Nghị quyết “trị bệnh” lạm thu trong trường học

Đến nay, Nghị quyết 05/2021/NQ-HĐND của HĐND tỉnh (gọi tắt là Nghị quyết 05) quy định các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục của nhà trường đối với cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh đã áp dụng được 3 năm học và đang phát huy hiệu quả tích cực.

Học sinh Trường tiểu học Kim Đồng (TP.Long Khánh) được dùng bữa ngay tại trường do nhà trường hợp đồng với một đơn vị cung cấp suất ăn bên ngoài cung cấp. Ảnh minh họa: C.NGHĨA

Phó giám đốc Sở GD-ĐT Đỗ Đăng Bảo Linh cho rằng: “Nghị quyết 05 đã giúp cơ sở giáo dục công lập có cơ sở pháp lý để thực hiện các nguồn thu mà nhà nước cho phép. Bên cạnh đó, phụ huynh cũng có cơ sở đối chiếu khi nhà trường triển khai các nguồn thu dịch vụ phục vụ học tập, hạn chế được tình trạng lạm thu, gây bức xúc cho phụ huynh”.

Gỡ khó cho trường công

Hàng năm, tỉnh đều dành nguồn lực lên đến trên 40% chi thường xuyên cho giáo dục. Dẫu vậy, các cơ sở giáo dục công lập vẫn còn gặp khá nhiều khó khăn về kinh phí cho hoạt động dạy và học. Theo Phó giám đốc Sở GD-ĐT Đỗ Đăng Bảo Linh, Đồng Nai có số lượng cơ sở giáo dục, giáo viên và học sinh lớn thứ năm cả nước, chính vì vậy áp lực chi hàng năm cho giáo dục là không hề nhỏ. Trong điều kiện khó khăn như vậy, rất cần phụ huynh chia sẻ với nhà trường để tạo ra môi trường học tập tốt hơn cho học sinh. Vấn đề là làm sao mọi nguồn thu, nguồn chi phải có cơ sở pháp lý và đảm bảo tính công khai, minh bạch với phụ huynh.

Để hạn chế được tình trạng mỗi trường thu một kiểu dẫn đến lạm thu trong trường học, từ tháng 7-2021, Sở GD-ĐT đã tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh thông qua Nghị quyết 05 quy định các khoản thu dịch vụ phục vụ, hỗ trợ hoạt động giáo dục của nhà trường đối với cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh. Nghị quyết đã quy định rất rõ tên các khoản thu, mức thu mà nhà trường được phép thu từ phụ huynh. Nghị quyết cũng quy định khá rõ mức thu cho từng khối lớp, cấp học và từng địa bàn cụ thể, tránh tình trạng thu “cào bằng”  dẫn đến khó khăn cho những phụ huynh ở khu vực nông thôn còn khó khăn. Bên cạnh đó, Nghị quyết 05 cũng quy định mức miễn giảm với các đối tượng học sinh có hoàn cảnh khó khăn, đảm bảo công bằng cho mọi đối tượng học sinh. 

Phó trưởng ban Văn hóa - xã hội HĐND tỉnh ĐỖ THỊ HÒA BÌNH:

Thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thu chi các khoản thu trong trường học

Công tác kiểm tra, giám sát các cơ sở giáo dục trong thực hiện những khoản thu dịch vụ, phục vụ giáo dục trong các trường công lập là việc làm rất cần thiết. Qua công tác thanh tra, kiểm tra không chỉ giúp các trường tháo gỡ được các khó khăn trong đảm bảo các nguồn chi cho công tác dạy và học, đồng thời còn phòng ngừa các sai phạm, đảm bảo thực hiện đúng theo tinh thần của Nghị quyết 05 do HĐNĐ tỉnh ban hành.

Đơn cử đối với khoản thu phục vụ học tập được quy định thu để hỗ trợ các cơ sở giáo dục mua sắm dụng cụ, vật phẩm phục vụ trực tiếp cho học sinh như: mua bổ sung ghế ngồi dự các hoạt động ngoài trời; photo đề kiểm tra, đề thi học kỳ, giấy thi; mua phù hiệu, mua học bạ cho học sinh đầu cấp… Đối với khoản thu vệ sinh, khoản thu này nhằm hỗ trợ các cơ sở giáo dục có thêm kinh phí hợp đồng thời vụ với người lao động để thực hiện vệ sinh trường lớp. Nếu không có khoản thu này, nhà trường sẽ thiếu nhân lực đảm bảo vệ sinh trường lớp, nhất là ở những trường diện tích xây dựng lớn, quy mô học sinh đông nhưng không có đủ số lượng biên chế cần thiết ở vị trí lao công.

