Siết chặt quản lý khai thác khoáng sản

Đồng Nai là một trong những địa phương có tốc độ phát triển kinh tế khá "nóng" với rất nhiều công trình xây dựng đã và đang được triển khai với quy mô lớn. Thực tế này đã kéo theo nhu cầu về vật liệu để phục vụ san lấp mặt bằng, xây dựng rất lớn...

 Đồng Nai là một trong những địa phương có tốc độ phát triển kinh tế khá “nóng” với rất nhiều công trình xây dựng đã và đang được triển khai với quy mô lớn. Thực tế này đã kéo theo nhu cầu về vật liệu xây dựng như: cát, đất, đá để phục vụ san lấp mặt bằng, xây dựng rất lớn.  

Một “mỏ” khai thác đất tự phát tại H.Trảng Bom đã bị cơ quan chức năng phát hiện, xử lý. Ảnh: Trần Danh

Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khai thác khoáng sản (chủ yếu là cát, đất) trái phép vẫn diễn ra lén lút tại nhiều địa phương trong tỉnh gây ảnh hưởng đến đời sống người dân, môi trường và làm thất thoát ngân sách nhà nước.

* Khai thác khoáng sản trái phép vẫn “nóng”

Theo thống kê của UBND tỉnh, trong năm 2020 và những tháng đầu năm 2021, trên địa bàn tỉnh, các lực lượng chức năng đã phát hiện gần 500 vụ với hơn 500 tổ chức, cá nhân vi phạm trên lĩnh vực môi trường. Trong đó, số vụ vi phạm về khai thác tài nguyên, khoáng sản chiếm hơn 60%. Trong đó nổi lên tình trạng khai thác cát trái phép tại các địa phương ven sông Đồng Nai như: TP.Biên Hòa, các huyện: Nhơn Trạch, Long Thành, Vĩnh Cửu…

Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (PC05) Công an tỉnh cho biết, từ đầu năm 2021 đến nay, lực lượng công an bắt nhiều vụ khai thác cát trái phép. Trong đó có một số vụ bắt nhóm khai thác cát trái phép với số lượng lớn, sử dụng các phương tiện khai thác, vận chuyển cát trái phép “khủng”. Các đối tượng đã lợi dụng địa bàn vắng, xa khu dân cư và hoạt động vào đêm khuya để qua mặt lực lượng chức năng.

Gần nhất vào cuối tháng 1-2021, qua công tác nắm tình hình Công an H.Nhơn Trạch phối hợp với Công an xã Long Tân bắt quả tang 4 ghe đang khai thác cát trái phép trên tuyến sông Đồng Nai (đoạn thuộc khu vực rạch Cá Đội, ấp Bình Phú, xã Long Tân). Khi bị công an phát hiện, các đối tượng trên 2 ghe bơm hút cát trái phép đã rút lù nhấn chìm ghe rồi tẩu thoát, còn 2 ghe vận chuyển đã bị lực lượng công an tạm giữ cùng số cát hơn 16m³.

Trước đó, rạng sáng 13-11-2020, lực lượng PC05 Công an tỉnh phát hiện 7 ghe vỏ gỗ “khủng” trang bị hệ thống máy bơm hút cát và 1 ghe vỏ sắt cùng hơn 10 đối tượng đang có hành vi bơm hút cát trái phép trên sông Đồng Nai, đoạn thuộc P.Long Bình Tân (TP.Biên Hòa). Khi thấy lực lượng công an, các đối tượng lập tức điều khiển ghe bỏ chạy, buộc lực lượng chức năng phải nổ súng chỉ thiên để vây bắt nhưng các đối tượng đã kịp nhảy lên bờ tẩu thoát; đồng thời nhấn chìm 3 ghe xuống sông.

Trước đó, vào đầu tháng 7-2020, PC05 Công an tỉnh cũng đã bắt một vụ khai thác cát trái phép với quy mô lớn trên sông Đồng Nai (đoạn thuộc khu vực rạch Bà Chèo, xã Tam An, H.Long Thành). Tại đây, lực lượng công an đã tạm giữ 9 phương tiện cùng toàn bộ các thiết bị, máy móc liên quan đến hoạt động khai thác cát trái phép trên các phương tiện này.

Tại TP.Biên Hòa, trong năm 2020 và gần 3 tháng đầu năm 2021, lực lượng công an đã phát hiện, xử lý 9 vụ, 10 đối tượng khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai đoạn qua các phường: Bửu Long, Hiệp Hòa, Quyết Thắng, Tân Vạn và xã Long Hưng, xử phạt số tiền hơn 18 triệu đồng. Ngoài ra, lực lượng công an còn phát hiện, xử lý 28 vụ, 28 đối tượng kinh doanh, vận chuyển cát không rõ nguồn gốc, xử phạt hành chính số tiền hơn 75 triệu đồng và tịch thu gần 600m³ cát.

Lực lượng cảnh sát môi trường Công an tỉnh phát hiện ghe khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai. Ảnh: Trần Danh

[links()]Bên cạnh các vụ khai thác cát trái phép, thời gian qua tại các địa bàn như: Xuân Lộc, Cẩm Mỹ, Long Thành…, lực lượng công an đã bắt, xử lý nhiều vụ khai thác đất trái phép.

