Nỗ lực kéo giảm nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế

Từ đầu năm đến nay, tình hình sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh tiếp tục gặp nhiều khó khăn. Từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ và số tiền đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) của các doanh nghiệp đối với người lao động.

Người lao động làm việc tại một doanh nghiệp ở H.Nhơn Trạch. Ảnh: H.Dung

BHXH tỉnh đang tích cực phối hợp với các sở, ngành, địa phương triển khai các giải pháp nhằm kéo giảm số tiền nợ đọng, chậm đóng các loại bảo hiểm của doanh nghiệp, đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người lao động.

* Doanh nghiệp gặp khó

Thông tin từ BHXH tỉnh, trong 9 tháng của năm 2023, tổng số thu BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn tỉnh là hơn 18 ngàn tỷ đồng. Tổng số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN là hơn 774,2 tỷ đồng, chiếm 2,9% so với tổng số tiền phải thu. Trong đó, nợ BHXH bắt buộc là 495,1 tỷ đồng; nợ BHTN 22,3 tỷ đồng; nợ BHYT 154,6 tỷ đồng, lãi chậm đóng 102,1 tỷ đồng.

Công ty CP Sản xuất và đầu tư Hoàng Gia (Khu công nghiệp Nhơn Trạch 2, H.Nhơn Trạch, chuyên sản xuất gạch men) là một trong số 95 doanh nghiệp trên địa bàn H.Nhơn Trạch đang nợ đóng BHXH, BHYT, BHTN với số tiền hơn 2,3 tỷ đồng (tính đến hết tháng 8-2023).

Ông Lê Minh Dũng, Trưởng phòng Hành chính nhân sự Công ty CP Sản xuất và đầu tư Hoàng Gia cho hay, từ năm 2022, nền kinh tế giai đoạn hậu đại dịch Covid-19 gặp nhiều khó khăn khiến sản lượng sản xuất của công ty giảm từ 30-50%. Tuy nhiên, công ty vẫn cố gắng gồng gánh để duy trì đơn hàng, thương lượng các khoản nợ, kéo giãn thời gian thanh toán để đảm bảo việc làm cho 675 nhân viên, lao động. Bởi nếu công nhân nghỉ việc, đến khi sản xuất phục hồi, việc tuyển dụng rất khó khăn, đặc biệt là những công nhân có tay nghề, đã quen việc.

Về tình hình nợ BHXH, BHYT, BHTN, ông Dũng chia sẻ, công ty thực sự không mong muốn điều này nhưng đang vào giai đoạn cực kỳ khó khăn của công ty nên không còn giải pháp nào khác. Công ty sẽ tiến hành đóng các khoản bảo hiểm ngay khi có điều kiện.

Thông tin từ BHXH H.Nhơn Trạch, năm 2022, số tiền chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN trên địa bàn huyện là 40,3 tỷ đồng. Trong đó, có 48 đơn vị, doanh nghiệp đã phá sản, giải thể, ngưng hoạt động và mất tích với số tiền nợ là 19,1 tỷ đồng.

Tính đến tháng 9-2023, trên địa bàn H.Nhơn Trạch có 95 doanh nghiệp, đơn vị vi phạm chế độ trích nộp BHXH với số tiền hơn 24,2 tỷ đồng. Trong đó, có những doanh nghiệp nợ số tiền lớn của nhiều công nhân như: Công ty CP Cấu kiện bê tông Nhơn Trạch 2 (nợ hơn 6,4 tỷ đồng của hơn 1,2 ngàn người lao động); Công ty TNHH Gạch men Bách Thành (nợ hơn 3,5 tỷ đồng của 366 người lao động); Công ty CP Cà phê Olympic (nợ hơn 1,1 tỷ đồng của 102 người lao động).

Phó giám đốc BHXH tỉnh Phạm Long Sơn cho biết, gần 3 năm qua, do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 và hậu Covid-19, xung đột giữa Nga và Ukraine khiến tình hình sản xuất của các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Trong đó, các doanh nghiệp ngành gỗ, giày da, may mặc hầu như không có đơn hàng mới, tiến độ phục hồi rất chậm.

Mặc dù vậy, lãnh đạo BHXH tỉnh đề nghị các doanh nghiệp đang nợ BHXH, BHYT, BHTN có giải pháp để đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người lao động, giúp người lao động an tâm làm việc. Trong thời bị giảm đơn hàng sản xuất, các doanh nghiệp cần tuyên truyền để người lao động nắm được các quy định của pháp luật, tạo điều kiện để người lao động được nghỉ dưỡng sức theo quy định.

