Có kiểm soát được kiểm dịch động vật ?
Kỳ 2: Chỉ kiểm dịch trên giấy!

>>>Kỳ 1: Kiểm dịch "tốc hành"

* Kiểm dịch lấy lệ

Trước đây, trên địa bàn tỉnh có 5 trạm, chốt kiểm dịch đầu mối giao thông. Nhưng để hạn chế tình trạng "ngăn sông cấm chợ", hiện nay ở Đồng Nai chỉ còn 2 chốt, trạm cố định, đó là chốt Phú Bình (trên quốc lộ 20) và trạm ngã ba Ông Đồn (trên quốc lộ 1A).

Theo ký kết giữa Sở Nông nghiệp- phát triển nông thôn và Công an tỉnh, lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT) có trách nhiệm phối hợp với các chốt, trạm kiểm dịch đầu mối giao thông nhằm xử lý những xe không ghé vào trạm để kiểm dịch. Thế nhưng, có mặt tại chốt ngã ba Ông Đồn suốt ngày 22 và 25-8 vừa qua, chúng tôi không thấy bóng dáng chiến sĩ CSGT nào ngoài 2 nhân viên thú y cùng 1 xe mô tô đặc chủng dựng trong trạm này. Trong khi đó, dù có nhiệm vụ kiểm tra tất cả xe chở động vật và sản phẩm động vật theo quy trình gồm rất nhiều bước mà Bộ Nông nghiệp - phát triển nông thôn đã quy định nhưng các kiểm dịch viên ở trạm ngã ba Ông Đồn chỉ làm công đoạn duy nhất là ngồi đợi lái xe chở heo đến trình giấy, đóng mộc rồi cho đi. Hiếm hoi lắm mới có một kiểm dịch viên bước ra khỏi phòng làm việc để nhìn lướt vào xe chở hàng rồi phất tay ra hiệu cho đi.

Quy định là vậy, nhưng xe chở động vật có ghé vào không thì tùy!

10 giờ 30 ngày 25-8, xe tải chở heo biển số 86T-17... hướng từ Bình Thuận vào Long Khánh ghé vào trạm kiểm dịch Ông Đồn (đóng tại xã Xuân Tâm, huyện Xuân Lộc). Xe vừa ngừng, tài xế mở cửa nhảy xuống và cầm một tờ giấy chạy vội vào trong trạm. Lúc này, một người ngồi trên xe chở heo bước xuống nhìn ngó phía sau xe, chỉnh lại các chốt cài. 3 phút sau, người thanh niên cầm tờ giấy từ trong trạm kiểm dịch chạy ra rồi cho xe chạy tiếp. Ghi nhận của chúng tôi cho thấy, nhân viên kiểm dịch ở trạm này không hề bước ra bên ngoài (nơi xe đậu) để kiểm tra hay làm bất cứ động tác kiểm dịch nào dù chỉ là nhìn trực quan bằng mắt hay đếm số heo được chở trên xe. Chưa đầy 5 phút sau đó, xe chở heo biển số 60M-38... cũng đi từ hướng Bình Thuận tấp vào. Tài xế xe này cầm giấy chạy vào trạm kiểm dịch và cũng chưa đầy 3 phút lại quay ra cho xe đi tiếp.

Ở chiều ngược lại, các xe chở động vật từ Đồng Nai đi ra các tỉnh miền Trung, miền Bắc khi ghé trạm cũng được kiểm dịch rất qua loa. Khoảng 20 giờ ngày 22-8, xe tải lớn chở đầy heo biển số 36M-57... định vượt trạm nhưng bị nhân viên kiểm dịch đưa đèn pin huơ lên ra hiệu cho dừng lại. Tài xế của xe này không cho xe vào trạm mà dừng lại bên lề đường đối diện trạm kiểm dịch. Sau đó, một người trên xe cầm giấy tờ chạy vào trạm và rất nhanh sau đó đã quay trở ra, xe tiếp tục lăn bánh.

