Bước đầu nghiên cứu di tích kiến trúc miếu Ông Chồn

Được sự chấp thuận của Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch (VHTT-DL), Sở VHTT-DL Đồng Nai đã phối hợp với Trung tâm Khảo cổ học - Viện Phát triển bền vững vùng Nam bộ tiến hành đào thám sát di tích kiến trúc miếu Ông Chồn, xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu (tiểu khu 58, Khu Bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu).

Được sự chấp thuận của Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch (VHTT-DL), Sở VHTT-DL Đồng Nai đã phối hợp với Trung tâm Khảo cổ học - Viện Phát triển bền vững vùng Nam bộ tiến hành đào thám sát di tích kiến trúc miếu Ông Chồn, xã Phú Lý, huyện Vĩnh Cửu (tiểu khu 58, Khu Bảo tồn thiên nhiên và di tích Vĩnh Cửu).

Đoàn thám sát do TS. Phạm Quang Sơn làm trưởng đoàn đã tiến hành mở hố thám sát (diện tích 4m2) tại chân kiến trúc và sau đó mở hố thám sát hình chữ nhật (khoảng 3m2) theo hướng đông - tây từ chân kiến trúc vào khu trung tâm nhằm thẩm định và đánh giá thực trạng của di tích kiến trúc này để phục vụ cơ sở dữ liệu cho chương trình xây dựng hồ sơ khoa học về lĩnh vực văn hóa của Vườn quốc gia Cát Tiên và những vùng phụ cận; đồng thời hoạch định phương án cho việc khai đào diện rộng nhằm bảo tồn và phát triển du lịch.

TS. Phạm Quang Sơn nghiên cứu tại hố đào.

Thời gian gần đây, trên vùng trung lưu sông Đồng Nai, khảo cổ học đã phát hiện nhiều di tích kiến trúc thuộc dạng đền - tháp phân bố hai bên bờ sông thuộc địa phận huyện Tân Phú (Đồng Nai) và huyện Đạ Tẻ, Cát Tiên (Lâm Đồng). Các di tích kiến trúc có quy mô rất lớn, phong phú và đa dạng về cổ vật, mang đặc trưng văn hóa hậu Óc Eo, niên đại chung vào thế kỷ VII-VIII và có thể tồn tại sang thế kỷ IX-X. Trên tầm nhìn vĩ mô, liên kết lịch sử văn hóa và môi trường sinh thái có thể nhận định rằng quần thể di tích miếu Ông Chồn, các di tích miền trung lưu sông Đồng Nai, mà đáng chú ý nhất là di tích Cát Tiên thuộc không gian văn hóa hậu Óc Eo, có mối quan hệ mật thiết với các di tích khác cùng thời ở vùng hạ lưu sông Đồng Nai. Trong đó, vùng Biên Hòa - Long Thành với những di tích kiến trúc mang đậm truyền thống Óc Eo, với những pho tượng thần Vishnu, Ganesa độc đáo, là địa bàn quan trọng tạo nên bước phát triển mới cho toàn vùng, từ trong sự suy tàn của của văn hóa Óc Eo vùng châu thổ sông Cửu Long.

Cộng đồng cư dân văn hóa Óc Eo, hậu Óc Eo ở Đồng Nai là hậu duệ của cư dân tiền - sơ sử Đông Nam bộ. Nhưng trong giai đoạn này đã có sự pha tạp giữa lớp nhân chủng Indonesien bản địa với lớp nhân chủng đã "Ấn Độ hóa". Vào thế kỷ VII-VIII, sự "Ấn Độ hóa" đã phát triển mạnh mẽ, lớp người Idonesien bản địa một phần bị đồng hóa, một phần tiếp tục lưu giữ bản sắc văn hóa truyền thống của mình, mà ngày nay vẫn còn lưu lại đậm nét trong đời sống của cộng đồng các dân tộc thiểu số nam Tây Nguyên (người Mạ, người Kơ Ho, người STiêng, người Chơro...).

Bước đầu nghiên cứu thực trạng di tích và qua các di vật của đợt thám sát (mảnh vỡ của tượng thần bằng đá, mi cửa bằng đá và các loại gạch, đá) có thể đưa ra những nhận định nêu trên. Lý giải về khoa học vẫn đang được các nhà khảo cổ tiếp tục nghiên cứu tại hiện trường, dự kiến đợt thám sát sẽ kết thúc vào cuối tháng 1-2010.

 Nguyễn Hồng Ân