Cũng theo ông Phạm Long Sơn, từ năm 2021, có nhiều doanh nghiệp do làm ăn khó khăn đã kiến nghị cơ quan chức năng cho phép nợ tiền BHXH, BHYT, BHTN hoặc chậm đóng khoản tiền này. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, sau 30 ngày mà doanh nghiệp không đóng BHXH, BHYT, BHTN thì được xem là nợ.

Nhà nước đã và đang triển khai nhiều chính sách khác để hỗ trợ các doanh nghiệp phục hồi sản xuất. Nếu doanh nghiệp nợ tiền bảo hiểm mà vẫn đảm bảo quyền lợi cho người lao động thì làm văn bản kiến nghị đến cơ quan BHXH để chốt sổ bảo hiểm cho người lao động, để người lao động được hưởng chế độ BHTN. Cơ quan bảo hiểm chỉ giải quyết đối với những trường hợp đặc biệt, mục tiêu nhằm đảm bảo quyền lợi, chế độ chính sách cho người lao động. Các doanh nghiệp không được lợi dụng điều này để trốn đóng, tránh đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động.

* Triển khai đồng bộ các giải pháp

Với mục tiêu kéo giảm khoản tiền nợ đọng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN của các doanh nghiệp, đơn vị trong tỉnh, thời gian qua, BHXH tỉnh, huyện đã chủ động phối hợp với các đơn vị liên quan để triển khai đồng bộ nhiều giải pháp.

Cụ thể, hàng quý, cơ quan BHXH gửi danh sách các đơn vị chậm đóng bảo hiểm từ 3 tháng trở lên cho các sở, ban, ngành liên quan để phối hợp thu hồi số tiền chậm đóng bảo hiểm.

Số người đề nghị hưởng BHXH 1 lần tăng cao

Theo thống kê của BHXH tỉnh, từ năm 2018 đến nay, số người đề nghị hưởng BHXH 1 lần có chiều hướng gia tăng với tốc độ tăng trung bình mỗi năm khoảng 10%.

Cụ thể, năm 2018, toàn tỉnh có hơn 43,1 ngàn người hưởng BHXH 1 lần, đến năm 2022 là hơn 51,6 ngàn người. Riêng 9 tháng của năm 2023 đã có 51,4 ngàn người hưởng BHXH 1 lần, tăng 30% so với cùng kỳ năm ngoái.

Việc người lao động rút khỏi hệ thống bảo hiểm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của họ và hệ thống an sinh xã hội của quốc gia.

Đồ họa thể hiện số tiền chậm đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trên địa bàn tỉnh Đồng Nai từ năm 2021 đến 9 tháng năm 2023 (đơn vị: tỷ đồng)

Kết quả, trong 9 tháng của năm 2023, toàn tỉnh đã thực hiện thanh, kiểm tra liên quan đến lĩnh vực bảo hiểm tại 412 đơn vị. Qua đó, BHXH tỉnh đã phát hiện, thu hồi tổng số tiền hơn 4,9 tỷ đồng. Nội dung thu hồi gồm: người lao động chưa đóng, đóng thiếu thời gian tham gia bảo hiểm; người lao động đóng thiếu mức quy định; người lao động đóng sai đối tượng phải truy giảm; hưởng chế độ BHXH ngắn hạn sai quy định; cơ sở khám, chữa bệnh BHYT chi sai quy định.

Thực hiện các kết luận thanh tra, kiểm tra, BHXH tỉnh đã thu hồi tổng số tiền hơn 7 tỷ đồng, bao gồm: truy đóng BHXH, BHYT, BHTN hơn 3 tỷ đồng, thu hồi về Quỹ BHXH hơn 1,2 tỷ đồng, thu hồi về quỹ BHYT hơn 2,7 tỷ đồng. Lũy kế trong 9 tháng năm 2023, BHXH tỉnh đã thu hồi nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN 28,9 tỷ đồng.

Nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động về việc chấp hành chính sách BHXH, BHYT, BHTN, từ ngày 21-9 đến 30-11-2023, BHXH tỉnh tổ chức 6 hội nghị đối thoại với các doanh nghiệp, đơn vị sử dụng lao động. Tại các buổi đối thoại, BHXH tỉnh thông tin đến người lao động và người sử dụng lao động những điểm mới trong dự thảo Luật BHXH sửa đổi, bổ sung và lấy ý kiến đóng góp của người lao động, người sử dụng lao động vào dự thảo Luật BHXH sửa đổi.

Mặt khác, BHXH tỉnh cũng lắng nghe những ý kiến phản ánh, trao đổi, kiến nghị, đề xuất của người lao động, người sử dụng lao động trong quá trình thực hiện chính sách BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh. Từ đó có những chỉ đạo, giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc liên quan đến việc thực hiện chế độ, chính sách cho người lao động…

Hạnh Dung