Phó Viện trưởng Viện Sinh thái - tài nguyên - sinh vật Tạ Huy Thịnh:<br><i> Đa dạng sinh học là tiêu chí nổi bật và đặc sắc nhất của Vườn quốc gia Cát Tiên...

Ngày 10-4 tại Đồng Nai, Ban chỉ đạo xây dựng hồ sơ Vườn quốc gia (VQG) Cát Tiên đã có cuộc họp bàn nhằm chọn ra tiêu chí có giá trị nhất để trình UNESCO xin công nhận VQG Cát Tiên là Di sản thiên nhiên thế giới. Nhân dịp này, phóng viên báo Đồng Nai đã có cuộc trao đổi với ông TẠ HUY THỊNH - Phó viện trưởng Viện Sinh thái - tài nguyên - sinh vật (STTN-SV) - nơi sẽ chấp bút cho dự án di sản thiên nhiên VQG Cát Tiên...

Ông Tạ Huy Thịnh

* PV: Xin ông cho biết tiêu chí nào được nhiều ý kiến bình chọn nhất ở VQG Cát Tiên khi lập hồ sơ lên UNESCO?

- Ông Tạ Huy Thịnh: Có tất cả 4 tiêu chí do UNESCO đưa ra để một nơi được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới thì VQG Cát Tiên đạt được 3 tiêu chí. Tuy nhiên trong 3 tiêu chí này, thì đa dạng sinh học là tiêu chí nổi bật nhất, đặc sắc nhất và chúng ta nên tập trung vào tiêu chí này để có thể đạt được "thắng lợi" khi trình hồ sơ lên UNESCO.

* Viện STTN-SV đã từng là nơi chấp bút cho nhiều hồ sơ di sản thiên nhiên thế giới của Việt Nam như: Vịnh Hạ Long, Phong Nha - Kẻ Bàng và vừa rồi là VQG Ba Bể. Vậy, theo kinh nghiệm của ông, chúng ta phải làm gì để hồ sơ di sản thiên nhiên của VQG Cát Tiên lần này được UNESCO công nhận?

- Theo tôi, chúng ta đã chọn tiêu chí nào thì nên dồn sức vào đó, xây dựng toàn bộ những minh chứng thật thuyết phục cho tiêu chí này. Kinh nghiệm cho thấy, UNESCO luôn xem trọng và lựa chọn những tiêu chí độc đáo, đặc hữu, chỉ riêng nơi đó mới có mà không tìm thấy ở đâu khác. Chẳng hạn, chúng ta "thắng" ở Phong Nha - Kẻ Bàng, vì nơi đó có con sông ngầm dài nhất thế giới; Vịnh Hạ Long "thắng" ở giá trị toàn cầu về địa chất, địa mạo... VQG Cát Tiên của chúng ta có nhiều minh chứng thuyết phục cho tiêu chí đa dạng sinh học, bởi nơi đây có hơn 100 loài động thực vật quý hiếm sinh sống, như tê giác 1 sừng, cá sấu nước ngọt, cò quắm xanh, rừng nhiệt đới thường xanh ngập nước... Cho nên muốn xây dựng hồ sơ thật thuyết phục, phải tập trung xoay quanh tiêu chí đã chọn. Những tiêu chí độc đáo khác có thể sẽ dành cho lần xin công nhận sau, bởi một nơi có thể được công nhận nhiều lần nếu nơi đó có nhiều tiêu chí độc đáo, không sao cả.

Vườn quốc gia Cát Tiên thu hút rất nhiều khách nước ngoài đến tham quan.

* Vậy, dưới góc nhìn của ông thì quá trình xây dựng hồ sơ sắp tới đây, VQG Cát Tiên có thuận lợi và khó khăn gì khi xin công nhận là di sản thiên nhiên thế giới, thưa ông?

