Phát triển hoạt động STEM bài bản, chất lượng

Từ năm học 2023-2024, giáo dục STEM trở thành hoạt động bắt buộc triển khai trong trường tiểu học. Đây là cách dạy học tiếp cận theo hướng liên môn, giáo viên đóng vai trò người hướng dẫn, học sinh tự khám phá và trải nghiệm, tạo nên sản phẩm gắn liền với bài học.

Học sinh tham quan gian hàng trưng bày sản phẩm STEM do Phòng Giáo dục và đào tạo huyện Xuân Lộc tổ chức. Ảnh: Hải Yến

Những tiết học gắn với hoạt động giáo dục STEM luôn mang đến không khí hào hứng cho học sinh. Tuy vậy, giáo viên vẫn còn gặp không ít khó khăn trong việc triển khai dạy học STEM.

Giáo viên tốn nhiều tâm sức hơn khi dạy học STEM

Để có một tiết học mà học sinh được trải nghiệm làm sản phẩm STEM, giáo viên phải chuẩn bị rất kỹ lưỡng, từ khâu soạn giáo án sao cho gắn lý thuyết vào tình huống thực tế của bài học, chuẩn bị đồ dùng dạy học, tự thực hành làm sản phẩm STEM trước khi hướng dẫn cho học sinh…

Mặc dù đã được tập huấn ở cấp trường, cụm trường, song vì việc triển khai hoạt động giáo dục STEM còn khá mới mẻ nên nhiều giáo viên khó tránh khỏi bỡ ngỡ.

Một cán bộ cốt cán khối tiểu học thuộc Phòng Giáo dục và đào tạo thành phố Biên Hòa chia sẻ, bản thân cô được tham gia nhiều đợt tập huấn, cũng đã triển khai hoạt động giáo dục STEM cấp trường. Tuy nhiên, việc triển khai giáo dục STEM theo định hướng của Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018 là khó khăn đối với giáo viên, vì giáo viên phải tổ chức nội dung, chủ đề sao cho vừa đảm bảo yêu cầu khung chương trình, vừa phát huy được tính sáng tạo của học sinh. Điều này đòi hỏi giáo viên phải có năng lực liên môn tốt, có tính sáng tạo, năng động…

Ông PHAN CHÍ CÔNG, Giám đốc điều hành Tập đoàn Đầu tư giáo dục Stepping Stones, cho hay: “STEM có nhiều mức độ, nhiều lĩnh vực. Tùy theo lĩnh vực, bài học, sản phẩm STEM có thể đơn giản hoặc phức tạp. Tuy nhiên, việc dạy học STEM đáp ứng theo Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018, các sản phẩm, mô hình STEM do chính học sinh làm nên trong quá trình học. Các sản phẩm này gắn liền, đi song song với các kiến thức mà học sinh đang học tại lớp, được thực hành, trải nghiệm để tạo nên sản phẩm”.

Một trong những rào cản khiến giáo viên không mặn mà với giáo dục STEM là e ngại về việc thiếu trang thiết bị, cơ sở vật chất. Trên thực tế, trước khi STEM trở thành một hoạt động giáo dục bắt buộc trong trường học theo định hướng của Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018, Phong trào STEM đã nhen nhóm và phát triển ở nhiều trường học. Trong đó, với sự vào cuộc của nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực giáo dục STEM, hướng đi STEM liên quan đến robotics được thúc đẩy mạnh mẽ nhất.

Những năm gần đây, hoạt động STEM gắn liền với việc sử dụng các nguyên vật liệu tái chế, tái sử dụng đã được chú trọng nhiều hơn. Vì hướng đi này không tốn kém nhiều chi phí, phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của hầu hết các trường học; học sinh cũng có thể chủ động tìm nguyên vật liệu để làm sản phẩm STEM. Tuy nhiên, giáo viên vẫn phải đầu tư nhiều thời gian, công sức, tâm huyết để soạn giáo án phù hợp mới đảm bảo học sinh được trải nghiệm hoạt động khám phá khoa học một cách hiệu quả.

Cơ hội trao đổi, học hỏi từ đồng nghiệp

Thời gian qua, nhiều phòng giáo dục và đào tạo trong tỉnh đã chủ động tổ chức Ngày hội STEM. Đây là hoạt động nhằm thúc đẩy giáo dục STEM phát triển, qua đó thực hiện tốt nhiệm vụ phát triển năng lực, phẩm chất người học theo định hướng của Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018. Ngày hội cũng là cơ hội để giáo viên của các trường trao đổi, học tập kinh nghiệm lẫn nhau. Đây cũng là sân chơi bổ ích của các học sinh có sản phẩm STEM, thúc đẩy các em yêu thích hoạt động khám phá khoa học.

Học sinh Trường tiểu học Xuân Trường trải nghiệm lắp ghép STEM theo mô hình tại Ngày hội Vui học tiếng Anh - trải nghiệm STEM tại huyện Xuân Lộc. Ảnh: HẢI YẾN

Mới đây nhất, Phòng giáo dục và đào tạo huyện Xuân Lộc đã tổ chức Ngày hội Vui học tiếng Anh - trải nghiệm STEM với sự tham gia của 50 trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn huyện.

Trong đó, nhiều trường đem đến ngày hội ít nhất 2 sản phẩm STEM. Các sản phẩm khá đa đạng ở nhiều lĩnh vực. Để động viên tinh thần giáo viên, học sinh và đánh giá sơ bộ chất lượng hoạt động giáo dục STEM, Ban tổ chức đã chia nhiều nhóm giám khảo chấm thi các sản phẩm STEM. Học sinh phải thuyết trình về quá trình thực hiện sản phẩm, trả lời các câu hỏi mà thành viên ban giám khảo đưa ra. Qua 2 vòng thi, từ hơn 100 sản phẩm STEM, ban tổ chức đã chọn ra 22 sản phẩm xuất sắc để trao giải.

Cũng trong đầu tháng 3 này, Trường trung học cơ sở Minh Đức (xã Bắc Sơn, huyện Trảng Bom) đã đăng cai tổ chức Ngày hội Toán học mở - MOD huyện Trảng Bom năm 2025. Trong khuôn khổ của ngày hội có các gian hàng trưng bày sản phẩm STEM Toán học.

STEM Toán học cũng là chủ đề mà Trường trung học cơ sở Phú Sơn (huyện Tân Phú) lựa chọn để tổ chức trong tuần lễ vừa qua. Tại ngày hội, học sinh được trải nghiệm các trò chơi Toán học thú vị, tham quan các gian trưng bày sản phẩm STEM do chính học sinh của trường thực hiện.

Với nhiều quy mô tổ chức khác nhau, những ngày hội STEM đang dần trở thành hoạt động thường niên để thúc đẩy hoạt động STEM phát triển một cách bài bản, đúng định hướng, chất lượng.          

Hải Yến