Đập Đồng Hiệp kêu cứu!

Từ khi một bãi cát ở cánh đồng Đồng Hiệp được hình thành thì con đường từ xã Phú Điền ra thị trấn Định Quán và thị trấn Tân Phú trở nên tấp nập, bởi các xe tải ra vào vận chuyển cát. Hệ thống cống đập đã trở thành con đường vận chuyển cát.

Từ khi một bãi cát ở cánh đồng Đồng Hiệp được hình thành thì con đường từ xã Phú Điền ra thị trấn Định Quán và thị trấn Tân Phú trở nên tấp nập, bởi các xe tải ra vào vận chuyển cát. Hệ thống cống đập đã trở thành con đường vận chuyển cát.

* Đường kênh mương... thành đường vận chuyển cát!

Đoạn đường đê của đập Đồng Hiệp dài hơn 3km có chức năng chính là hệ thống ngăn, điều tiết nước và là bờ của hệ thống kênh mương dẫn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Đường đê, hệ thống cống đập còn là đường đi làm đồng và vận chuyển nông sản của nông dân, nhưng rất hạn chế về tải trọng. Cách nay vài năm, hệ thống thủy lợi Đồng Hiệp được nhà nước đầu tư sửa chữa, nâng cấp lại đã nâng cao hiệu quả sản xuất của cánh đồng Đồng Hiệp. Nhưng từ khi có bãi cát này, thì đập Đồng Hiệp trở thành con đường vận chuyển cát với hàng trăm chuyến xe chở cát qua lại mỗi ngày. Những chiếc xe ben lỡ và xe cải tiến chở cát có tải trọng trên chục tấn cày xới qua lại đã làm cho nhiều đoạn mặt đê lởm chởm, ghồ ghề thành đường sống lưng trâu... Chỉ chiếc xe cải tiến chở cát chạy trên đường đê bốc bụi mù mịt, anh nông dân tên Thành nói với chúng tôi đầy vẻ bức xúc: "Chúng tôi không chịu nổi vì bụi. Cứ tình trạng này thì nát bét cái đập, mùa mưa đến ai đảm bảo cho cánh đồng lúa của nông dân chúng tôi. Lúc trước để bảo vệ đập, UBND xã đã đề ra quy định, rồi làm cổng chắn để hạn chế xe cải tiến của nông dân chở lúa quá tải trọng. Còn bây giờ xe ben từ đâu đến cày xới muốn nát cái đập này thì không thấy ai ngăn chặn, bảng quy định bảo vệ đập thì đâu mất, cổng chắn cũng không còn". 

* Xe cải tiến, xe quá tải trọng chạy vô tư  

Ông Ngô Sĩ Bảng, Phó chủ tịch UBND huyện Tân Phú nói với chúng tôi: "Thực hiện nghị quyết 32, huyện đã triển khai đến các xã cho các chủ xe cải tiến cam kết không khai thác sử dụng. Còn tuyến đường Đồng Hiệp chỉ cho phép xe 7 tấn chở cát". Một chủ kinh doanh cát cũng cho chúng tôi biết muốn mua cát ở Đồng Hiệp vận chuyển về Biên Hòa nhưng đành chịu thua vì có quy định xe ben 15 tấn không được vào chở cát trên tuyến đường xã Đồng Hiệp. Thế nhưng thực tế thì tại xã Phú Điền, xe cải tiến, xe ben tải trọng lớn vẫn vô tư chạy chở cát. Hàng ngày những chiếc xe ben 15 tấn vẫn vào xã Phú Điền chở cát, mỗi chuyến xe tải trọng trên 40 tấn phóng ào ào trên đường nông thôn chật hẹp. Do xe ben lớn không chạy ra đường đập thủy lợi được, chủ khai thác cát đã lập thêm một bãi trung chuyển cát ngay gần UBND xã Phú Điền. Hai chiếc xe cải tiến hàng ngày vận chuyển cát từ bến sông vào cung cấp cát cho bãi trung chuyển, cát vung vãi đầy mặt đường nhựa. Không kể những xe cải tiến khác chở cát ra ngoài tiêu thụ xem như lệnh cấm xe 4 bánh tự chế không có giá trị ở đây. Anh M., một chủ xe cải tiến ở xã Phú Điền, phản ánh: "Trước khi lệnh cấm xe cải tiến tôi đã phải bán đổ bán tháo chiếc xe cải tiến của tôi đi nơi khác, cả gia đình tôi trông chờ vào chiếc xe để kiếm sống, nay cả tháng bán xe đi coi như thất nghiệp". Anh M. càng bức xúc hơn khi mình thì chấp hành đúng quy định của nhà nước, nhưng còn những chiếc cải tiến khác vẫn ung dung chở cát xem như chẳng có điều gì xảy ra. Suốt ngày, từng lượt xe ra vào đường Phú Điền chở cát, bụi bay mù mịt nhưng chẳng thấy bóng dáng CSGT hay Thanh tra giao thông nào có mặt!

Chúng tôi được biết, chỉ một đoạn không đầy 20 km, nhưng trên sông La Ngà (đoạn từ xã Phú Bình (Tân Phú) đến xã Gia Canh (Định Quán) có đến 3 công ty đang hoạt động khai thác cát (chưa kể phía tỉnh Bình Thuận cũng cấp phép khai thác cát cho các công ty của tỉnh này) và ít nhất có 4 bãi chứa cát được lập ven sông La Ngà. Nhìn những núi cát khổng lồ và lượng cát được vận chuyển đi, người dân không khỏi băn khoăn với việc khai thác cát như thế này thì tài nguyên nào còn, cơ quan nào giám sát hoạt động khai thác.

Nguyên Lễ