Được mệnh danh là "Cao nguyên trắng" và "Vương quốc ngựa" của Việt Nam, Bắc Hà có sức hấp dẫn rất lớn. Đến Việt Nam, ngoài Sapa thì Bắc Hà là nơi nhiều du khách quốc tế không thể bỏ qua. Trong bộ sách hướng dẫn du lịch ba miền, phần "Hành trình phương Bắc", tác giả Bửu Ngôn viết: "... Tại sao phải lặn lội lên Bắc Hà để xem chợ phiên trong khi Sapa cũng có? Chợ phiên Sapa đã quá tân thời, còn ở Bắc Hà chợ phiên là một ngày hội đầy màu sắc và âm thanh. Chợ Bắc Hà rực rỡ vì sắc áo người Mông Hoa, mỗi cô gái xiêm y như nàng công chúa. Chợ Bắc Hà vẫn còn tiếng ngựa hí, tiếng heo kêu, tiếng thợ rèn đập chí chát....
 |
| Dinh vua Mèo. |
Được mệnh danh là "Cao nguyên trắng" và "Vương quốc ngựa" của Việt Nam, Bắc Hà có sức hấp dẫn rất lớn. Đến Việt
* Hết mùa hoa mận trắng
Nơi có phiên chợ lớn nhất vùng cao biên giới phía Bắc này chỉ diễn ra mỗi tuần một lần vào cả ngày chủ nhật. Nhưng đêm thứ bảy trước đó, cả thị trấn Bắc Hà đã ồn ào, sôi động với đủ sắc màu, âm thanh rộn rã. Đến Bắc Hà để nhìn thấy cho đầy đủ mọi thứ như vậy trong một thời điểm nhất định như thế thật không phải là sự chọn lựa dễ dàng cho một người đến từ phương xa như Đồng Nai. Thế mà buổi chiều thứ bảy đầu xuân tôi có mặt ở Bắc Hà thì cái cảnh hoa mận mộng mơ tràn ngập phố núi để thị trấn vùng cao này được mệnh danh là "Cao nguyên trắng" đã không còn nữa. Bà Nguyễn Thị Toan, vợ ông Giàng Síu Phủ, chủ tiệm phở Mạnh Cường ở con đường trung tâm thị trấn Bắc Hà, cho biết: "Tôi sống ở Bắc Hà gần 30 năm rồi. Năm nào "rét tháng ba bà già chết cóng" cũng đều phải trữ sẵn than trong nhà để sưởi, vậy mà năm nay nắng ấm lạ thường. Hoa mận nở trắng xóa khắp Bắc Hà trong những ngày rét đậm cuối đông gặp nắng ấm cũng tàn rụi hết rồi! Bây giờ thì ở những xã xa thị trấn còn có các cây mận lác đác trổ hoa!".
Nhiều năm nay trở thành điểm du lịch hấp dẫn của cả vùng Tây Bắc, thường xuyên tấp nập khách Tây nên Bắc Hà có diện mạo khá hiện đại với những quán cà phê internet, tiệm chụp ảnh kỹ thuật số, chi nhánh ngân hàng, khách sạn, nhà trọ... với cửa kính sáng choang. Đặc biệt là ở Bắc Hà bây giờ đang mọc lên những ngôi nhà cao tầng rất bề thế, khang trang. Có những ngôi nhà hiện đại và đẹp đến mức làm lu mờ cả cái "dinh thự vua Mèo" do thổ ty Hoàng Yến Chao xây dựng từ năm 1914 đến 1921 mới hoàn thành. Công trình kiến trúc theo phong cách Á - Âu kết hợp được xem là uy nghiêm, đồ sộ nhất ở "Cao nguyên trắng Pạc Kha" (tức Bắc Hà ngày nay) gần như bị chìm khuất giữa những ngôi nhà hiện đại của người dân Bắc Hà hiện nay, dù đây cũng là một điểm tham quan và chụp ảnh của du khách khi đến Bắc Hà.
Cũng rất lạ, thị trấn Bắc Hà phát triển nhanh và mạnh, thu hút đông đảo du khách từ nhiều nơi trên thế giới đến như vậy, nhưng cho đến bây giờ ở đây vẫn còn... "nhà không số, phố không tên".
