Nhà báo Mai Sông Bé , Ủy viên BCH Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội Nhà báo tỉnh Đồng Nai :
Nhà báo phải dấn thân và coi nghề là duyên nghiệp

Nhà báo Mai Sông Bé (áo trắng) đang trao đổi với hai nhà báo Thụy Điển về dự kỷ niệm 30 năm thành lập Đài PT-TH Đồng Nai.

Chủ đề của Đại hội Hội nhà báo (HNB) Đồng Nai lần thứ VII là: "Trung thành, đoàn kết, trí tuệ, đổi mới, báo chí Đồng Nai vươn lên ngang tầm với yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa". Xoay quanh chủ đề này, nhà báo Mai Sông Bé đã có cuộc trò chuyện với phóng viên báo Đồng Nai. Ông nói:

- Cách đây 5 năm, Đại hội VI của HNB tỉnh đã báo động, báo chí Đồng Nai đang đứng trước nguy cơ tụt hậu. Thực trạng này cũng được Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ VII chỉ ra. Do đó, tại đại hội lần trước mục tiêu của Hội và các cơ quan báo chí trong tỉnh đề ra đến năm 2005 báo chí Đồng Nai phải có một bước đổi mới đáng kể.

Vậy thì hiện nay, báo chí Đồng Nai đang đứng ở đâu trên bản đồ báo chí Việt Nam? Để đánh giá sự phát triển của báo chí cần xác định theo các tiêu chí sau: Dựa trên số lượng phát hành, phạm vi phủ sóng, thời lượng phát sóng và doanh thu quảng cáo. Các tiêu chí này hình thành trên cơ sở chất lượng nội dung và hình thức tờ báo, chương trình phát sóng. Dựa vào đó để đánh giá thì báo chí Đồng Nai đảm bảo chất lượng đúng định hướng chính trị, đảm bảo tính hấp dẫn nhưng không xa rời tôn chỉ mục đích. Tuy nhiên nó lại phát triển không đồng đều. Nếu như báo Đồng Nai, Đài PT-TH Đồng Nai cố gắng duy trì và từng bước nâng cao chất lượng nội dung thì các tờ báo, đài truyền thanh còn lại có khó khăn hơn.

* Nguyên nhân của phát triển không đồng đều và những tồn tại của nó là gì, thưa ông?

- Nhìn vào tiềm năng, lực lượng và điều kiện thì chúng ta có thể phát triển tốt hơn. Nhưng vẫn còn rơi rớt trong quản lý, tác nghiệp của những người làm báo chưa thật sự dấn thân, chưa tạo ra phong cách năng động theo hướng báo chí hiện đại. Và hạ tầng kỹ thuật làm báo của chúng ta còn yếu kém. Giới báo chí Đồng Nai tự hào có tờ báo Đảng đứng thứ hạng cao so với cả nước, có chương trình truyền hình phủ sóng khu vực với chất lượng ngày càng hấp dẫn. Nhưng nếu đặt bên cạnh khu vực miền Đông, TP. Hồ Chí Minh thì báo chí Đồng Nai còn thua kém nhiều mặt. Chúng ta chưa có nhật báo, chưa có nhiều chương trình truyền hình hấp dẫn, ấn tượng thu hút bạn đọc, bạn xem đài.

* Chung quy cũng là ở nguồn nhân lực. Vậy ông đánh giá thế nào đội ngũ những người làm báo ở Đồng Nai?

- Nhiều nhà báo hiện nay được đào tạo đại học chính quy, có kỹ năng nhất định về ngoại ngữ, tin học. Nhưng với tư cách là Chủ tịch HNB tỉnh, tôi lấy làm lo lắng khi một số nhà báo, trong đó có các nhà báo trẻ tự biến mình thành "phóng viên sa- lon", xa rời thực tiễn, viết theo lối mòn, vẫn còn ảnh hưởng tư duy báo chí bao cấp. Có những nhà báo chưa coi nghề như một cái nghiệp. Đến với cơ quan báo chí là vì công việc làm chứ chưa coi là "duyên nghiệp". Chúng ta phải nặng nợ, tâm huyết, sống chết với nghề thì mới có thể trở thành nhà báo giỏi.

