Mũ bảo hiểm dỏm vẫn vi vu trên đường

Cưỡi trên chiếc xe máy hiệu Air Blade đen bóng loáng trên đường Phạm Văn Thuận, một phụ nữ đứng tuổi đội chiếc mũ lưỡi trai màu vàng chanh phóng vút qua mặt chúng tôi. Chiếc mũ chị đội trên đầu dù làm bằng nhựa cứng nhưng không phải là mũ bảo hiểm (MBH). Gần đó, trên vỉa hè đường Phạm Văn Thuận, gần ngã tư tiếp giáp với đường Võ Thị Sáu (TP.Biên Hòa), một người bán MBH dạo treo những chiếc mũ tương tự để bán cho người đi đường...

Cưỡi trên chiếc xe máy hiệu Air Blade đen bóng loáng trên đường Phạm Văn Thuận, một phụ nữ đứng tuổi đội chiếc mũ lưỡi trai màu vàng chanh phóng vút qua mặt chúng tôi. Chiếc mũ chị đội trên đầu dù làm bằng nhựa cứng nhưng không phải là mũ bảo hiểm (MBH). Gần đó, trên vỉa hè đường Phạm Văn Thuận, gần ngã tư tiếp giáp với đường Võ Thị Sáu (TP.Biên Hòa), một người bán MBH dạo treo những chiếc mũ tương tự để bán cho người đi đường...

* Mũ bảo hiểm biến tướng

Xe chúng tôi vừa tấp vào lề, một thanh niên ngồi sau kệ treo MBH nhanh nhảu bước ra mời chào: "Anh muốn mua MBH hả? Em có đủ loại, giá nào cũng có". Vừa nói, người bán hàng với tay lấy chiếc MBH màu đen khá dày và nặng treo trên kệ đưa chúng tôi rồi hét giá 200 ngàn đồng. Chúng tôi tỏ ý chê mắc, người bán lại lấy một chiếc mũ màu đen khác, nhưng nhẹ hơn rất nhiều, nói: "Cái này là rẻ nhất, chỉ có 30 ngàn đồng". Cầm chiếc mũ trên tay, chúng tôi thấy nó quá mỏng manh, có cảm giác chỉ đập nhẹ một cái xuống nền đường thì nó sẽ vỡ vụn. Thấy chúng tôi cứ săm soi chiếc mũ, người bán cười giả lả: "Tiền nào của nấy mà. Loại mũ đó chỉ bán cho khách lỡ đường để khỏi bị cảnh sát giao thông thổi phạt thôi".

Dù không phải MBH nhưng nhiều người tham gia giao thông vẫn sử dụng khi chạy xe trên đường.

Dù chỉ có giá 30 ngàn đồng nhưng chiếc mũ này cũng có dán một con tem CR (chứng nhận hợp quy) hẳn hoi. Chiếc mũ giá 200 ngàn đồng đầu tiên mà chúng tôi xem được dán tem hợp quy thì có thể tin, còn chiếc mũ chỉ 30 ngàn đồng thì thật không thể tin nổi. Hỏi về nơi sản xuất những chiếc mũ này, người bán mũ dạo nói chỉ biết nó được một số cơ sở ở tỉnh Bình Dương sản xuất.

Lần lựa mãi mà chúng tôi chưa mua chiếc mũ nào nên người bán hàng tỏ ra sốt ruột. Lấy một chiếc MBH dạng mũ lưỡi trai, chúng tôi hỏi người bán hàng thì anh này cho biết đó là loại mũ thể thao chứ không phải MBH. Quan sát những chiếc mũ trên, chúng tôi thấy bên trong lớp nhựa cứng chỉ có một lớp mút xốp rất mỏng và không có độ đàn hồi như đối với MBH đạt quy chuẩn. Nói vậy, nhưng anh này cũng biết mình đang bán những chiếc mũ ấy cho khách hàng mua để chạy xe máy.

Đi trên đường Phạm Văn Thuận, chỉ trên một đoạn đường ngắn, từ ngã tư tiếp giáp với đường Võ Thị Sáu đến chợ Tân Mai (phường Tân Mai, TP.Biên Hòa), chúng tôi thấy có khá nhiều người chạy xe máy, thay vì đội MBH lại đội các loại mũ "thể thao" như vậy. Ngoài những chiếc mũ lưỡi trai bằng nhựa cứng ôm sát đầu, thời gian gần đây, không ít người đội những chiếc mũ hình dáng giống như nón kết, được làm bằng nhựa dẻo, bọc vải bên ngoài. Có người còn đội những chiếc nón cối nhưng được gỡ bỏ lớp thép bên ngoài ra, chỉ để lại lớp vải dù bên trong rồi gia cố thêm lớp mút xốp. Những loại mũ này dù không phải là MBH nhưng vẫn được không ít người tìm mua để sử dụng khi chạy xe máy và xem như là MBH.

