Long Khánh: Nỗi sầu chung của trái sầu riêng

"Sầu riêng - loại trái cây đặc trưng nhất của miền Nam đang lâm vào tình trạng thất bát nghiêm trọng trong năm nay và nếu tình trạng này kéo dài, thì có khả năng vài năm nữa trái sầu riêng sẽ không còn tồn tại" - những nông dân ở thị xã Long Khánh tâm sự với chúng tôi như vậy.

* Khổ vì giống dỏm

Giống Út Thủy bán với giá 2.000đ/kg.

Anh Trần Hữu Thanh có khu vườn rộng 1,5 hécta tại ấp Nông Doanh, xã Xuân Tân, tuy là người tật nguyền, nhưng với nỗ lực học tập và say mê lao động, nhiều năm liền anh được Hội Nông dân thị xã Long Khánh bình chọn là nông dân sản xuất giỏi. Anh Thanh tâm sự với chúng tôi: "Bao năm nay tôi nhịn ăn nhịn mặc để quyết tâm đầu tư khu vườn của mình thành khu vườn toàn cây ăn trái với giống mới nhất". Khi chúng tôi đến, khu vườn đang bắt đầu mùa trái chín, mùi sầu riêng ngạt ngào, những trái sầu riêng to bằng đầu người lúc lỉu trên các cành cây, anh Thanh phải dùng dây treo lên cây  để giữ cho cành khỏi gãy. Tại khu vườn có hơn một nửa trồng giống RI6 - giống sầu riêng mới cho cơm vàng hạt lép. Anh Thanh cho biết, khoảng năm 2000, nghe những người bán giống quảng cáo rùm beng về giống Út Thủy, anh trồng cả vườn, sau 5 năm cây cho trái, thì hỡi ơi giống Út Thủy hạt lớn mà sượng, không ăn được, đành bán tháo cho những người làm hương liệu giá mỗi kg chỉ 1.000 đồng. Đến năm 2003, giống RI6 xuất hiện mà có người vẫn lầm, vì các vựa cây nhập nhèm khi bán giống. Điển hình là trường hợp của anh Phan Hồng, ngụ tại Tân Phong - một nông dân còn trẻ, rất tin vào cái mới nên đã mạnh dạn đầu tư gần 150 triệu đồng để tạo 2 hécta vườn toàn giống tốt. Anh Hồng cho biết, năm 2001 anh phải mua 90 cây giống RI6 tại vựa  với giá 30.000 đồng/cây, gấp đôi giá cây giống khác. Sau 6 năm chăm bón, anh mới biết không phải giống RI6!  Khi nghe chúng tôi hỏi, vì sao không thay đổi giống để cải tạo vườn cây. Anh Thanh cười: "Các anh ở thành phố, không hiểu nỗi khổ của nông dân. Muốn gầy dựng vườn cây, nhất là cây sầu riêng  mất 5-6 năm mới cho trái, nợ nần không biết bao nhiêu mà kể, chờ tới khi ra trái ăn không được, bán không bao nhiêu tiền, nợ chồng nợ, lấy gì mà cải tạo ngay được".

* Mùa trái đắng

Để cải tạo vườn cây này, anh Thanh phải "giật gấu vá vai" thay dần! Khổ nỗi khi cây giống mới RI6 vừa cho trái trong năm nay, thì xuất hiện bệnh nấm trái, không cách gì chữa được. Bệnh nấm xuất hiện vết đen nhỏ trên thân trái, rồi loang dần ra. Trái nào bị nấm là hư. Bệnh này còn lan ra rất nhanh. Trước nguy cơ bệnh lây lan cả vườn, anh Thanh cắt trái già bán đổ bán tháo, không đợi trái chín. Trái nào còn tốt thì giá giảm chỉ còn một nửa giá năm 2007, nợ tiếp tục chồng nợ.

Theo các hộ làm vườn, thì năm ngoái, sầu riêng RI6 giá 16.000 đồng/kg, giá sầu riêng giống hạt lớn 8.000 đồng/kg, mỗi hécta sầu riêng trồng cả 2 loại trên có thu nhập khoảng 50 triệu đồng, trừ chi phí phân bón, thuốc sâu và xăng dầu... tưới cây còn được khoảng 35 triệu đồng. Trong năm nay, giá sầu riêng giảm còn một nửa, trong khi đó giá phân bón, xăng dầu tăng gấp hai, có loại tăng gấp ba như: Kali trắng, DAP. Với giá sầu riêng như hiện nay, mỗi hécta người nông dân thu được khoảng 25 triệu đồng, nhưng phân bón và xăng dầu mất khoảng 30 triệu đồng. Đó là chưa kể công sức bỏ ra. Để khắc phục tình trạng giá phân bón tăng vùn vụt từ đầu năm, nhiều nhà vườn đã hạn chế bón phân, nên kết quả là sầu riêng mất mùa nghiêm trọng.

Anh Trần Hữu Thanh cho rằng: "Cứ đà này thì chỉ có nước chặt cây sầu riêng mà trồng sắn có khi còn có ăn và sẽ rất đáng tiếc nếu Long Khánh không còn trái sầu riêng. Vì vậy, mong Nhà nước ngoài việc bảo hộ giá gạo cần xem xét giá phân bón cho người nông dân, hoặc có chính sách nào đó để giúp đỡ giữ lại cây sầu riêng!".

Nguyễn Một