* Giảm uống rượu, tăng mua sắm
 |
| Chợ phiên Bắc Hà. |
Ở chợ phiên Bắc Hà, điều đầu tiên đập vào mắt du khách là sắc màu rực rỡ của y phục các cô gái Mông Hoa. Tôi đã đi chợ tình Sapa, nhìn các cô gái Dao đỏ, HMông mặc y phục rực rỡ đỏ, xanh, những cô gái Thái, Tày, HMông, Lô lô... ở chợ phiên Mèo Vạc, Yên Minh, Phố Bảng, Đồng Văn (tỉnh Hà Giang) mặc đủ loại y phục truyền thống rực rỡ, chói chang và đủ sắc màu nhưng có lẽ không y phục dân tộc ở đâu đẹp bằng các cô gái Mông Hoa ở Bắc Hà. Cụ Nguyễn Thị Thủy, quê ở Hà Nội, lên sống ở vùng Bắc Hà từ những năm 1958, nay đã 83 tuổi mà tóc đen mượt, da dẻ không một vết nhăn và cụ còn hết sức minh mẫn. Cụ nhận xét: "Chừng vài năm nay áo xống của con gái Mông Hoa đi dự chợ phiên Bắc Hà được biến đổi đẹp như bây giờ. Nghe đâu mỗi bộ áo váy thêu máy này trên cả chục triệu đồng. Cô nào cũng có một vài bộ dành để đi chợ phiên ngày chủ nhật. Truớc đây bộ đồ này đơn giản lắm, chỉ khoảng một trăm ngàn đồng là cùng!".
Bà chủ quán phở Mạnh Cường cũng đồng ý với nhận xét của cụ Thủy và cho biết thêm: "Đàn ông HMông vài năm gần đây cũng thay đổi nhiều lắm. Trước đây "các bố" đi chợ phiên sau khi bán được vài món hàng nông thổ sản nào đó như măng rừng, thảo quả hoặc con lợn, con gà... liền kéo nhau vào quán thắng cố và nốc rượu ngô bản Phố (loại rượu ngon nhất Lào Cai, được làm ra ở xã bản Phố, cách Bắc Hà chỉ khoảng 2km) rồi say bét chè, lăn đùng ra đó nằm ngủ, đến 6 - 7 giờ tối vợ dẫn ngựa đến đặt nằm lên lưng ngựa đưa về nhà! Khoảng hai năm nay, họ tiến bộ rất nhiều. Mùa mận chín bán xong họ đi chợ phiên Bắc Hà mua chăn màn, thuốc xịt muỗi và cả tivi, cassete... rồi chở về bằng xe gắn máy. Mùa này thì họ mua phân bón và thuốc trừ sâu cùng các loại nông cụ cầm tay Người Mông ở huyện Bắc Hà bây giờ gần như nhà nào cũng đều có xe gắn máy , đi chợ phiên họ chạy xe gắn máy và dắt theo cả ngựa để mua sắm xong và thồ hàng về! Nay thì chợ phiên vào khoảng 3 giờ chiều đã tan, bà con dân tộc kéo nhau về núi hết, trong thị trấn chỉ còn khách Tây. Và cảnh "mấy bố" người HMông say rượu nằm ngoài đường giờ cũng hiếm thấy lắm!".
* Chợ văn hóa vùng cao Bắc Hà
Cảnh khá lạ lùng đối với người miền xuôi là trên mọi con đường dẫn vào chợ phiên Bắc Hà đều có những bãi buộc ngựa. Bãi buộc ngựa nằm cạnh bờ hồ sinh thái Na Cồ còn là chợ ngựa, trâu, chó, heo... khá ồn ào, tấp nập. Nơi nhộn nhịp không kém là khu vực tập trung các quán thắng cố và rượu ngô. Hai món ăn mà bất cứ người đàn ông HMông nào ở Bắc Hà đi chợ phiên cũng đều không bỏ qua. Ông Bùi Văn Chiêu, trưởng ban quản lý chợ Bắc Hà cho biết: "Chỉ riêng món thắng cố trong chợ Bắc Hà có đến 42 hàng, chủ yếu là bán vào ngày chợ phiên!".
 |
| Ngựa đem đến bán tại chợ phiên. |
Ông Lương Xuân Hinh, Cán bộ kiểm soát trong ban quản lý chợ Bắc Hà cho rằng: "Chợ văn hóa Bắc Hà hiện nay đang mở rộng mặt bằng, số người mua hàng nông thổ sản đến bán nhiều hơn. Đặc biệt, hàng dệt thổ cẩm rất đa dạng, phong phú. Thế nhưng những nét văn hóa đặc sắc chỉ riêng có ở chợ Bắc Hà như trước đây đã mất dần. Đó là tiếng khèn, kèn của thanh niên HMông tại các phiên chợ không còn nữa, và cảnh "kéo vợ" - một tập tục đặc sắc của người HMông - cũng rất hiếm khi thấy xảy ra trong phiên chợ!".
B.T
![[Video_Chạm 95] Xã Định Quán](/file/e7837c02876411cd0187645a2551379f/122025/dinh-quan_20251220110114.jpg?width=400&height=-&type=resize)