Từ nhiều năm nay, hầu hết các trường mầm non trên địa bàn tỉnh đã triển khai mô hình bán trú, trong khi đó nhiều trường tiểu học công lập cũng bắt đầu triển khai mô hình này. Để có thêm cơ sở triển khai, Nghị quyết 05 cho phép các trường thu khoản tiền ăn bán trú đối với bậc tiểu học là 165 ngàn đồng/tháng, nếu nhà trường thuê dịch vụ nấu ăn bên ngoài, còn nhà trường tự tổ chức nấu ăn cho học sinh thì mức thu từ 200-210 ngàn đồng/tháng tùy theo địa bàn. Đối với cơ sở giáo dục mẫu giáo, mầm non công lập, mức thu áp dụng chung toàn tỉnh là 140 ngàn đồng/tháng. Bên cạnh đó, Nghị quyết 05 còn cho phép các trường tổ chức bán trú được phụ thêm tiền điện nước sinh hoạt, hỗ trợ giáo viên phục vụ ngoài giờ…

Công khai, minh bạch

Theo lãnh đạo một số Phòng GD-ĐT địa phương, Nghị quyết 05 của HĐND tỉnh ra đời giúp các trường bớt lúng túng trong triển khai các nguồn thu phục vụ học tập, hay tình trạng lạm thu nhiều khoản với số tiền vượt quá khả năng đóng góp của phụ huynh đã được hạn chế tối đa. Một trong những điều dễ nhận thấy nhất là đã chấm dứt được tình trạng các trường lạm thu để sơn, sửa lại trường lớp. Khi có Nghị quyết 05, phụ huynh có  cơ sở giám sát, đối chiếu những khoản thu của nhà trường có đúng quy định hay không, từ đó hạn chế đáng kể được tình trạng các trường tự ý đặt ra các khoản thu ngoài quy định.

Hiệu trưởng Trường tiểu học Hà Huy Giáp (P.Trảng Dài, TP.Biên Hòa) Nguyễn Văn Thuấn cho biết, khi nhà trường đưa ra các khoản thu đã được Phòng GD-ĐT TP.Biên Hòa phê duyệt theo đúng quy trình, vẫn có những phụ huynh phản ánh, cho rằng nhà trường đã tự đặt ra các khoản thu trái quy định. Tuy nhiên, khi nhà trường đưa ra cơ sở thu từ Nghị quyết 05, phụ huynh chấp nhận. Nếu không có Nghị quyết 05 thì nhà trường sẽ rất khó đảm bảo nhiều nội dung chi trong trường học. Đơn cử với khoản thu vệ sinh 11 ngàn đồng/học sinh/tháng, nếu không được phép thu khoản này, việc vệ sinh số lượng phòng học, nhà vệ sinh, sân trường 2 lần/ngày sẽ thực hiện ra sao, trong khi đó không được phép huy động giáo viên hay học sinh làm công việc này.

Hiệu trưởng Trường tiểu học Kim Đồng (P.Xuân An, TP.Long Khánh) Lê Thị Phương Thủy cho hay, khi trường tổ chức bán trú buổi trưa ở trường phụ huynh rất mừng, còn học sinh thì hào hứng vì ở trường ăn vui hơn ở nhà. Để phụ huynh an tâm, mỗi bữa ăn đều được công khai hình ảnh trên Zalo và Facebook của trường để phụ huynh giám sát. Đối với Ban giám hiệu, giáo viên chủ nhiệm và nhân viên phải ở lại phục vụ học sinh bán trú tuy có vất vả nhưng nhà trường cũng hỗ trợ thêm chút kinh phí để tăng thu nhập. Sau mỗi học kỳ, nhà trường đều công khai các nguồn thu, nguồn chi để phụ huynh kiểm tra và giám sát.

Còn cô Nguyễn Thị Thu Phương, giáo viên Trường mầm non Hoa Mai (P.Quyết Thắng, TP.Biên Hòa) cho hay, giáo viên mầm non thường phải làm việc từ sáng sớm tới chiều, có khi quá 18 giờ mới được ra về, tính ra trung bình mỗi ngày làm việc trên 10 giờ. Dù làm việc vất vả nhưng nhờ nội dung Nghị quyết 05 của HĐND tỉnh mà mỗi tháng giáo viên được nhận khoản hỗ trợ làm thêm giờ khoảng 1 triệu đồng do phụ huynh đóng góp. Số tiền này giúp trang trải phần nào cuộc sống khi đồng lương của giáo viên mầm non còn thấp so với công sức và thời gian làm việc mỗi ngày.

Dù Nghị quyết 05 đã tháo gỡ khá nhiều khó khăn cho các trường công lập thế nhưng một số khoản thu hiện không còn phù hợp với điều kiện thực tế. Hiệu trưởng một trường tiểu học công lập tại TP.Biên Hòa cho hay, giá thực phẩm, nhiên liệu phục vụ nấu ăn như  gas, điện đã tăng đáng kể so với  3 năm trước nên nếu vẫn giữ mức thu cũ là 210 ngàn đồng/tháng là không còn phù hợp. Hay một số lãnh đạo Phòng GD-ĐT địa phương cho rằng, Nghị quyết 05 đã quy định rất cụ thể các mức thu dịch vụ phục vụ học tập mà nhà trường được thu nhưng nhiều phụ huynh chưa được tuyên truyền cặn kẽ. Điều này dẫn tới mỗi khi nhà trường triển khai thu thì phụ huynh lại bức xúc, thậm chí còn xảy ra đơn thư khiếu nại. Phần lớn các trường khi thực hiện các khoản thu thường dồn vào một thời điểm dẫn đến áp lực đóng góp cho phụ huynh…

Công Nghĩa

	Đảm bảo công khai, minh bạch các khoản thu trong nhà trường
	Các khoản thu đầu năm học phải công khai, minh bạch
	Giám sát chặt chẽ các khoản thu đầu năm học mới