Điều mà tôi cũng rất trăn trở là sự thích nghi, hội nhập của các nhà báo ở Đồng Nai. Cơ sở hạ tầng kỹ thuật báo chí đòi hỏi khả năng ứng dụng công nghệ thông tin là rất cao. Đất nước trong xu thế hội nhập thì báo chí cũng phải hội nhập nên bắt buộc người làm báo phải thạo ngoại ngữ để tác nghiệp. Hiện nay, chúng ta có những nhà báo có trình độ chuyên môn, chính trị vững vàng, ứng dụng công nghệ thông tin và ngoại ngữ cho nghề nghiệp không thua kém đồng nghiệp trong khu vực. Nhưng rất tiếc là không nhiều. Đây là thực trạng rất đáng báo động. Nếu mỗi nhà báo không tự "nâng cấp" mình nghĩa là chúng ta chấp nhận tụt hậu và sẽ bị đào thải. Do vậy, để tồn tại không còn cách nào khác mỗi nhà báo phải tự biết cách thoát khỏi cái "vỏ ốc trì trệ" của mình.

* Còn trách nhiệm của những người lãnh đạo, điều hành các cơ quan báo chí như thế nào, thưa ông?

- Các cơ quan báo chí cần xác định phải nhanh chóng đổi mới báo chí. Hiện nay, chúng ta bị khủng hoảng đội ngũ quản lý mặc dù có quan tâm đào tạo, quy hoạch nhưng quả tình là còn thiếu. Người lãnh đạo cơ quan báo chí cần có hành động cụ thể thể hiện sự tin cậy đối với lớp nhà báo trẻ trong giao việc, quan tâm giáo dục chính trị, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ này để họ chứng minh, khẳng định mình. Song, làm báo trong thời hiện đại một đòi hỏi không kém phần quan trọng là hạ tầng kỹ thuật báo chí phải được đầu tư đúng mức. Hiện nay, các cơ quan báo chí ở Đồng Nai còn hạn chế về điểm này. Nói như thế không có nghĩa là tỉnh không quan tâm đầu tư. Vấn đề là năng lực triển khai các dự án chưa cao. Và khi đầu tư chúng ta phải tính đến đồng vốn bỏ vào đó phải sinh lợi nhiều lần, mang lại hiệu quả nhiều lần. Mặt khác, quỹ thời gian cho lộ trình hội nhập mà Chính phủ đã đề ra đối với lĩnh vực báo chí xuất bản không còn nhiều. Đây là thách thức gay gắt đối với những người trực tiếp điều hành các cơ quan báo chí. Do vậy, tại Đại hội Hội Nhà báo tỉnh lần thứ VII chúng ta cũng sẽ bàn kỹ, bàn sâu vấn đề này.

* Nhân đại hội Hội Nhà báo tỉnh, các nhà báo mong muốn ông có ý kiến xung quanh việc bảo vệ quyền lợi hội viên?

- Chúng ta hoạt động trong khuôn khổ pháp luật và quy định về đạo đức nghề nghiệp. Do vậy, nhà báo với thiên chức của mình phải nói tiếng nói chính nghĩa, bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ nhân dân.

Thực tế, khi báo chí phản ánh những chuyện không vui về cá nhân, tập thể, địa phương nào thì thường bị phản ứng với nhiều dạng thức khác nhau từ khiếu nại, bất hợp tác với báo chí đến dùng vũ lực theo kiểu xã hội đen để tấn công nhà báo. Đứng trước những phản ứng ấy, lãnh đạo Hội nhà báo và lãnh đạo các cơ quan báo chí đều nghiêm túc kiểm điểm lại công việc của tổ chức, cơ quan và tác nghiệp của phóng viên. Nếu anh chị em có khiếm khuyết thì uốn nắn, giáo dục; nội dung thông tin sai lệch thì cải chính. Bên cạnh đó, chúng tôi có trách nhiệm bảo vệ anh chị em hội viên trong đấu tranh bảo vệ công lý, bảo vệ cái đúng, lẽ phải. Chúng tôi cũng yêu cầu các cơ quan chức năng có trách nhiệm hợp tác với các cơ quan báo chí trong việc cung cấp thông tin theo luật định.

* Xin cám ơn ông.

Phong Vũ (thực hiện)