Thời gian qua, do tình hình kinh tế gặp khó khăn nên nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh rơi vào tình trạng nợ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), thậm chí có đơn vị mất khả năng chi trả...
Thời gian qua, do tình hình kinh tế gặp khó khăn nên nhiều doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh rơi vào tình trạng nợ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), thậm chí có đơn vị mất khả năng chi trả...
Để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, BHXH tỉnh đã có nhiều nỗ lực trong công tác thu và xử lý nợ đọng.
* Nỗ lực xử lý nợ
Theo thống kê của BHXH tỉnh, đến thời điểm này, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT trên địa bàn tỉnh là hơn 178 tỷ đồng, trong đó số nợ đọng từ 6 tháng trở lên trên 60 tỷ đồng.
Người lao động làm hồ sơ để hưởng chế độ bảo hiểm xã hội. |
Từ đầu năm 2013 đến nay, BHXH tỉnh đã gửi văn bản cho gần 1 ngàn đơn vị doanh nghiệp trên địa bàn để nhắc nhở trách nhiệm nộp tiền BHXH. Nói về công tác thu nợ, ông Nguyễn Tư Lập, Phó trưởng phòng Thu BHXH tỉnh cho biết: “Đối với những đơn vị thời gian qua đóng BHXH tốt nhưng gặp khó khăn về tài chính nên còn nợ thì cơ quan BHXH sẽ cử cán bộ chuyên trách theo dõi, hỗ trợ tìm giải pháp để giúp đơn vị có cách trả hợp lý. Còn những doanh nghiệp nợ đọng kéo dài, cố tình khất nợ nhiều lần, cơ quan bảo hiểm kiên quyết khởi kiện ra tòa”.
Thời gian qua, do có quá nhiều doanh nghiệp nợ BHXH, BHYT kéo dài nên việc giải quyết chính sách cho người lao động đôi khi bị trục trặc, quyền lợi người lao động bị ảnh hưởng. Vì vậy, để khắc phục tình trạng này, BHXH tỉnh tập trung vào công tác thu và xử lý nợ đọng. Cụ thể, trong thời gian gần đây, ngành đã thực hiện một số giải pháp, như: thành lập tổ liên ngành đôn đốc thu nợ BHXH; phối hợp với Thanh tra Sở Lao động - thương binh và xã hội, Liên đoàn Lao động, Ban Quản lý các khu công nghiệp, tiến hành thanh kiểm tra, đối chiếu các đơn vị chậm đóng BHXH hoặc nợ dây dưa kéo dài… Chỉ trong một thời gian hoạt động, số nợ BHXH trên địa bàn năm 2012 giảm đáng kể, ở mức 3% trên tổng số phải thu BHXH bắt buộc, giảm 4,4 tỷ đồng (2,9%) so với năm 2011.
* Cần những chế tài nghiêm khắc…
Theo lãnh đạo BHXH tỉnh, để phát huy những kết quả tích cực trong công tác thu, ngoài nỗ lực của cơ quan chức năng và sự phối hợp của các ban, ngành liên quan, Nhà nước cần quy định về các biện pháp chế tài mạnh hơn trong việc giải quyết xử lý các đơn vị vi phạm Luật BHXH.
Trong năm 2012, BHXH tỉnh đã nộp hồ sơ khởi kiện 49 đơn vị nợ BHXH ra tòa với tổng số tiền nợ gần 20 tỷ đồng. Tòa án đã đưa ra xét xử 19 vụ, trong đó có 16 vụ đã thi hành án và thu hồi được nợ gần 3 tỷ đồng. Tình trạng nợ BHXH kéo dài khiến quyền lợi của người lao động bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đáng kể là nếu đơn vị không đóng BHXH thì người lao động sẽ không được hưởng các chế độ, chính sách liên quan trong thời gian làm việc, như: ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp... Đặc biệt, khi nghỉ việc thì người lao động sẽ không được hưởng trợ cấp thất nghiệp, thậm chí sẽ mất cả thời gian tham gia BHXH trước đó, một khi không được chốt sổ. |
Một trong những trở ngại trong việc thu nợ BHXH là công tác khởi kiện ra tòa án mất nhiều thời gian nên chậm giải quyết dứt điểm được nợ. Cụ thể, những doanh nghiệp nợ BHXH quá 6 tháng trở lên, cơ quan BHXH sẽ lập hồ sơ khởi kiện ra tòa. Tuy nhiên, quá trình thụ lý hồ sơ nhanh nhất là 3 tháng. Trong thời gian đó, số nợ của đơn vị lại tăng thêm, phần nợ phát sinh trong khi chờ đợi tòa xét xử, nếu doanh nghiệp không tự nguyện đóng tiếp thì cơ quan BHXH lại phải tiếp tục khởi kiện thêm một lần nữa. Có trường hợp, khi BHXH kiện ra tòa thì doanh nghiệp tuyên bố phá sản, mất khả năng chi trả. Ðó là chưa nói đến nhiều trường hợp khác, kể cả khi đã có quyết định của tòa án nhưng doanh nghiệp cũng không trả nợ, khiến công tác thu hồi nợ gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, nhiều đơn vị chấp hành quyết định xử phạt chưa nghiêm do lãi suất chậm nộp theo quy định lại thấp hơn lãi vay ngân hàng (trả lãi nợ BHXH hiện nay là 14,2%, BHYT là 9,5%). Vì thế, nhận thức được việc “chiếm dụng” BHXH lợi hơn nhiều so với vay tiền ngân hàng nên các đơn vị sẵn sàng “làm lơ” tiền BHXH của người lao động để sử dụng vào mục đích khác.
Kim Liễu