Kể từ khi Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định (QĐ) 64 (ngày 22-4-2003) về "xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trong toàn quốc" gồm 439 cơ sở (CS) trong đó Đồng Nai có 8 CS, đến nay đã hết thời hạn khắc phục. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều quy định bất cập khiến một số cơ sở không thể hoàn thành việc khắc phục ô nhiễm và có nguy cơ bị đóng cửa.
 |
| Khâu thu hồi mủ cao su thất thoát là một khâu gây mùi hôi rất khó chịu. |
Kể từ khi Thủ tướng Chính phủ ra Quyết định (QĐ) 64 (ngày 22-4-2003) về "xử lý các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng trong toàn quốc" gồm 439 cơ sở (CS) trong đó Đồng Nai có 8 CS, đến nay đã hết thời hạn khắc phục. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều quy định bất cập khiến một số cơ sở không thể hoàn thành việc khắc phục ô nhiễm và có nguy cơ bị đóng cửa.
* Các doanh nghiệp không ngại đầu tư
8 CS ở Đồng Nai là: Công ty cổ phần tấm lợp và vật liệu xây dựng (CPTL và VLXD) Đồng Nai, Giấy Đồng Nai, Nhà máy supper phốt phát Long Thành, DNTN Donatol, Bệnh viện khu vực Long Thành, Bãi rác Trảng Dài, khu vực bị nhiễm chất độc hóa học trong sân bay Biên Hòa và Công ty cao su Đồng Nai (riêng công ty này có 5 nhà máy). Như thế, trong danh sách là 8 CS nhưng thực tế là 12 "điểm đen" ô nhiễm cần khắc phục. Và đã có đến 8/12 điểm "vướng" vào vấn đề ô nhiễm từ nước thải và khí thải.
"Vấn nạn" của Công ty cao su Đồng Nai từ nhiều năm nay là nước thải và mùi hôi gây ảnh hưởng đến đời sống dân cư. Trong số 5 nhà máy của công ty, hiện mới chỉ có Nhà máy chế biến cao su Dầu Giây di dời về Nhà máy Xuân Lập là có hệ thống thu gom, xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn, với tổng kinh phí đầu tư khoảng 5,8 tỷ đồng. Nhà máy cũng áp dụng các biện pháp sản xuất sạch hơn nhằm tái sử dụng nước, giảm nhu cầu sử dụng nước, giảm lượng nước thải ra môi trường. 4 nhà máy còn lại là An Lộc, Cẩm Mỹ, Long Thành và Công ty CP cao su Hàng Gòn vẫn đang nỗ lực khắc phục ô nhiễm khi đồng loạt hoàn tất các quy trình xây dựng, cải tạo hệ thống xử lý nước thải với tổng đầu tư kinh phí lên đến 34 tỷ đồng.
Ở Công ty CPTL và VLXD Đồng Nai cũng đã chuyển đổi công nghệ sản xuất và thay thế, cải tạo các công đoạn sản xuất cũ phát sinh nhiều ô nhiễm như xây hồ chứa nước thải và lắp đặt các hệ thống chống đóng cặn tấm lợp amiăng nhằm hạn chế phát sinh chất thải, tái sử dụng nước vào quy trình sản xuất. Riêng Nhà máy supper phốt phát Long Thành là một đơn vị chuyên sản xuất các loại phân supper phốt phát đơn, A-xít Sunfuaric công nghiệp và thuốc trừ sâu công nghiệp với sản lượng lớn, trong khi nguyên vật liệu chủ yếu là những hóa chất độc hại, nên nước thải, khí thải mang nồng độ lưu huỳnh tương đối nặng, rồi cặn lưu huỳnh, bùn apatít và một số chất thải nguy hại như ắc-quy chì, cặn dầu thải, những vật liệu, bao bì nhiễm hóa chất... đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến môi trường không khí địa phương và nước sông Thị Vải. Nhà máy đã đổi các chất xúc tác, đầu tư 3 tỷ đồng để thay đổi công nghệ nhằm xử lý đạt tiêu chuẩn loại A.
