Huyện Long Thành quyết tâm ngăn chặn AIDS

Cả bác sĩ Trần Nguyên Đức, điều phối viên của dự án "Phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam" tỉnh Đồng Nai do Ngân hàng thế giới (World bank) tài trợ lẫn bác sĩ Bùi Ngọc Khương - Trưởng khoa truyền thông của Trung tâm phòng chống HIV/AIDS Đồng Nai đều có chung nhận xét: Thực hiện cam kết góp phần làm giảm tỷ lệ lây nhiễm HIV/AIDS trong cộng đồng dân cư dưới 0,3% bằng các biện pháp can thiệp hiệu quả ở Đồng Nai được triển khai tại TX. Long Khánh, huyện Trảng Bom, huyện Long Thành và Trung tâm giáo dục lao động xã hội tỉnh (trung tâm 05-06) cho đến nay, nơi nào cũng đạt được, những kết quả ban đầu đáng phấn khởi.

Phòng tư vấn xét nghiệm HIV Long Thành.

* Đội ngũ cán bộ năng động, chịu làm

Đồng chí Công an huyện Long Thành vừa được tăng cường về ban công an xã Long Phước phụ trách mảng hình sự đã không khỏi thắc mắc, trước việc một đối tượng nghi ngờ là đang sử dụng ma túy chiều nào cũng đến gặp bác sĩ Lê Thị Thanh Lê, trưởng trạm y tế xã. Làm rõ "hành vi mờ ám" này, anh công an biết được là họ gặp nhau để trao đổi bơm kim tiêm. Anh chàng giống như con nghiện chính là giáo dục viên đồng đẳng còn nữ bác sĩ này là cộng tác viên tuyến huyện của dự án "Phòng chống HIV/AIDS". Bác sĩ Thanh Lê không những là khuôn mặt quen thuộc của nhiều bệnh nhân trong xã mà còn là khách hàng đặc biệt" thường xuyên có mặt ở các cơ sở dịch vụ, vui chơi giải trí trên địa bàn với các đồng đẳng viên của mình để hướng dẫn việc phân phối, sử dụng bao cao su nhằm bảo đảm an toàn tình dục hoặc trao đổi bơm kim tiêm sạch cho các đối tượng nghiện ma túy. Nhiều chủ quán cà phê đèn mờ trước đây thấy bác sĩ Thanh Lê cùng các đồng đẳng viên của mình vào quán đã tỏ ra khó chịu và nghi ngại. Nhưng qua nghe tuyên truyền và nhìn thấy các hoạt động của nhóm bác sĩ Thanh Lê đã hưởng ứng và còn vui vẻ treo bảng cam kết trong quán. Có chủ quán còn rất khoái bảng cam kết này vì nó quy định rõ: Hợp đồng trách nhiệm triển khai các biện pháp giảm thiểu phòng lây nhiễm HIV/AIDS có chữ ký và dấu mộc đỏ chói của đại tá Nguyễn Phi Hùng, Phó giám đốc Công an tỉnh; bác sĩ Lương Văn Ngà, Phó giám đốc Sở Y tế, bà Nguyễn Thị Hoàng Trinh, Phó chủ tịch UBND huyện Long Thành. Họ cho rằng treo bảng "hợp đồng trách nhiệm" này trong quán giống như "dán lá bùa", khởi sợ... công an làm khó dễ!

Xã Phước Thái là một "điểm nóng" về các tệ nạn xã hội và là nơi có tỷ lệ người nhiễm HIV cao trong huyện do "ôm trọn" khu công nghiệp Gò Dầu, Vedan với lượng lao động trẻ, xa xứ rất đông. Tại đây có bác sĩ Nguyễn Trọng Kiềm cùng những đồng đẳng viên của mình đều tỏ ra xông xáo trong việc tiếp cận các đối tượng tiêm chích và gái mại dâm để thuyết phục họ sử dụng bơm kim tiêm sạch và sử dụng bao cao su khi hoạt động tình dụng.