- Thuận lợi của chúng ta là năm 2001, VQG Cát Tiên đã được UNESCO công nhận là khu dự trữ sinh quyển thứ 411 của thế giới. Rồi năm 2004, Ban thư ký công ước Ramsar quốc tế đã công nhận hệ đất ngập nước Bàu Sấu là vùng đất ngập nước có tầm quan trọng thứ 1.499 của thế giới và là vùng đất ngập nước Ramsar thứ 2 của Việt Nam. Hai lần công nhận trước sẽ là tiền đề thuận lợi cho việc xây dựng hồ sơ di sản thiên nhiên lần này. Tuy nhiên, theo tôi vẫn có một số thách thức chúng ta cần vượt qua. Thứ nhất là VQG Cát Tiên nằm trải rộng ra 3 tỉnh Đồng Nai, Bình Phước, Lâm Đồng, do đó sự phối - kết hợp giữa 3 tỉnh này trong quá trình nghiên cứu và lập hồ sơ phải nhịp nhàng, đồng bộ. Còn khó khăn về mặt chuyên môn, theo tôi là thời gian quá gấp rút với một khối lượng công việc đồ sộ, đòi hỏi các nơi tham gia phải hoạt động thật nhanh và hết công suất thì may ra mới kịp lộ trình đề ra.

* Việc đề nghị công nhận VQG Cát Tiên là di sản thiên nhiên thế giới lần này có ý nghĩa gì đối với Cát Tiên nói riêng và Việt Nam nói chung, thưa ông?

- Đối với Cát Tiên nói riêng, việc xây dựng hồ sơ đề nghị công nhận là di sản có thể nêu bật được giá trị đa dạng sinh học, nguồn gen quý hiếm, giá trị cảnh quan thiên nhiên, giá trị quá trình sinh thái của VQG Cát Tiên với thế giới. Không những vậy, hồ sơ được xây dựng đầy đủ còn có ý nghĩa lớn trong việc quản lý, quy hoạch và phát triển của Cát Tiên trong tương lai. Đối với Việt Nam, việc công nhận VQG Cát Tiên là Di sản thiên nhiên thế giới sẽ góp phần nâng cao nhận thức nhằm bảo tồn các giá trị tự nhiên cũng như giá trị văn hóa - xã hội trong cộng đồng, góp phần quảng bá nền văn hóa của các dân tộc sinh sống trên địa bàn thu hút đầu tư, du lịch...

Tiêu chí đa dạng sinh học là nơi sinh sống tự nhiên, quan trọng và có ý nghĩa nhất đối với việc bảo tồn đa dạng sinh học, và là nơi có nhiều loài động, thực vật, các loài quý hiếm đang bị đe dọa trên quan điểm khoa học hoặc bảo tồn.

Cho đến nay, UNESCO đã công nhận 830 di sản thế giới, trong đó có 644 di sản văn hóa, 162 di sản tự nhiên và 24 di sản hỗn hợp ở 138 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Ở Việt Nam đã có 5 di sản được công nhận là: Di tích Huế (1993), Vịnh Hạ Long (1994 & 2000), thánh địa Mỹ Sơn (1999), phố cổ Hội An (1999), VQG Phong Nha - Kẻ Bàng (2003). Hiện nay, Việt Nam đang chuẩn bị hồ sơ cho 6 đề cử, trong đó có 2 đề cử di sản thiên nhiên là VQG Ba Bể (đã xong), VQG Cát Tiên; 2 đề cử di sản văn hóa là Thành nhà Hồ và Hoàng thành Thăng Long và 2 di sản hỗn hợp là sông Hương và Sapa.

K.N (thực hiện)

Phó Viện trưởng Viện Sinh thái - tài nguyên - sinh vật Tạ Huy Thịnh: Đa dạng sinh học là tiêu chí nổi bật và đặc sắc nhất của Vườn quốc gia Cát Tiên...

Phó Viện trưởng Viện Sinh thái - tài nguyên - sinh vật Tạ Huy Thịnh:
Đa dạng sinh học là tiêu chí nổi bật và đặc sắc nhất của Vườn quốc gia Cát Tiên...