Làm gì để công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đạt hiệu quả cao hơn?

Do không được giải quyết thỏa đáng nên người dân TP. Biên Hòa và huyện Nhơn Trạch đến các cơ quan chức năng để gửi đơn khiếu kiện.

9 tháng đầu năm 2006, các cơ quan nhà nước trong toàn tỉnh đã tiếp 7.355 lượt người đến để khiếu nại, tố cáo (KNTC), phản ánh, kiến nghị. Trong đó, phòng tiếp dân tỉnh và Thanh tra tỉnh tiếp 1.130 lượt người; cấp huyện 2.025 lượt người; các sở, ngành 300 lượt người; phòng, ban cấp huyện và cấp xã, cơ sở 3.896 lượt người. Tuy nhiên, hiện nay có khá nhiều vụ việc KNTC còn tồn đọng, kéo dài, phức tạp. Theo đánh giá của lãnh đạo tỉnh và cơ quan chức năng, một trong những nguyên nhân dẫn đến tồn đọng về KNTC là do lãnh đạo huyện, xã không trực tiếp gặp gỡ, trao đổi; đồng thời giải quyết ngay theo thẩm quyền những vấn đề mà người dân thắc mắc, cần đề đạt nguyện vọng. Việc thiếu trách nhiệm, xa rời quần chúng của một số lãnh đạo huyện, xã đã góp phần làm tăng lượng đơn thư KNTC trong thời gian qua...

Đề cập đến vai trò, trách nhiệm của người lãnh đạo trong việc giải quyết đơn, thư khiếu nại mà người dân gửi đến, Phó ban Pháp chế HĐND tỉnh Phạm Ngọc Tuấn cho biết, Chủ tịch UBND tỉnh Võ Văn Một luôn rất nghiêm túc trong việc dành thời gian để tiếp dân định kỳ (1 lần/tháng), trừ những ngày ông đi công tác, hoặc có chuyện đột xuất. Đối với một số trường hợp phức tạp, trước khi ban hành quyết định giải quyết; hoặc một số vụ việc đã có quyết định cuối cùng nhưng đương sự còn thắc mắc và vẫn tiếp tục khiếu nại, lãnh đạo UBND tỉnh còn tổ chức gặp gỡ để lắng nghe, đồng thời giải thích trên cơ sở luật định để chấm dứt khiếu kiện. Ngoài việc tiếp dân tại văn phòng tiếp dân, lãnh đạo tỉnh còn quan tâm thực hiện công tác đối thoại với dân ngay tại cơ sở. Ở UBND tỉnh là thế, nhưng một số huyện, xã, lẽ ra lãnh đạo phải có trách nhiệm tiếp dân lại thường được "đùn" cho cán bộ chuyên trách hay có biểu hiện tránh gặp dân. Theo quy định về công tác tiếp dân, trong tuần, lãnh đạo xã phải dành 1 ngày; trong 2 tuần, lãnh đạo huyện dành 1 ngày để tiếp dân. Thế nhưng lâu nay, một số lãnh đạo huyện, xã lại không thực hiện nghiêm túc quy định này, mà chỉ cử cán bộ chuyên trách đứng ra gặp dân, rồi sau đó... nhận và "kính chuyển" đơn. Vì vậy, không lạ gì khi nhiều nơi công khai lịch tiếp dân đàng hoàng, nhưng khi dân hỏi đến lãnh đạo, đều được trả lời, Chủ tịch (hoặc Phó chủ tịch) đi họp... Ông Tuấn nói: "Đơn thư KNTC trong thời gian qua không giảm, đều có nguyên nhân sâu xa từ cơ sở. Ở đây, có thể thấy rõ, nếu như lãnh đạo huyện, xã làm tốt vai trò của mình thì chắc chắn tình hình KNTC trong thời gian qua đã chuyển biến tích cực. Đằng này, nhiều vị Chủ tịch huyện, chủ tịch xã thường xuyên "né" dân, ngại đối thoại với dân. Việc làm thiếu trách nhiệm của lãnh đạo cơ sở đã buộc cấp trên phải "ôm" luôn những chuyện mà lẽ ra cấp cơ sở có thể giải quyết theo thẩm quyền ngay từ khi phát sinh vấn đề, cả về tranh chấp lẫn KNTC...".

Chánh thanh tra tỉnh Nguyễn Hoàng Lưu, khi nói về công tác tiếp dân ở cơ sở thời gian qua, ông thừa nhận, một số điạ phương đã làm tốt công tác này. Đáng chú ý là các cơ quan Nhà nước đều duy trì chế độ tiếp công dân thường xuyên. Một số địa phương đã kết hợp việc tiếp dân để tuyên truyền Luật KNTC và các chính sách pháp luật, qua đó nhiều trường hợp sau khi nghe giải thích đã tự nguyện rút đơn, hoặc chấp hành quyết định giải quyết của cấp có thẩm quyền. Song, không ít nơi còn xem nhẹ việc đối thoại với dân để tìm hướng tháo gỡ; các ngành các cấp nhiều nơi không thực hiện việc cập nhật hồ sơ, sổ sách theo dõi. Đáng kể là hiện nay, hầu hết các xã, phường, thị trấn trong tỉnh đều không có phòng tiếp dân theo quy định. Theo ông Lưu, trong khi lãnh đạo cơ sở không lắng nghe nguyện vọng, đề đạt của người dân thì mọi phát sinh làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự, đời sống dân cư là điều không tránh khỏi. "Thực ra, rất nhiều trường hợp dân khiếu nại là do bị kích động, lôi kéo nhưng họ không được giải thích tường tận về quyền lợi và nghĩa vụ hợp pháp khi nộp đơn KNTC. Chính vì thiếu sự đối thoại, gặp gỡ và giải thích, cũng như được lãnh đạo địa phương giải quyết tức thời những thắc mắc liên quan đến đời sống của một bộ phận dân ngay từ đầu nên phát sinh những vụ việc tranh chấp kéo dài không đáng có; không ít vụ việc còn trở nên rối ren do cấp cơ sở giải quyết thiếu cơ sở, không có căn cứ..." - ông Lưu nói.

Phải nói rằng, chính quyền cơ sở là nơi gần gũi và hiểu người dân nhất. Lẽ ra, đây chính là điều kiện để các đoàn thể từ tổ dân phố trở lên có thể nắm bắt tức thời những tình huống liên quan đến đời sống của cộng đồng dân cư. Thế nhưng, lạ ở chỗ, có nhiều vụ KNTC đông người và cả một số vụ tranh chấp nhỏ lẻ, chính quyền cơ sở cũng không biết. Nói như Phó chủ tịch HĐND tỉnh Huỳnh Chí Thắng, nếu cơ sở nào cứ để xảy ra liên tục các vụ tranh chấp, kiện tụng lên đến tỉnh thì phải xem lại năng lực cùng công tác tiếp dân của lãnh đạo nơi đó.

Tạ Nguyên