Ở "điểm nóng" nhất huyện là thị trấn Long Thành, ngoài chị Trần Thị Láng, một đồng đẳng viên tích cực, có biệt tài tiếp cận, làm quen với chị em có nguy cơ cao đồng tình sử dụng bao cao su thì y sĩ Lê Thị Thành của trạm y tế thị trấn là một cộng tác viên của dự án rất giỏi trong việc "rủ rê" các ban, ngành, đoàn thể tham gia công tác tuyên truyền vận động chính quyền khu phố tham gia phòng chống HIV/AIDS, ủng hộ các biện pháp can thiệp.

Đáng chú ý là ở xã An Hòa có anh Nguyễn Đức Hiệp một đồng đẳng viên rất thích nhạy trong việc phát hiện các nhóm thanh niên dính líu với ma túy. Và anh Hiệp đã nhanh chóng làm quen với "đại ca" của băng nghiện này để thuyết phục "rủ rê" bọn đàn em sử dụng kim tiêm sạch. Một đồng đẳng viên khác trong xã nổi tiếng với rượu đế Bến Gỗ này là chị Mai cũng có nghệ thuật tiếp cận với những cô gái bán quán cà phê đèn mờ để phát bao cao su. Những đồng đẳng viên khác như: Huỳnh Thanh Nhàn, Lê Thế Quang Trường, Trần Thanh Đức, Quách Thiên Trung, Trần Hoại Dưỡng... đều rất năng động làm tốt nhiệm vụ.

Nhưng nổi bật trong vai trò những cán bộ y tế có trách nhiệm với công tác phòng chống HIV/AIDS trên địa bàn huyện Long Thành là bác sĩ Nguyễn Thị Văn Văn, Trưởng phòng hành chính tổng hợp của Trung tâm y tế dự phòng huyện. Từ một đội trưởng Đội y tế dự phòng được giao kiêm nhiệm phụ trách công tác phòng chống HIV/AIDS, bác sĩ Văn Văn đã cùng với y sĩ Nguyễn Văn Thu, cán bộ chuyên trách tham gia dự án và bác sĩ Ẩn của Phòng y tế huyện đã trở thành một đội ngũ cán bộ năng động, giàu trách nhiệm với công việc. Đặc biệt là làm việc có chương trình, kế hoạch cụ thể và có phân công phân nhiệm rõ ràng. Nổi bật là các hoạt động truyền thông liên tục được tổ chức thực hiện.

Bác sĩ Nguyễn Thị Văn Văn cho biết: Nhờ xây dựng mạng lưới giáo dục đồng đẳng với 19 cộng tác viên và 8 đồng đẳng viên hoạt động đi vào nề nếp, ổn định nên từ tháng 4 đến nay việc triển khai chương trình can thiệp giảm thiểu tác hại và truyền thông thay đổi hành vi đã đạt được một số kết quả nhất định như qua tiếp cận với 1.119 lượt đối tượng nghiện hút, gái mại dâm đã phát ra 8.817 bao cao su, trao đổi 5.086 bơm kim tiêm. Truyền thông để 136 người nhà của người nhiễm HIV/AIDS và 94 người bị nhiễm HIV/AIDS nghi tự nguyện đến để được tư vấn và xét nghiệm. Đặc biệt là có 40 người bị hiễm HIV/AIDS được tư vấn và chăm sóc tại nhà, 36 người nhiễm HIV/AIDS được triệu trị nhiễm trùng cơ hội tại các trạm y tế xã.

* Cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc

Có người cho rằng việc triển khai thực hiện các biện pháp giảm thiểu tác hại lây nhiễm HIV/AIDS ở Long Thành mạnh và có bài bản là nhờ Trưởng ban chỉ đạo phòng chống HIV/AIDS huyện đồng thời là Phó chủ tịch UBND huyện Nguyễn Thị Hoàng Trinh vốn là một bác sĩ nên được sự ủng hộ. Thế nhưng ở Long Thành không chỉ vậy, vì đồng chí Đào Văn Minh Phó bí thư Huyện ủy vốn là một luật gia cũng được giao trực tiếp phụ trách "Dự án nâng cao công tác lãnh đạo phòng chống HIV/AIDS và chăm sóc sức khỏe sinh sản".

Những nhà lãnh đạo Đảng và chính quyền huyện Long Thành đều cho rằng: Sự quan tâm và trở thành quyết tâm của huyện trong việc ngăn chặn đại dịch AIDS xuất phát từ tình hình thực tế của địa phương. Hiện nay Long Thành là một trong ba huyện, thành phố, thị xã có tốc độ lây nhiễm HIV/AIDS cao nhất trong tỉnh Đồng Nai. Năm 1993, Long Thành mới phát hiện ra ca nhiễm HIV đầu tiên thì đến nay có đến 437 trường hợp được phát hiện, trong đó có 75 trường hợp chuyển sang AIDS và đã có 57 người tử vong vì AIDS. Từ năm 2000 đến nay, tốc độ lây nhiễm HIV/AIDS ở Long Thành tăng rất nhanh. Đặc biệt là năm 2005, toàn huyện phát hiện 109 trường hợp nhiễm mới. Từ thị trấn Long Thành và 4 xã Phước Thái, An Hòa, Phước Tân và An Phước là những địa bàn có quốc lộ 51 từ TP. Hồ Chí Minh đi Vũng Tàu chạy ngang qua có đối tượng lây nhiễm HIV/AIDS thì đến nay 19/19 xã, thị trấn trong huyện Long Thành đều có người bị HIV/AIDS. Từ đầu năm đến nay, huyện Long Thành lại phát hiện thêm 49 ca nhiễm HIV/AIDS.

Xác định Long Thành đang phát triển mạnh về kinh tế và xã hội, hiện nay trên địa bàn huyện có 4 khu công nghiệp với 111 nhà máy đang đi vào hoạt động, thu hút trên 15 ngàn công nhân. Trong đó có trên 60% là công nhân trẻ nhập cư. Tới đây, Long Thành còn phát triển thêm các khu công nghiệp, mở đường cao tốc, sân bay quốc tế... và tiến lên thành thị xã, nên nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS là rất cao, nếu không có biện pháp can thiệp mạnh. Do đó, Long Thành đã nêu cao quyết tâm ngăn chặn AIDS bằng những biện pháp can thiệp giảm thiểu tác hại với sự đồng thuận của cả một hệ thống chính trị. Và ngay từ lúc triển khai dự án "Phòng chống HIV/AIDS ở Việt Nam" theo tuyến huyện, Đảng bộ và chính quyền huyện Long Thành đã tạo ra sự phối hợp chặt chẽ giữa các ban, ngành. Trong đó, ngoài vai trò của cơ quan lao động thương binh, xã hội thì công an được xem trọng với việc bố trí đồng chí Lưu Công Tâm, Phó công an huyện làm Phó ban thường trực của Ban chỉ đạo. Và qua thực tế, lực lượng công an từ huyện đến cơ sở đã hỗ trợ tích cực cho các đoàn thể như nông dân, phụ nữ, thanh niên, cựu chiến binh phát huy hơn nữa vai trò vận động của mình trong việc truyền thông, phổ biến kiến thức pháp luật về công tác phòng chống HIV/AIDS nhằm ủng hộ và đồng thuận việc triển khai các biện pháp giảm thiếu tác hại lây nhiễm HIV/AIDS cũng như có thái độ không kỳ thị với người nhiễm HIV/AIDS, xác định việc phòng chống HIV/AIDS là nhiệm vụ của mọi người. Qua đó việc giám sát trọng điểm cũng thực hiện dễ dàng hơn.

Bùi thuận