Cựu Phó Tổng thống Zimbabwe về nước trong lúc tình hình rối ren

Cựu Phó Tổng thống Zimbabwe Emmerson Mnangagwa (giữa) phát biểu tại trụ sở đảng ZANU-PF ở Harare ngày 22/11. (Nguồn: THX/ TTXVN)

Tại Harare, ông Mnangagwa đã gặp các quan chức cấp cao của chính phủ và đảng cầm quyền trước thềm lễ nhậm chức tổng thống dự kiến vào ngày 24/11 tới.

Cũng trong ngày 22/11, đảng ZANU-PF đã đánh giá cao những đóng góp của cựu Tổng thống Robert Mugabe cho đất nước Zimbabwe trong giai đoạn trước và sau khi quốc gia Nam Phi này tuyên bố độc lập.

Trao đổi với báo The Herald, người phát ngôn đảng ZANU-PF Simon Khaya Moyo nhấn mạnh người dân cần công nhận những cống hiến của ông Mugabe vì nền tự do của Zimbabwe trên cương vị là Thủ tướng và Tổng thống sau khi nước này giành độc lập từ Anh hồi năm 1980. Quan chức này cũng cho rằng đã đến lúc ông Mugabe cần nghỉ ngơi và mọi người dân Zimbabwe cũng đồng tình với điều này, đồng thời hy vọng vị cựu Tổng thống sẽ luôn khỏe mạnh.

Cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban Liên minh châu Phi (AU) Moussa Faki Mahamat nhận định quyết định từ chức của ông Mugabe sẽ đi vào lịch sử, giúp củng cố di sản chính trị của nhà lãnh đạo kì cựu này. Ông Mahamat khẳng định ông Mugabe sẽ được nhớ đến như một chiến sỹ giải phóng kiên cường của châu Phi. AU bày tỏ mong muốn có một sự chuyển giao quyền lực êm thấm nhằm đảm bảo tương lai nền dân chủ cho đất nước này, cũng như mở đường cho một quá trình chuyển tiếp do chính người dân Zimbabwe tự quyết định. Chủ tịch Ủy ban AU bày tỏ tin tưởng người dân Zimbabwe, cùng với giới lãnh đạo vẫn sẽ tiếp tục đoàn kết gắn bó để đạt được các nguyện vọng chính đáng.

Ngoài ra, ông Mahamat cũng cho biết AU cũng mong muốn Zimbabwe tiếp tục đóng vai trò hàng đầu trong các vấn đề của châu Phi với tư cách là một quốc gia dân chủ và thịnh vượng, phù hợp với ý chí của người dân nước này. Ông Mahamat kêu gọi các cơ quan liên quan của AU cam kết ủng hộ đối với Zimbabwe và các nhà lãnh đạo của nước này. Theo đó, AU sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với cộng đồng các nước phát triển miền Nam châu Phi trong việc thực thi các nỗ lực và cam kết đối với Zimbabwe.

Từ Anh, Thủ tướng nước này Theresa May cùng ngày cũng bày tỏ hy vọng Zimbabwe sẽ tái giá nhập cộng đồng quốc tế, sau sự rút lui của ông Mugabe.

Tổng thống Robert Mugabe, 93 tuổi, đã phải tuyên bố từ chức ngày 21/11 ngay sau khi Quốc hội Zimbabwe bắt đầu tiến trình luận tội đối với ông. Ông Mugabe đã phải chịu sức ép rất lớn trong nội bộ đảng ZANU-PF cầm quyền và giới tướng lĩnh quân đội yêu cầu ông phải từ chức.

Vụ việc được khởi đầu từ hai tuần trước, khi quyết định Tổng thống Mugabe cách chức Phó Tổng thống Mnangagwa đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của Tư lệnh quân đội Constantino Chiwenga và châm ngòi cho cuộc khủng hoảng chính trị tại quốc gia châu Phi này. Đêm 14/11, quân đội nước này đưa xe tăng và xe bọc thép tiến vào thủ đô Harare để giành quyền kiểm soát các cơ quan nhà nước và các phương tiện truyền thông, đồng thời quản thúc Tổng thống Mugabe và vợ là bà Grace Mugabe tại khu “Nhà Xanh” ở thủ đô Harare. Dù khẳng định đây không phải là cuộc đảo chính, nhưng phía quân đội Zimbabwe đã gây sức ép mạnh mẽ đòi Tổng thống Mugabe từ chức./.