Di tích - danh thắng Đồng Nai:
Di tích Tòa Hành chánh tỉnh Long Khánh

Di tích Tòa Hành chánh tỉnh Long Khánh tọa lạc trên đường Cách mạng tháng Tám, phường Xuân An, thị xã Long Khánh, đã được Bộ Văn hóa xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia (Quyết định số 1288/VH-QĐ, ngày 16-11-1988).

Di tích Tòa Hành chánh tỉnh Long Khánh tọa lạc trên đường Cách mạng tháng Tám, phường Xuân An, thị xã Long Khánh, đã được Bộ Văn hóa xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia (Quyết định số 1288/VH-QĐ, ngày 16-11-1988).

Tòa Hành chánh Long Khánh có tổng diện tích 9.000m2, xây dựng năm 1965 theo lối kiến trúc kiểu Pháp, bao gồm một tầng trệt và một tầng lầu. Đây là trụ sở làm việc cao nhất của Mỹ ngụy ở tỉnh Long Khánh thời bấy giờ.

Tòa hành chánh Long Khánh.

Tháng 3-1975, Mỹ - ngụy cho xây dựng tuyến phòng thủ chiến lược Phan Rang - Xuân Lộc - Tây Ninh nhằm ngăn chặn bước tiến của quân ta theo cửa ngõ Đông - Bắc vào Sài Gòn. Tòa Hành chánh Long Khánh được chọn làm trung tâm điều khiển mọi hoạt động quân sự của tuyến phòng thủ này.

Quán triệt tư tưởng của Bộ Chính trị TW Đảng, Bộ Tư lệnh Miền quyết định mở chiến dịch Xuân Lộc giải phóng thị xã Long Khánh, phá tan tuyến phòng thủ chiến lược của địch, tiến về giải phóng Sài Gòn. Ngày 9-4-1975, chiến dịch bắt đầu được 5 tiếng đồng hồ thì tại Tòa Hành chánh Long Khánh diễn ra trận đánh lớn. Các đồng chí Phạm Lê Cảnh, Nguyễn Văn Trọng, tiểu đoàn 5; Nguyễn Thanh Sơn, Nguyễn Minh Đức, tiểu đoàn 7 của Trung đoàn 266 thuộc mũi xung kích sư đoàn 341 do đồng chí Trần Văn Trân chỉ huy đánh từ hướng Bắc thị xã xuống đã cắm cờ "Quyết chiến quyết thắng" lên đỉnh cột cờ trên lầu I Tòa Hành chánh. Đây là chiến thắng có tính chất bước ngoặt lịch sử cho cách mạng Việt Nam và là niềm tự hào của người dân Long Khánh trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Sau ngày giải phóng miền Nam 30-4-1975, tỉnh Long Khánh biên chế thành huyện Xuân Lộc. Tòa Hành chánh được sửa chữa lại, trở thành trụ sở làm việc của UBND nhân dân huyện Xuân Lộc. Năm 1991, huyện Long Khánh được tách ra từ huyện Xuân Lộc, Tòa Hành chánh trở thành trụ sở làm việc của UBND huyện Long Khánh.

Năm 2004, Tòa Hành chánh được giao cho Phòng VHTT-TT thị xã Long Khánh quản lý và sử dụng: Tầng trệt làm thư viện lưu trữ tư liệu phục vụ bạn đọc, tầng lầu làm phòng trưng bày truyền thống với 176 tài liệu, hiện vật. Hàng năm thu hút khoảng 500 khách tham quan, nghiên cứu, học tập.

Xuân Nam