quan tâm. Bé cũng không nhìn hoặc nếu nhìn thì chỉ liếc một cái với tất cả mọi người. Bé đặc biệt thích xem quảng cáo và chơi games trên máy tính, chẳng chịu ăn trái cây. Không dám nói với mọi người, chị lén đưa con đi khám. Ở khoa tâm lý, chị được các bác sĩ cho biết bé bị mắc bệnh tự kỷ.

Các cháu thiếu nhi vẽ tranh trong dịp hè 2009.(Ảnh mang tính chất minh họa)

Cùng nỗi băn khoăn như mẹ bé B., có rất nhiều gia đình có con bị mắc bệnh tự kỷ nhưng không biết thông tin về bệnh này. Chia sẻ sự lo lắng cùng các gia đình, chúng tôi xin nêu ra những triệu chứng (khi trẻ từ 2,5 đến 3 tuổi): Trẻ thu mình lại, tránh tiếp xúc, cô lập, ngồi im hàng giờ, thờ ơ với xung quanh. Trẻ khước từ mọi tiếp xúc cơ thể, đôi lúc gần người lớn, trẻ tự kỷ cầm tay người lớn dường như để giao nhiệm vụ thực hiện một việc gì đó. Trẻ luôn luôn có một đồ vật cầm trong tay, không chịu buông, ai lấy thì trẻ sẽ nổi khùng một cách đột ngột. Trẻ có thói quen cứng nhắc đòi hỏi phải giữ nguyên mọi vật trong cuộc sống hàng ngày, nếu có sự thay đổi trong thói quen, trẻ tỏ ra hết sức giận dữ. Trẻ tự kỷ có những điệu bộ rập khuôn và nghi thức lạ lùng: động đậy các ngón tay ở trước mặt, quay vòng tròn, vẫy tay như vỗ cánh, giậm chân, đi nhón gót. Trẻ có tật si mê lạ lùng, như thuộc lòng một môn học hay thích một đĩa nhạc. Trẻ yếu kém về mặt giao tiếp xã hội, không biết những quy tắc xã giao - Trẻ rối loạn ngôn ngữ quan trọng, phổ biến nhất là không nói. Trẻ hiểu lời nói theo nghĩa đen, không theo nghĩa bóng. Trong hành vi của trẻ đôi khi xuất hiện những lo lắng, sợ hãi được biểu lộ bằng những cơn tức giận, gây khó chịu cho người xung quanh. Bên cạnh những dạng yên tĩnh của tự kỷ, còn có thể gặp các dạng náo động, trong đó nổi lên sự hoạt động quá đà của trẻ.

Sau đây là những biểu hiện sớm của trẻ mắc bệnh tự kỷ: Có thái độ đặc biệt ngoan, kèm với sự thờ ơ với người, với đồ chơi; những rối loạn trong tư thế vận động; nhìn không bình thường, tránh né cái nhìn của người khác; không thấy xuất hiện nụ cười; sợ hàng loạt thứ vào năm thứ 2, sợ tiếng động; rối loạn một số chức năng cơ thể (rối loạn ăn uống, động tác mút vú và nuốt khó, nôn, trớ, rối loạn giấc ngủ, táo bón...).

Khi cha mẹ thấy con mình có các biểu hiện trên, đồng thời gặp khó khăn trong quá trình dạy dỗ và chăm sóc, hãy cho con đi thăm khám sớm để có những cách can thiệp hợp lý.

Nguyễn Thị Duyên

(Bệnh viện tâm thần Trung ương 2)