"Siết" doanh nghiệp nợ lương, bảo hiểm xã hội (bài 2)

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là chính sách an sinh nhằm đảm bảo thu nhập cho người tham gia khi thai sản, già yếu hay không may xảy ra các biến cố do ốm đau, bệnh tật... Vì vậy, khi bị doanh nghiệp (DN) nợ BHXH kéo dài, quyền lợi của người tham gia sẽ bị ảnh hưởng.

>>> Bài 2: Người lao động chật vật “kêu cứu”

Công nhân Công ty TNHH KNA Apparel Sourcing Việt Nam (H.Vĩnh Cửu) tìm đến Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh “kêu cứu” vì doanh nghiệp nợ lương, bảo hiểm xã hội cuối năm 2022. Ảnh: L.Mai

[links()]Thời điểm trước và sau Tết Nguyên đán 2023, trên địa bàn tỉnh đã xảy ra nhiều vụ DN nợ lương, BHXH rồi bỗng dưng mất tích hoặc chây ì không đóng BHXH khiến NLĐ lâm vào cảnh lao đao. Nhiều NLĐ do không chốt được sổ bảo hiểm nên phải tìm đến các ngành chức năng để “cầu cứu”.

* DN bỗng nhiên biến mất

Đến nay, dù đã hơn 4 tháng trôi qua kể từ ngày mất việc và bị nợ lương do chủ DN bỏ trốn nhưng hàng chục lao động làm việc tại Công ty TNHH May mặc Minh Giang (TP.Biên Hòa) vẫn chưa đòi lại được lương và quyền lợi của mình. Nhiều lao động phải chật vật xoay xở với cuộc sống. Trước đó, tháng
12-2022, hàng chục NLĐ đã tìm tới Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh để nhờ hỗ trợ vì không liên lạc được với chủ DN. Trong khi đó, DN này nợ lương của công nhân với số tiền gần 300 triệu đồng.

Anh Nguyễn Văn Cử (quê tỉnh Thanh Hóa) cho hay, những tháng qua, anh vẫn chưa thể liên lạc được với chủ DN, trong khi công ty còn nợ tiền lương của anh và nhiều lao động khác. “Đầu tháng 12-2022, DN thông báo cho công nhân nghỉ làm để bộ phận kỹ thuật kiểm tra máy móc. Sau đó, công nhân đi làm thì DN đã đóng cửa và lãnh đạo công ty cũng không liên lạc được” - anh Cử cho hay.

Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực từ ngày 1-1-2016 quy định rõ tổ chức Công đoàn có quyền khởi kiện ra tòa án đối với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ. Tuy nhiên, qua gần 7 năm được trao quyền, việc bảo vệ quyền lợi cho NLĐ của tổ chức Công đoàn vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Nguyên nhân chính là do vướng mắc về pháp lý, một số quy định của pháp luật còn bất cập.

Còn anh Nguyễn Hữu Yên có 3 năm làm việc tại Công ty TNHH May mặc Minh Giang cho biết, suốt 4 tháng qua, anh phải làm nhiều việc để trang trải cuộc sống sau khi chủ DN bỏ trốn và nợ lương của NLĐ. Trước đây, khi việc làm bình thường, tính cả tăng ca, thu nhập của anh khoảng 9 triệu đồng/tháng, đủ lo cho gia đình và nuôi con ăn học. Nay không có việc làm ổn định, anh không biết xoay xở ra sao, trong khi vợ anh làm công nhân thời vụ với thu nhập thấp.

Trước đó, năm 2018, tại Đồng Nai cũng có 2 chủ DN có vốn đầu tư nước ngoài là Công ty TNHH MTV Cho Won (H.Nhơn Trạch) và Công ty TNHH KL Texwell Vina (H.Trảng Bom) bỏ trốn khiến hàng ngàn lao động thất nghiệp. Nhiều lao động khi đó đều bị DN nợ lương và BHXH.

Trước vụ việc trên, UBND tỉnh lúc đó đã tạm thời ứng tiền để chi trả lương cho công nhân và BHXH Đồng Nai ưu tiên chốt sổ để NLĐ tiếp tục tham gia BHXH ở DN mới. Ngoài ra, tổ chức Công đoàn và các đoàn thể trong tỉnh đã chung tay hỗ trợ giúp công nhân vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, sau trường hợp đáng tiếc trên, đến nay vẫn xảy ra tình trạng chủ DN “bỗng dưng biến mất”, khiến quyền lợi của NLĐ bị ảnh hưởng không nhỏ.

* Nhiều người lao động lao đao

Từ những tháng cuối năm 2022 đến nay, bên cạnh những DN thật sự khó khăn về đơn hàng, không có nguyên liệu sản xuất vẫn có những DN lợi dụng tình hình để nợ lương, BHXH của NLĐ.