Dạo một vòng quanh TP.Biên Hòa, chúng tôi nhận thấy tại các điểm bán MBH dạo ở lề đường, hầu như nơi nào cũng bày bán các loại mũ bảo hiểm biến tướng này. Ở các cửa hàng bán MBH ít thấy các sản phẩm này được trưng bày. Một chủ tiệm bán MBH trên đường Phạm Văn Thuận cho hay, nếu khách muốn mua thì phải chờ vài phút để họ đi lấy hàng.

Đến một tiệm chuyên kinh doanh MBH trên đường Cách mạng tháng Tám (phường Thanh Bình, TP.Biên Hòa), khi chúng tôi hỏi mua một chiếc MBH giá rẻ, người bán hàng mang ra 2 chiếc mũ, một chiếc giá 70 ngàn đồng, chiếc kia giá 80 ngàn đồng. Cả hai chiếc MBH này đều có dán tem CR và có tên của cơ sở sản xuất. Nhưng khi xem kỹ, chỉ chiếc mũ giá 80 ngàn đồng mới có tên và địa chỉ của cơ sở sản xuất, còn chiếc kia có tên của một công ty sản xuất nhưng không biết công ty này nằm ở đâu. Đưa tay thử gỡ những con tem CR dán trên mũ, chúng tôi thấy nó như một miếng băng keo, có thể gỡ ra và dán lại dễ dàng. Trong khi đó, những chiếc MBH có chứng nhận hợp quy thì các con tem CR thật khi bị gỡ ra sẽ hư hỏng và không thể dán lại được. Phàn nàn với người bán về điều này, chúng tôi nhận được câu trả lời: "Đây là mũ của các cơ sở sản xuất tư nhân thì làm sao bằng mũ của công ty được". Cũng theo người bán, nếu muốn mua mũ có chất lượng, có tem CR thật thì giá rẻ nhất phải từ 120 ngàn đồng trở lên.

* Nói không với... MBH dỏm để bảo vệ mình

Tháng 2-2008, Bộ Khoa học và công nghệ đã ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về MBH cho người đi mô tô, xe máy (QCVN2: 2008/KHCN). Quy chuẩn này đòi hỏi MBH phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật để có thể bảo vệ cho người sử dụng, hạn chế thấp nhất chấn thương nếu xảy ra tai nạn. Trước khi được đưa ra thị trường tiêu thụ, MBH phải có dán tem chứng nhận hợp quy CR. Và để hạn chế MBH kém chất lượng lưu hành trên thị trường, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, ngày 24-11-2008, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Bộ Khoa học và công nghệ) có văn bản số 1708 đề nghị chi cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng các tỉnh, thành phố thực hiện kiểm tra việc thực hiện quy chuẩn kỹ thuật về MBH. Theo đó, đối với MBH chưa được dán tem chứng nhận hợp quy (tem CR), hoặc có nhưng không rõ nguồn gốc xuất xứ thì phải ngừng cho lưu hành.

Chiếc mũ có giá 30 ngàn đồng (màu đen, phía trên) nhưng vẫn được dán tem CR hẳn hoi.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Lê Xuân Trường, Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng tỉnh cho biết, trong thời gian qua, chi cục đã phối hợp với quản lý thị trường và các ngành chức năng tổ chức kiểm tra các cơ sở kinh doanh MBH trên địa bàn tỉnh, qua đó phát hiện một số cơ sở buôn bán MBH không đáp ứng các yêu cầu bắt buộc, như: không có tem chứng nhận hợp quy CR, hoặc có tem CR nhưng không rõ địa chỉ nơi sản xuất. Với những MBH này, các cơ quan chức năng của tỉnh đã tịch thu và xử phạt hành chính đối với cơ sở kinh doanh. Tuy nhiên, do các loại MBH không đạt chuẩn được tung ra thị trường đã có không ít người, đặc biệt là giới trẻ, ưa chuộng nên những sản phẩm này vẫn được sản xuất và bày bán.

Theo chúng tôi, để có thể tẩy chay được MBH giả, MBH kém chất lượng, bên cạnh việc tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất, kinh doanh vi phạm của các cơ quan chức năng, cần có sự chấp hành của người dân trong việc thực hiện quy định đội MBH hợp chuẩn khi tham gia giao thông. Thực tế, dù pháp luật đã quy định khi tham gia giao thông phải đội MBH nhưng đến nay vẫn còn nhiều người cố tình không đội MBH, hoặc nếu có thì cũng chỉ đội những chiếc mũ không đúng quy chuẩn để đối phó với cảnh sát giao thông.

Phạm Hoàng Thái