Thương tiếc nhạc sĩ Nguyễn Bính

09:04, 01/04/2009

Giữa tháng 2-2009, nhạc sĩ Nguyễn Bính đã đến thăm và tặng tôi tập ca khúc phổ thơ Nhạc thơ giao hòa (Nhà xuất bản tổng hợp Đồng Nai). Tôi rất xúc động và cảm thấy mình có lỗi với anh, đáng lẽ phải đến thăm anh trước, vì khi ấy anh đang mắc bệnh hiểm nghèo.

Cũng vào thời điểm ấy, trong hội nghị tổng kết Hội Người cao tuổi phường Tam Hòa (TP.Biên Hòa), với tư cách nguyên Chủ tịch Hội Người cao tuổi, anh lên hát tặng hội nghị một ca khúc về người cao tuổi do anh sáng tác. Tôi nhìn lên sân khấu, thấy sắc mặt anh đã xuống. Nhưng rất lạ là tiếng hát của anh vẫn rất to, khỏe, lạc quan yêu đời. Sau bài hát ấy, anh nói: "Tuổi già của chúng ta, cuộc sống còn ngắn lắm, nhưng sức mạnh và niềm tin vào chân lý cách mạng, vào những lời dạy của Bác Hồ phải luôn giữ vững...".

Trước đây, anh gặp tôi nói toàn nhạc kháng chiến, nhạc cách mạng, nhạc trong thời kỳ đổi mới, nay anh lại nói chính trị, nói quan điểm lập trường. Bởi lẽ đơn giản, anh là một nhạc sĩ sinh ra tại Vũng Tàu, lớn lên tại Biên Hòa, sống - chiến đấu trên đất miền Đông gian lao mà anh dũng.

Nhạc sĩ Nguyễn Bính tại một cuộc hội thảo.

Tôi với anh cùng sinh hoạt ở Hội Văn học - nghệ thuật Đồng Nai hơn 30 năm nay. Tôi luôn trân trọng và quý mến anh. Về mặt chuyên môn, tôi thấy nhạc sĩ Trần Viết Bính, Trưởng ban Âm nhạc Hội Văn học - nghệ thuật Đồng Nai rất tôn trọng anh mỗi lần gặp gỡ, điều đó làm tôi tin tưởng ở khả năng sáng tác nhạc của anh. Trong tập 30 ca khúc Đồng Nai 1975 - 2005, nhạc sĩ Nguyễn Bính đã góp vào 5 bài, trong đó có bài Biên Hòa thành phố mến yêu, ca khúc này đã trở thành nhạc hiệu của Đài Truyền thanh Biên Hòa, nhiều người dân Biên Hòa thuộc nằm lòng: "Ai đi ra Bắc, ai vô Nam, ghé thăm Biên Hòa, thành phố đẹp xinh, bên bờ Đồng Nai sông nước đượm tình". Nếu 5 bài trong tuyển tập 30 năm ca khúc Đồng Nai và hàng trăm bài nhạc của anh đã sáng tác từ những ngày đầu kháng chiến ở miền Đông Nam bộ và Chiến khu Đ đều ghi nhạc và lời của Nguyễn Bính, thì tập nhạc cuối cùng trước khi anh qua đời (31-3-2009) là toàn bộ ca khúc phổ thơ của 49 tác giả là bạn bè, hội viên Hội Văn học - nghệ thuật Đồng Nai, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Đúng như anh nói: "Học tập các bậc thầy về nhạc phổ thơ, tôi cũng đã viết một số ca khúc nhạc phổ thơ của các tác giả Đồng Nai và một số bài thơ của các tác giả đăng trên báo mà tôi thấy hay...", và bằng lời lẽ khiêm tốn, anh nói: "Hay, dở chưa biết, còn chờ thử thách trong công chúng. Nhưng đó là niềm đam mê của tôi, mong bạn bè, đồng nghiệp đón nhận và góp ý".

Tôi còn đang suy nghĩ cầm bút góp ý cho anh, thì anh lại ra đi mãi mãi không còn chờ thử thách nữa.

Qua tâm sự, tôi được biết trong cuộc đời làm cách mạng của anh, nói tới bạn bè, đồng đội phải tính đến số ngàn, chục ngàn, nhưng tập hợp lại trong tập ca khúc phổ thơ năm 2008 có 49 người, trong đó thơ của tác giả Đồng Nai chiếm đa số, như: đại tá Lê Bá Ước, Kiều Văn Phẩm, Nguyễn Đức Thọ, Đàm Chu Văn, Nguyễn Đức Phước, Lê Thanh Xuân, Phạm Bình Minh, Hải Ba, Huyền Tùng, Đỗ Minh Dương, Hoàng Minh Tranh, Trần Ngọc Tuấn, Đào Trọng Thử, Nguyễn Hiếu, Phạm Thanh Quang...

Nguyễn Bính nói đúng: "Nhạc và thơ có liên quan mật thiết với nhau, vì trong thơ đã có tiết tấu âm điệu của nhạc". Và tôi cũng nhận thấy rằng, tuy về tài danh và tầm cỡ, Nguyễn Bính chưa đạt đến mức cao, nhưng về cái tâm và tình người trong ca khúc phổ thơ thì Nguyễn Bính không kém ai.

Với tính cách của một con người bình dị, từ khi anh là một người lính đến lúc là Phó trưởng đoàn văn công quân giải phóng miền Nam, hay khi được điều về công tác ở Nhà hát giao hưởng Việt Nam; Trưởng đoàn ca múa Đồng Nai; Trưởng phòng Văn hóa - thông tin TP.Biên Hòa cũng như khi về địa phương tham gia công tác cựu chiến binh, người cao tuổi, bí thư chi bộ khu phố, việc gì anh cũng hoàn thành xuất sắc.

Với chúng tôi, những người bạn gần xấp xỉ tuổi anh, vẫn thấy mình còn phải học nhiều ở anh tính thẳng thắn, trung thực và luôn giữ vững niềm tin vào chân lý của cách mạng.

Đặng Minh Hân