Cụ thể, vào đầu tháng 2-2023, khoảng 55 công nhân Công ty TNHH KNA Apparel Sourcing Việt Nam (H.Vĩnh Cửu) đã tới Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh để “kêu cứu” về việc công ty thu tiền công nhân nhưng không đóng BHXH bắt buộc theo quy định. Điều này làm ảnh hưởng tới quyền lợi của NLĐ khi các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp phát sinh trong quá trình làm việc sẽ không được giải quyết. Ngoài ra, khi NLĐ tới công ty khác làm việc cũng sẽ không chốt được BHXH và không được giải quyết các chế độ liên quan đến BHXH.

Theo các cán bộ Công đoàn, để bảo vệ quyền lợi cho NLĐ, hạn chế tình trạng nợ lương, BHXH, tới đây Nhà nước cần hoàn thiện chính sách pháp luật, trong đó sửa đổi, bổ sung Luật BHXH phù hợp với thực tiễn nhằm tạo niềm tin, thu hút NLĐ tham gia BHXH để hệ thống chính sách an sinh xã hội được bền vững.

Theo phản ánh của nhiều NLĐ, họ đã có thời gian làm việc tại công ty này nhiều năm nhưng đến khi kết thúc công việc vào cuối năm 2022 mới phát hiện công ty thu tiền công nhân nhưng không đóng BHXH và cũng không chốt BHXH cho NLĐ. Công nhân Phan Thị Út cho biết, chị rất mệt mỏi khi DN nợ BHXH của chị và nhiều lao động khác. “Từ khi nghỉ việc ở Công ty TNHH KNA Apparel Sourcing Việt Nam để xin làm công ty khác, tôi đã 4 lần phải xin nghỉ làm ở chỗ mới để đi giải quyết các thủ tục liên quan đến sổ BHXH của mình khiến bản thân vô cùng mệt mỏi. Mong các DN nghĩ cho NLĐ và đời sống khó khăn của họ” - chị Út bộc bạch.

Trước sự việc trên, Liên đoàn Lao động H.Vĩnh Cửu và các cơ quan liên quan đã lập biên bản và yêu cầu phía công ty chi trả đủ lương và giải quyết hồ sơ thôi việc cho NLĐ. Ngoài ra, BHXH tỉnh đã làm việc với công ty và gửi văn bản đôn đốc DN đóng BHXH cho NLĐ. Theo đó, đến ngày 16-2-2023, công ty đã chuyển nộp số tiền 550 triệu đồng, còn nợ trên 200 triệu đồng sẽ trả dần mỗi tháng 20 triệu đồng cho đến khi hết nợ. Hiện BHXH tỉnh đang tiếp nhận hồ sơ và chốt sổ BHXH cho NLĐ đã nghỉ việc theo đúng quy định.

Tình trạng DN nợ BHXH, nợ lương đã khiến NLĐ thiệt thòi về quyền lợi và ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống. Chị Lê Thị Minh, từng làm việc tại Công ty TNHH KL Texwell Vina (H.Trảng Bom) cho hay, hiện chị đã có công việc mới nhưng nhớ lại sự việc DN nợ lương cách đây 5 năm, chị vẫn chưa thể quên những khó khăn mình trải qua. “Thời điểm đó là lúc gần Tết, tôi dự định sẽ có thêm khoản lương, thưởng cuối năm để về quê đón Tết thì chủ DN bỏ trốn, để lại hàng ngàn lao động “chật vật” với cuộc sống, trong khi tiền phòng trọ không có để trả. Do đó, tôi mong các ngành chức năng cần có chế tài xử lý mạnh tay các DN trên để bảo vệ cho NLĐ” - chị Minh chia sẻ.

Lan Mai

Chủ tịch LĐLĐ TP.Long Khánh TRƯƠNG THỊ BÍCH LIÊN:

Tăng cường tuyên truyền Luật BHXH cho NLĐ và chủ DN

Thời gian qua, LĐLĐ TP.Long Khánh đã phối hợp với ngành BHXH tuyên truyền về lợi ích của BHXH và hướng dẫn NLĐ cài đặt ứng dụng VssID để theo dõi tình hình đóng BHXH của DN. Đồng thời tuyên truyền, nâng cao nhận thức về BHXH cho NLĐ và phải làm sao để NLĐ biết những thông tin một cách nhanh nhất về những khoản tiền mà họ tham gia BHXH, thời gian tham gia BHXH. Bên cạnh đó, đẩy mạnh tuyên truyền trách nhiệm phải tham gia BHXH đối với DN.

Giám đốc Trung tâm Tư vấn pháp luật Công đoàn tỉnh VŨ NGỌC HÀ:

NLĐ rất khó khăn vì không được giải quyết chế độ

Trong những trường hợp DN nợ BHXH chây ì hoặc vắng chủ thì NLĐ rất khó khăn vì không được giải quyết chế độ. Do đó, để đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, khi NLĐ đóng BHXH đến thời điểm nào thì cơ quan BHXH tạm thời chốt BHXH cho NLĐ đến thời điểm đó để giải quyết các chế độ chính sách cho NLĐ.

Bài 3: Cần giải pháp quyết liệt hơn