Trong khi đó, tại chốt kiểm dịch Tân Phú (quen gọi là chốt Phú Bình, đóng gần trụ sở UBND xã Phú Bình, huyện Tân Phú), việc kiểm dịch các xe chở động vật, sản phẩm động vật đi qua đây cũng được kiểm tra nhanh không kém. Dù tỉnh Lâm Đồng đang được xác định là vùng dịch heo tai xanh nhưng việc kiểm tra các phương tiện vận chuyển động vật từ địa phương này qua chốt Phú Bình cũng quá sơ sài. Cụ thể, vào khoảng 16 giờ ngày 25-8, xe chở heo biển số 49H-68... từ hướng Lâm Đồng đi Dầu Giây ghé vào chốt Phú Bình. Tài xế xe chở heo cầm tờ giấy nhảy xuống rồi chạy vội vào văn phòng chốt gặp nhân viên kiểm dịch. Sau một hồi xăm xoi tờ giấy và trao đổi vài câu, kiểm dịch viên đóng dấu và giao tờ giấy lại cho tài xế. Tiếp đó, khi trời đổ mưa, các xe chở heo biển số 60L-42..., 60M-82... từ hướng Lâm Đồng đến cũng ghé lại và những tài xế cũng vội chạy vào chốt và vội chạy ra xe như vậy. Và tất nhiên, nhân viên kiểm dịch không hề bước ra nhìn xe để biết màu xe, chủng loại xe là gì nữa chứ chưa nói đến việc kiểm tra lâm sàng, kiểm tra niêm phong, đếm số lượng. Còn lực lượng CSGT hỗ trợ công tác kiểm dịch tại chốt này thì hoàn toàn không thấy đâu.

* Các xe đều "cho qua"

Như trên đã đề cập, nếu lập các chốt, trạm kiểm dịch đầu mối giao thông chỉ kiểm tra hành chính và cách kiểm tra như chúng tôi đã đề cập ở trên là không cần thiết và rất lãng phí, làm phiền nhà xe, chủ hàng.

Thế nhưng, trên thực tế thì việc kiểm dịch này là rất quan trọng và đã được quy định tại Quyết định số 15 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp - phát triển nông thôn quy định về quy trình, thủ tục kiểm dịch động vật, sản phẩm động vật, kiểm tra vệ sinh thú y. Tại điều 8 của Quy định ban hành kèm theo Quyết định số 15 nêu rõ: Kiểm dịch viên động vật tại các trạm kiểm dịch động vật đầu mối giao thông thực hiện kiểm tra số lượng, chủng loại động vật, sản phẩm động vật theo giấy chứng nhận kiểm dịch; mã số của động vật; dấu kiểm soát giết mổ, tem vệ sinh thú y; dấu niêm phong phương tiện vận chuyển và các dụng cụ, bao bì chứa đựng; kiểm tra tình trạng sức khỏe động vật, thực trạng vệ sinh thú y sản phẩm động vật; kiểm tra thực trạng vệ sinh thú y phương tiện vận chuyển và các vật dụng có liên quan trong quá trình vận chuyển...

Xe chở heo dừng lại nhưng không có kiểm dịch viên ở chốt kiểm dịch Phú Bình ra kiểm tra.

Chưa hết, Quy định này còn yêu cầu nhân viên kiểm dịch phải xử lý đối với các trường hợp phương tiện vận chuyển, các vật dụng có liên quan không đảm bảo yêu cầu vệ sinh thú y, kiểm dịch viên lập biên bản, đồng thời tạm đình chỉ việc vận chuyển và yêu cầu chủ hàng thực hiện các biện pháp xử lý cần thiết cho đến khi nào đảm bảo an toàn vệ sinh, dịch bệnh mới cho lưu thông tiếp.

Như vậy, rõ ràng theo Quyết định số 15 thì tại các chốt, trạm kiểm dịch đầu mối giao thông, thì trách nhiệm của kiểm dịch viên ngoài kiểm tra giấy tờ còn phải kiểm tra thực tế xe chở hàng, kiểm tra động vật, sản phẩm động vật theo đúng quy định. Nếu làm đúng quy trình được quy định như trên thì công việc của kiểm dịch viên tại các trạm kiểm dịch đầu mối giao thông sẽ gồm nhiều công đoạn, và dĩ nhiên sẽ mất không ít thời gian. Nhưng những gì chúng tôi chứng kiến tại các chốt kiểm dịch đầu mối Phú Bình và trạm ngã ba Ông Đồn cho thấy, các kiểm dịch viên ở đây chỉ làm nhiệm vụ kiểm tra giấy và đóng dấu xác nhận mà không hề có bất cứ động thái kiểm dịch, kiểm tra, tiêu độc sát trùng nào...

Vì vậy, tất cả các xe chở động vật, sản phẩm động vật đều qua chốt, trạm kiểm dịch một cách dễ dàng. Điều này thực sự nguy hại nếu số động vật, sản phẩm động vật ấy mang mầm bệnh và được đưa đến người tiêu dùng qua nhiều thủ thuật, mánh khóe của con buôn...

Nhóm PV