Nhà hội Bình Trước

Nhà hội Bình Trước xưa kia thuộc xã Bình Trước, tổng Phước Vinh Thượng, quận Châu Thành (nay là phường Thanh Bình, TP.Biên Hòa) được xây dựng năm 1936 với sự đóng góp rất lớn về trí tuệ, công sức của những nghệ nhân tài hoa Trường mỹ nghệ thực hành Biên Hòa. Di tích đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là di tích lịch sử cấp quốc gia (Quyết định số 2307/QĐ, ngày 30-12-1991).

Hơn nửa thế kỷ trôi qua, cùng với sự thăng trầm của lịch sử, qua nhiều lần trùng tu lớn, nhỏ vào các năm: 1942, 1949, 1964, 2000, Nhà hội Bình Trước vẫn giữ nguyên được hình dáng nguyên thủy của buổi đầu xây dựng. Không là đình chùa, đền miếu nhưng nhà Hội đã chuyển tải được nét độc đáo, trang nghiêm của kiến trúc đình làng với mái ngói âm dương xen lẫn ngói lưu ly men xanh. Hệ thống mái có gờ chỉ, trang trí cặp rồng uốn khúc chầu trái châu, tượng trưng cho an lạc, thái bình.

Bước vào tiền sảnh, du khách sẽ bị cuốn hút bởi hai bức phù điêu gốm chạm nổi được bố cục chặt chẽ, tinh vi thể hiện các ngày hội truyền thống Việt Nam. Phía trên tiền sảnh nổi lên dòng chữ Hán "Nhà hội Bình Phước" bằng gốm men xanh. Cửa chính có hai câu đối bằng gốm, chữ đầu của mỗi câu ráp lại thành tên "Bình Trước". Đối diện hai cửa phụ là hai bức tranh chạm gốm hình người cưỡi ngựa dọc nguyệt lầu. Hai bên cửa là cặp lân đá được chạm khắc công phu trong tư thế phủ phục.

Nơi đây, ngoài các giá trị về kiến trúc nghệ thuật còn là nơi diễn ra các sự kiện lịch sử quan trọng. Ngày 23-9-1945, sau khi giành được chính quyền, Hội nghị đại biểu tỉnh Biên Hòa quyết định thành lập Tỉnh ủy đầu tiên với sự tham dự của đồng chí Hà Huy Giáp, đại diện Xứ ủy Nam bộ. Hưởng ứng lời kêu gọi của chính quyền cách mạng và chỉ thị của Tỉnh ủy Biên Hòa, nhân dân trong tỉnh đoàn kết một lòng bảo vệ chính quyền, bảo vệ thành quả cách mạng, tham gia sản xuất, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu dài và gian khổ, sẵn sàng đối phó với những âm mưu, thủ đoạn mới của thực dân Pháp.

Những người lớn tuổi ở Biên Hòa ít ai không biết đến Nhà hội Bình Trước, bởi nó không chỉ là di tích lịch sử mà còn là một công trình kiến trúc độc đáo.

Đăng Thắng