Di tích - danh thắng Đồng Nai
Nhà cổ Trần Ngọc Du

Ngôi nhà cổ Trần Ngọc Du nằm bên hữu ngạn sông Đồng Nai thuộc phường Tân Vạn, TP. Biên Hòa.

Nhà cổ Trần Ngọc Du

Ngôi nhà cổ Trần Ngọc Du nằm bên hữu ngạn sông Đồng Nai thuộc phường Tân Vạn, TP. Biên Hòa.

Ngôi nhà này do chính ông Trần Ngọc Du - một vị quan huyện dưới thời nhà Nguyễn xây dựng vào năm 1900. Thời gian tạo dựng từ khi khởi công phải mất hai năm mới hoàn tất. Ngôi nhà đã được các nghệ nhân có tay nghề khéo léo về mộc, chạm, điêu khắc trong các làng nghề thủ công truyền thống ở Bình Dương vốn nổi tiếng khắp Nam kỳ lục tỉnh thời bấy giờ thi công. Ngôi nhà cổ tọa lạc trong khuôn viên cây xanh khang trang, bề thế, với tổng diện tích đất xây dựng công trình là 500m2 gồm các hạng mục: Nhà trên, Nhà dưới nối tiếp nhau, hay còn gọi là nhà chữ Nhị (=), mái lợp ngói âm dương, nền lót gạch Tàu. Mặt tiền hướng ra sông Đồng Nai đón gió lành, mặt sau dựa lưng vào núi Châu Thới thuận theo thuyết phong thủy. Nghệ thuật trang trí, chạm khắc tinh sảo, uyển chuyển trên từng cấu kiện kiến trúc theo motip dân gian đã đưa công trình kiến trúc vượt lên chức năng thông thường và trở thành một tác phẩm nghệ thuật điêu khắc sáng giá đại diện cho kiến trúc thế kỷ XIX. Mục đích của việc dựng nhà là để làm nơi thờ tự gia tiên, nơi con cháu sum họp và là nơi bảo lưu những giá trị văn hóa đạo đức truyền thống tốt đẹp từ ngàn xưa.

Sau khi ông Trần Ngọc Du qua đời các thế hệ con cháu trong dòng tộc họ Trần luôn mang trong mình ý thức gìn giữ, chăm sóc và bảo vệ ngôi nhà cổ. Hàng năm nhằm ngày mùng 03 tháng 12 âm lịch, con cháu lại tề tựu về đây tổ chức giỗ Tổ, thắp nén hương thơm để tỏ lòng hiếu thảo như một sự tri ân với các bậc tiền nhân.

Trải qua những thăng trầm lịch sử ngôi nhà cổ Trần Ngọc Du xuống cấp. Năm 2002, được sự chấp thuận của Bộ VHTT và UBND tỉnh Đồng Nai, Chính phủ Nhật Bản đã đầu tư kinh phí và cử các chuyên gia sang tiến hành trùng tu, sửa chữa tái tạo lại những dấu tích của công trình kiến trúc cổ xưa.

 Để bảo lưu nhà cổ Trần Ngọc Du - một công trình kiến trúc dân dụng mang giá trị lịch sử, văn hóa và nghệ thuật độc đáo, ngày 10-10-2005 UBND tỉnh Đồng Nai đã ra quyết định xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. Và ngày 21-1-2007, Ban Quản lý Di tích - Danh thắng Đồng Nai đã tổ chức lễ trao bằng xếp hạng cho di tích Nhà cổ Trần Ngọc Du. 

 Xuân Nam