Muộn còn hơn không!

Ba thập kỷ đã trôi qua kể từ khi thế giới lần đầu tiên biết tới "những cánh đồng chết" ở Campuchia. Ở đó, dưới bàn tay khát máu của Khmer đỏ, người dân bị đuổi khỏi thành phố, bị hành quyết tập thể và vô số chết bởi đói khát, lao động cưỡng bức và bệnh tật.

Ba thập kỷ đã trôi qua kể từ khi thế giới lần đầu tiên biết tới "những cánh đồng chết" ở Campuchia. Ở đó, dưới bàn tay khát máu của Khmer đỏ, người dân bị đuổi khỏi thành phố, bị hành quyết tập thể và vô số chết bởi đói khát, lao động cưỡng bức và bệnh tật. Nhưng, mãi đến tuần này, một tòa án LHQ - Campuchia mới tuyên thệ và bắt đầu công việc khó khăn đưa những kể phải chịu trách nhiệm ra trước vành móng ngựa.

Trên khắp đất nước Campuchia, 1,7 triệu nạn nhân đã chết dưới ách Khmer Đỏ.

Bước đầu, tòa án đặc biệt này sẽ phải đối mặt với vô vàn thách thức bởi hầu hết giới lãnh đạo Khmer đỏ đều đã già cả hoặc đã chết. Pol Pot chết năm 1998. Trong số các tướng lĩnh của ông này, Nuon Chea, Khieu Samphan và Ieng Sary đều đang rất yếu.

Chỉ có 2 cựu lãnh đạo Khmer đỏ hiện đang bị giam giữ, và một trong số đó, Ta Mok - cựu chỉ huy quân đội - đã phải nhập viện hôm thứ Năm tuần trước. Như vậy, người ta chỉ hy vọng cuối cùng cũng đủ các thành phần cho một phiên tòa để cho những người sống sót sau nạn diệt chủng được cảm thấy công lý đã được thực thi.

Rõ ràng, tòa án xét xử Khmer đỏ không chỉ có trách nhiệm với những người thoát chết khỏi nạn diệt chủng mà còn đối với một thế giới hiện vẫn đang lúng túng trong việc xử lý các tội ác chống lại loài người.

Làn sóng tức giận, căm phẫn bùng nổ khi những tội ác của Khmer đỏ bị đưa ra ánh sáng và sau đó lại lặp lại ở Srebrenica, Rwanda, Sierra Leone. Tuy nhiên, các tòa án quốc tế được thành lập để xét xử những tội ác trên đều "chậm chạp", tốn kém và bất cập.

Slobodan Milosevic chết trước khi bản án được tòa án Nam Tư thông qua; Charles Taylor, cựu Tổng thống Liberia, cũng chỉ mới bị bắt hồi tháng ba và đưa ra xét xử tại tòa án Sierra Leone. Và, một tội ác diệt chủng khác đang được xét xử tại Darfur thu hút được sự chú ý của toàn thế giới.

Nói qua về lịch sử như vậy để khỏi ngạc nhiên khi các nạn nhân của nạn diệt chủng được thấy ánh sáng công lý quốc tế với chi phí cao bởi hành động chậm.

Tòa án Campuchia, với 17 thẩm phán địa phương và 13 thẩm phán đến từ các nước khác, dự kiến sẽ tiêu khoảng 56,3 triệu USD trong vòng 3 năm ở một đất nước mà đa phần người dân có mức sống dưới 1 USD/ngày.

Tuy vậy, cái giá đó sẽ xác đáng nếu nó giúp đưa kẻ có tội ra trước công lý càng nhanh càng tốt, nếu nó giúp được người dân Campuchia hiểu được những gì đã xảy ra và tại sao, nếu nó giúp chứng minh với thế giới rằng công lý - dù bị trì hoãn - vẫn đang đợi phán xét những kẻ có quyền thế phạm tội ác ghê tởm chống lại nhân loại.

Cuối cùng, tòa án LHQ-Campuchia xét xử Khmer đỏ, cũng như các tòa án quốc tế khác, cần được ủng hộ bằng những nỗ lực nghiêm túc để đảm bảo rằng những tội ác như vậy không lặp lại. (Theo VNN)