Mỗi năm, từ thực tế công việc, sau mỗi kỳ thi chúng tôi lại tiếp hàng trăm học sinh thi trượt đại học, cao đẳng bị áp lực tâm lý nặng nề hoặc rơi vào các trạng thái bệnh lý tâm thần. Đa phần các em có một thời gian ôn thi dẫn tới stress trường diễn, cộng với việc thi trượt làm các em không chịu đựng được các áp lực tâm lý.
Mỗi năm, từ thực tế công việc, sau mỗi kỳ thi chúng tôi lại tiếp hàng trăm học sinh thi trượt đại học, cao đẳng bị áp lực tâm lý nặng nề hoặc rơi vào các trạng thái bệnh lý tâm thần. Đa phần các em có một thời gian ôn thi dẫn tới stress trường diễn, cộng với việc thi trượt làm các em không chịu đựng được các áp lực tâm lý. Chính vì vậy, học như thế nào có hiệu quả, vừa không rơi vào stress trường diễn, vừa đạt kết quả cao đang là vấn đề đặt ra cho các sĩ tử trước mùa thi.
Điều đầu tiên các em cần lưu ý là phương pháp học tập như thế nào cho tốt. Để có trí nhớ và sự nhận thức tốt cần phải có phương pháp học và tích lũy kiến thức tốt. Chúng ta học nhưng cũng cần phải có thời gian nghỉ ngơi hợp lý, học nhưng vẫn cần tham gia các hoạt động thể dục thể thao như đá bóng, bơi lội, vui chơi với bạn bè và cần có thời gian thư giãn giữa những giờ học để lấy lại năng lượng tinh thần cho việc ôn tập tiếp theo. Theo các nhà sinh lý thần kinh, trí não của chúng ta chỉ hoạt động có hiệu quả liên tục trong vòng 45 phút đến 1 giờ, sau đó cần được nghỉ giải lao hoặc chuyển sang hoạt động chân tay chừng 15 - 20 phút rồi mới hoạt động trí não trở lại.
Bên cạnh đó, cũng cần lưu ý là tránh lối học "nước tới chân mới nhảy", không chịu học ôn tập ngay từ đầu mà đợi cận kề ngày thi mới học dồn nén, học đêm ngày, rất có hại cho sức khỏe. Người học thi theo kiểu nước tới chân mới nhảy rất dễ bị stress, như: thiếu an tâm, chỉ sợ không học hết, học không kịp. Tình trạng bị stress sẽ gây giảm trí nhớ, thậm chí đầu óc có thể bị trống rỗng.
 |
| Học sinh Trường THPT Ngọc Lâm (huyện Tân Phú) |
Ngoài áp lực từ các em, thì cha mẹ đôi khi cũng là nguyên nhân gây cho các em nhiều áp lực trong thi cử. Nhiều bậc cha mẹ thường hối thúc các em, đặt ra chỉ tiêu quá cao, bắt ép các em học ngày học đêm, thậm chí còn có nhiều gia định mắng chửi, hoặc đánh các em vì các em không tập trung cho việc học. Điều đó thật nguy hại bởi gây cho các em sự lo lắng và cường độ áp lực càng tăng lên.
Thứ hai, khi học thi, để có trí nhớ và cả sức khỏe tốt trong mùa thi, cần lưu ý đến chế độ ăn đầy đủ và cân bằng dưỡng chất. Chú ý dùng đủ các thực phẩm như sữa (trong thời gian học thi mỗi ngày nên uống một ly sữa), trứng, thịt, cá, rau quả, đặc biệt nên dùng thêm các loại dầu thực vật như dầu mè, dầu đậu nành. Các loại thực phẩm này chứa nhiều dưỡng chất rất cần cho hoạt động trí não.
Nhiều trường hợp ôn thi cho rằng uống cà phê, trà đậm đặc có thể giúp tỉnh táo và chống lại cơn buồn ngủ. Điều đó là sai lầm và đôi khi thường mang lại hậu quả xấu hơn. Do cà phê, trà đậm có chứa cafein là chất có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương làm cho tỉnh táo, chống lại cơn buồn ngủ nên nếu uống vào ban ngày, đặc biệt vào buổi sáng có thể chấp nhận được. Tuy nhiên, với các bạn trẻ đang học thi hoàn toàn không nên lạm dụng để thức đêm học thi, thức theo kiểu thâu đêm suốt sáng.
Nên lưu ý, buồn ngủ là dấu hiệu cho biết cơ thể đã mỏi mệt cần sự nghỉ ngơi. Dùng chất kích thích cho tỉnh táo vào lúc này là sự đánh lừa, làm cho cơ thể phải hoạt động quá sức của nó. Sau giai đoạn dùng chất kích thích, cơ thể sẽ mỏi mệt, suy sụp nhiều hơn, thậm chí trí óc không còn đủ sức tập trung nhớ những gì đã học.
Bên cạnh đó, nhiều gia đình và các em cho rằng việc học thi là phải học ngày học đêm thì mới có thể đủ kiến thức cho kỳ thi. Hiểu như vậy là không đúng, bởi như chúng tôi phân tích ở trên, quá trình nhận thức ở con người chỉ có giới hạn, nếu chúng ta làm việc quá sức sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe. Các em cần phải nghỉ ngơi đúng giờ, đi ngủ đủ giấc thì mới có thể sảng khoái học tập, quá trình nhận thức tốt hơn và tránh stress.
Nhiều trường hợp do quá lo lắng cho thi cử và mong muốn luôn tỉnh táo, giúp trí nhớ tốt hơn nên đã lợi dụng một số thuốc cải thiện trí nhớ cho người cao tuổi, hoặc chất kích thích. Điều đó rất nguy hại, gây cho các em nhiều ảo giác và các khó khăn khi tiếp nhận thông tin. Các em có thể sử dụng các loại vitamin như B1, B6, B12 để cải thiện chức năng suy nhược, giúp các em ổn định hơn chứ không giúp để tạo ra trí nhớ.
Lê Minh Công
(Hội Tâm lý - giáo dục Đồng Nai)
