Giải pháp nào để người lao động không mất việc?

Theo báo cáo mới đây của Liên đoàn lao động (LĐLĐ) tỉnh, trong năm 2008, do ảnh hưởng từ cuộc khủng hoảng tài chính nên tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp (DN) trong tỉnh gặp nhiều khó khăn. Cụ thể, đến hết năm 2008, có khoảng 65 DN hoạt động trong lĩnh vực sản xuất linh kiện điện tử, may mặc, chế biến gỗ, gia công phụ tùng xe máy... phải giải thể hoặc ngừng việc, giảm giờ làm do không có đơn đặt hàng.

* Từ tình hình thực tế

Trong số các doanh nghiệp có số lượng giảm công nhân nhiều nhất, phải kể đến Công ty SanyoDi (Nhật, KCN Biên Hòa 2): 1.000 lao động (LĐ). Lý do để nơi đây quyết định giảm LĐ là vì số công nhân hết hợp đồng lao động, cùng lúc công ty không có đơn đặt hàng. Tiếp đến là các công ty: Muto (Nhật, KCN Biên Hòa 2), giảm 893 LĐ do không có đơn đặt hàng; Công ty Choong Nam (Hàn Quốc, KCN Nhơn Trạch 2), giảm 500 LĐ vì không có đơn đặt hàng, thu hẹp sản xuất; Công ty Huada (Đài Loan, KCN Tam Phước), giảm 300 LĐ; Công ty Heera Vina (Hàn Quốc, KCN Tam Phước), giảm 285 LĐ; Công ty Broad Bright (Đài Loan, KCN Hố Nai), LD được nghỉ việc 2 ngày/tuần, được hưởng 70% lương vì không có đơn đặt hàng; Công ty Hyosung (Hàn Quốc, KCN Nhơn Trạch 5 giảm 250 LĐ; Công ty Dongjin Viẹt Nam (Đài Loan, KCN Loteco), giảm 189 lao động... Ngoài ra, còn có 843 LĐ xin nghỉ việc vì lương thấp, hoặc xin nghỉ phép về quê nhưng không quay trở lại. Chẳng hạn như Công ty Việt Vinh (Đài Loan, KCN Sông Mây) có 310 LĐ, Công ty Donapacific (Đài Loan, KCN Sông Mây) có 300 LĐ. Đối với số DN buộc phải giải thể do sản xuất khó khăn, đơn vị ngừng sản xuất, tổng cộng có 643 LĐ bị thất nghiệp...

Người lao động tìm việc làm ở sàn giao dịch của tỉnh.

Thời gian qua, tiếng nói giữa DN và người LĐ thường không gặp nhau nên đã phát sinh mâu thuẫn, dẫn đến việc đình công. Trong năm 2008, toàn tỉnh đã xảy ra 185 vụ tranh chấp ngừng việc với 85.436 công nhân tham gia, mà phần lớn ở khu vực FDI (167 vụ). Trong đó, DN Đài Loan 66 vụ, DN Hàn Quốc 54 vụ. Do thu nhập bình quân của LĐ ở các DN xảy ra tranh chấp quá thấp (chỉ khoảng 1.200.000 đồng/CN/tháng), nên đã có tới 129/185 vụ ngừng việc đòi tăng lương, bù trượt giá, hỗ trợ xe đi lại, cải thiện bữa ăn...

* Đâu là giải pháp khả thi?

Theo LĐLĐ tỉnh, Đồng Nai là địa phương có số lượng DN ký kết thỏa ước lao động tập thể ở khu vực FDI cao nhất cả nước (chiếm 51%). Mặt khác, các chương trình về chính sách nhà ở cho người LĐ có thu nhập thấp; phát triển "Quỹ mái ấm công đoàn", tổ chức công đoàn tham gia xã hội hóa nhà ở cho công nhân, vận động DN, các nhà đầu tư xây dựng nhà tập thể, nâng cao chất lượng bữa ăn giữa ca, tổ chức xe đưa rước công nhân... được các cấp công đoàn phối hợp với các ngành, các cấp triển khai rộng khắp. Qua đó, đã phần nào tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong đời sống công nhân.

Để ổn định quan hệ lao động, các cấp công đoàn đã chủ động giám sát thực hiện các chế độ chính sách đối với công nhân như: Ký kết hợp đồng LĐ, xây dựng thang - bảng lương, thực hiện các chế độ đối với lao động nữ. Tính đến hết năm 2008, toàn tỉnh có 429/739 DN có ký kết thỏa ước lao động tập thể (đạt 58,05%)... Bên cạnh đó, công đoàn cấp trên, công đoàn cơ sở đã áp dụng nhiều nhóm giải pháp làm giảm căng thẳng trong quan hệ lao động. Đáng chú ý có 11 giải pháp thuộc chương trình thực hiện "quan hệ lao động hài hòa". Trong đó tập trung vào các mặt: Phát huy hình thức tư vấn pháp luật tại các khu nhà trọ; thành lập các chi nhánh tư vấn pháp luật ở các địa bàn có KCN để giải quyết kịp thời những kiến nghị, thắc mắc phát sinh, hạn chế thấp nhất mâu thuẫn giữa DN và NLĐ; đồng thời kiến nghị xử lý nhiều vụ việc DN cố tình vi phạm những quy định của Luật LĐ...

Thế nhưng, trong bối cảnh chung của tình hình khủng hoảng tài chính nên thời điểm cuối năm 2008, việc cắt giảm công nhân LĐ là điều khó tránh khỏi. Trong thời gian tới, nhằm hạn chế việc công nhân LĐ mất việc làm, LĐLĐ tỉnh sẽ phối hợp với cơ quan nhà nước và Hiệp hội giới chủ để tiến tới hình thành cơ chế "3 bên" hỗ trợ công đoàn cơ sở và người sử dụng LĐ trong DN nhằm thương lượng, giải quyết ôn hòa những tranh chấp; xây dựng mối quan hệ LĐ hài hòa, ổn định để người LĐ và DN cùng có lợi.

Tạ Nguyên