Điển hình là vụ bắt nhóm đối tượng khai thác đất trái phép tại khu vực Đồi Môn (ấp 1, xã Xuân Tâm, H.Xuân Lộc) vào giữa tháng 5-2020. Theo đó, vào khuya 12-5-2020, hàng chục trinh sát PC05 Công an tỉnh phối hợp với Công an H.Xuân Lộc bất ngờ đột kích vào khu vực Đồi Môn, bắt quả tang nhiều đối tượng đang tổ chức khai thác đất trái phép ở khu vực này. Qua xác minh, cơ quan công an xác định, các đối tượng lén lút khai thác đất tại Đồi Môn để cung cấp nguyên liệu cho các lò gạch trên địa bàn. Trung bình mỗi đêm (từ 19-23 giờ), các đối tượng đã vận chuyển hơn 70 xe đất (loại 10m³/xe) cung cấp cho lò gạch ở xã Xuân Hưng (H.Xuân Lộc).

Theo Công an H.Xuân Lộc, trên địa bàn huyện có hàng chục lò gạch đang hoạt động nên cần lượng lớn đất sét để làm nguyên liệu. Trong vài năm trở lại đây, lực lượng công an đã phát hiện, xử lý gần chục vụ, xử phạt số tiền hàng tỷ đồng. Tuy nhiên, do nhu cầu khai thác đất lớn nên nhiều đối tượng vẫn bất chấp hoạt động một cách lén lút.

* Phải quản lý, ngăn chặn từ cơ sở

Theo đánh giá của UBND tỉnh, một số sai phạm đối với các đơn vị khai thác đất chủ yếu do lợi dụng việc xin cải tạo mặt bằng nhưng lại vận chuyển đất đi tiêu thụ để thu lợi; khai thác trái phép hoặc giấy phép hết hạn nhưng vẫn tiếp tục khai thác; khai thác không đúng theo thiết kết được phê duyệt… Đối với khai thác cát, các đối tượng thường lợi dụng việc nạo vét dòng chảy để tận thu, hoạt động không đúng nơi quy định, thậm chí thả “vòi” vào kênh, rạch để bơm hút cát…

Chủ tịch UBND tỉnh Cao Tiến Dũng cho rằng, để xảy ra tình trạng trên một phần là do sự phối hợp, kết hợp giữa lực lượng công an với các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể, chính quyền các địa phương chưa hiệu quả, còn mang tính hình thức. Trong khi đó, một bộ phận người dân còn lơ là, e dè hoặc lo sợ bị trả thù, bị liên lụy khi tham gia đấu tranh, phòng ngừa, ngăn chặn, tố giác tội phạm.

Trong thời gian tới, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị, các cơ quan, ban, ngành, chính quyền các địa phương phải tổ chức tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật sâu rộng trong các tầng lớp nhân dân, nhất là các địa bàn trọng điểm, vùng sâu, vùng xa để nâng cao nhận thức pháp luật, tinh thần cảnh giác và tích cực tham gia tố giác, phòng chống các loại tội phạm, trong đó có các vi phạm pháp luật về môi trường.

Trước tình hình diễn biến phức tạp trên lĩnh vực môi trường, Công an tỉnh sẽ tiếp tục chỉ đạo các đơn vị nghiệp vụ, công an các địa phương áp dụng đồng bộ các giải pháp để đấu tranh, ngăn chặn, xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng khai thác khoáng sản trái phép trên địa bàn, nhất là khai thác cát, sỏi trái phép trên các tuyến sông.

Hiện nay, các địa phương có sông, suối chảy qua như: TP.Biên Hòa và các huyện: Nhơn Trạch, Long Thành, Vĩnh Cửu, Tân Phú cũng đang đẩy mạnh các giải pháp ngăn chặn nạn khai thác cát trái phép trên sông.

Thiếu tá Nguyễn Văn Hùng, Đội trưởng Đội Cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế, ma túy Công an H.Nhơn Trạch cho biết, trước diễn biến phức tạp của nạn khai thác cát trái phép trên sông Đồng Nai và một số nhánh sông qua địa bàn huyện, đơn vị đã bố trí lực lượng trinh sát cùng với công an địa phương chủ động rà soát, nắm tình hình để kịp thời xử lý các đối tượng cố tình vi phạm. Tuy nhiên, để xử lý triệt để tình trạng này, ngoài sự vào cuộc của lực lượng công an thì chính quyền địa phương cần quan tâm, bố trí lực lượng phối hợp với công an để kịp thời phát hiện, xử lý. Đồng thời, công tác tuyên truyền, vận động người dân chấp hành chủ trương, chính sách pháp luật cũng cần phải được đẩy mạnh.

Trong khi đó, tại một số địa phương có xảy ra tình trạng khai thác đất trái phép như: Xuân Lộc, Trảng Bom, Cẩm Mỹ…, lực lượng công an đã chủ động phối hợp với chính quyền cơ sở để đấu tranh, ngăn chặn.

Đại tá Nguyễn Văn Thọ, Trưởng Công an H.Cẩm Mỹ cho biết, thực hiện chỉ đạo của Ban giám đốc Công an tỉnh, thời gian qua, Công an huyện đã chỉ đạo các đội nghiệp vụ và công an các địa phương tăng cường công tác kiểm tra, xử lý các vi phạm pháp luật trên tất cả các lĩnh vực. Đối với tội phạm, vi phạm về môi trường, lực lượng công an tăng cường kiểm tra, tập trung phát hiện, xử lý các hành vi khai thác khoáng sản trái phép. Để công tác đấu tranh, phòng ngừa với các loại tội phạm, trong đó có các hành vi vi phạm về môi trường đạt hiệu quả cần có sự chung tay của chính quyền địa phương; các ban, ngành, đoàn thể và mỗi người dân.

Trần Danh