Song, việc khắc phục ÔNMT hiệu quả nhất phải kể đến Bãi rác Trảng Dài thuộc Công ty dịch vụ môi trường và đô thị Biên Hòa (DVMT và ĐT). Trước đây, bãi rác Trảng Dài là một bãi rác hở nên ô nhiễm do mùi hôi, ruồi muỗi và nước rỉ rác là rất nghiêm trọng. Để ra khỏi "danh sách đen", với sự đầu tư của tỉnh và hướng dẫn về chuyên môn của Sở Tài nguyên - môi trường (TN-MT), công ty đã đầu tư xây dựng 14 hố chôn lấp rác hợp vệ sinh, hiện đã xây dựng được 6 hố chôn. Những hố này có hệ thống chống thấm, hệ thống thu gom nước rỉ rác, khí thải, trên bề mặt bãi rác được phun các chế phẩm khử mùi, rải vôi bột để diệt ruồi, muỗi, vi trùng. 8 hố chôn còn lại đang được tiếp tục triển khai. Riêng xử lý nước rỉ rác là rất khó và tốn kém, nhưng công ty cũng đầu tư 4 tỷ đồng để xây dựng nhà máy xử lý nước rỉ rác với công suất 80m3/ngày. Với hệ thống này, nước rỉ rác sau xử lý đạt loại A. Lượng nước sau xử lý được tưới lại vào bãi rác để chống cháy và tăng nhanh quá trình phân hủy rác. Với những nỗ lực cải thiện, bãi rác Trảng Dài đã được Sở TN-MT đề nghị chứng nhận hoàn thành khắc phục ô nhiễm cùng với 3 đơn vị khác là Công ty CPTL và VLXD Đồng Nai, Nhà máy chế biến mủ cao su Xuân Lập và Công ty giấy Đồng Nai.
* Vẫn còn những bất cập
Với những nỗ lực cải thiện, đến nay đã có 4 CS được đề nghị chứng nhận hoàn thành việc khắc phục ÔNMT theo quy định của Bộ TN-MT. Việc thực hiện QĐ 64 của Chính phủ nhằm tạo cho các địa phương đẩy mạnh công tác phòng ngừa, ngăn chặn ô nhiễm, tiến tới kiểm soát và hạn chế tốc độ gia tăng các CS gây ÔNMT nghiêm trọng, đảm bảo phát triển bền vững đến nay đang dần thu được những kết quả khả quan.
Theo ý kiến của những CS trên, khi bị liệt vào "danh sách đen" phải cố gắng khắc phục để ra khỏi và nhiều doanh nghiệp cũng đã không ngại đầu tư. Song, trên thực tế nhiều CS đã đầu tư rất lớn cho công tác này nhưng vẫn "lực bất tòng tâm" khi không thể "với" tới các tiêu chuẩn quy định vì đặc thù sản xuất nằm trong nhóm ngành nghề dễ gây ÔNMT. Chẳng hạn như ở Công ty cao su Đồng Nai, dù đầu tư lên đến tới gần 40 tỷ đồng cho hệ thống xử lý nước thải ở tất cả những nhà máy của mình, nhưng nước thải của 4/5 nhà máy vẫn không đạt tiêu chuẩn quy định. Vừa qua, Chủ tịch UBND tỉnh đã đình chỉ toàn bộ hoạt động sản xuất của Nhà máy chế biến mủ cao su An Lộc, đình chỉ quy trình sản xuất mủ kem của Nhà máy cao su Long Thành. 2 nhà máy còn lại là Cẩm Mỹ và cổ phần cao su Hàng Gòn được gia hạn đến
Một lãnh đạo của Công ty cao su Đồng Nai cho rằng: "Công ty đã không ngại đầu tư kinh phí để xử lý nước thải và mùi hôi, kể cả việc áp dụng những công nghệ tiên tiến nhất của nước ngoài, nhưng đến nay trên thế giới vẫn chưa có một công nghệ xử lý mùi cao su nào được xem là hoàn thiện, do mùi của chất thải cao su là các hóa chất, việc xử lý rất phức tạp. Vì thế, ở một số nước trong khu vực, nước và khí thải của những nhà máy sản xuất cao su được cho phép là loại B, trong khi tiêu chuẩn Việt
Tất nhiên, trong quá trình phát triển, những quy định cũ bất hợp lý rồi sẽ được thay đổi cho phù hợp với điều kiện thực tế. Nhưng Quyết định 64 ra đời thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc từng bước loại bỏ khỏi đời sống xã hội những CS gây ÔNMT nặng nề mà vẫn không thiện chí khắc phục, góp phần từng bước thực hiện nghiêm Luật Bảo vệ môi trường khi Việt Nam đã và đang hội nhập.
Phương Liễu
![[Infographic] ‘Chốt’ phương án nghỉ Tết Dương lịch 4 ngày](/file/e7837c02876411cd0187645a2551379f/122025/thumbnail_lich_nghi_tet_duong_lich_2026_20251225115846.jpg?width=400&height=-&type=resize)
