Thu phí sử dụng đường bộ ra sao?

Ngày 15-11-2012, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 197/2012/TT-BTC hướng dẫn chế độ thu, nộp, quản lý và sử dụng phí sử dụng đường bộ (SDĐB) theo đầu phương tiện. Thông tư này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2013.

Như vậy, mọi góp ý về việc có nên thực hiện thu phí (còn gọi là phí bảo trì đường bộ) hay không đã được gác qua một bên. Vấn đề hiện nay là các nơi thực hiện và người có phương tiện chịu phí chấp hành ra sao?

* Thu phí ô tô, chưa thu phí xe mô tô

Theo Thông tư 197, các phương tiện phải đóng phí SDĐB gồm: ô tô, máy kéo, rơ-moóc, sơ mi rơ -moóc được kéo bởi ô tô và máy kéo (gọi chung là ô tô) và xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe máy (gọi chung là xe mô tô). Các phương tiện không bị thu phí SDĐB khi bị hủy hoại do tai nạn hoặc thiên tai, bị tịch thu, bị tai nạn đến mức không thể lưu hành phải sửa chữa từ 30 ngày trở lên. Người có ô tô nộp phí SDĐB tại các trạm đăng kiểm khi đem phương tiện đến đăng kiểm theo chu kỳ. Đối với xe mô tô, UBND tỉnh, thành sẽ xây dựng phương án thu, quản lý, sử dụng phí SDĐB thu từ mô tô và trình cho HĐND cùng cấp quyết định mức thu. UBND cấp xã, phường, thị trấn là đơn vị thu phí SDĐB đối với xe mô tô.

Từ 1-1, các xe ô tô thực hiện đăng kiểm phải nộp thêm phí sử dụng đường bộ. Trong ảnh: Nhân viên đăng kiểm đang kiểm tra kỹ thuật một xe ô tô ở Chi nhánh đăng kiểm Long Thành.

Như vậy, từ ngày 1-1, trước mắt chỉ có phương tiện ô tô bắt đầu thực hiện việc thu phí, còn xe mô tô phải đợi đến kỳ họp HĐND tỉnh năm 2013 (khoảng giữa năm 2013) mới quyết định mức thu. Cho đến ngày 26-12-2012, Văn phòng UBND huyện Long Thành cho biết, huyện vẫn chưa nhận được văn bản chỉ đạo về việc tổ chức cho UBND cấp xã thu phí SDĐB.

Ngày 28-12-2012, ông Hoàng Văn Ái, Giám đốc Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới Đồng Nai cho biết, trung tâm và 3 chi nhánh trực thuộc ở TX.Long Khánh, huyện Long Thành và huyện Định Quán đã chuẩn bị mọi điều kiện để bắt đầu thu phí SDĐB từ đầu năm 2013 theo quy định. Ở các nơi tiếp nhận hồ sơ và phòng chờ đều có niêm yết bản in phóng to của “Biểu mức thu phí SDĐB” để mọi người tìm hiểu mức phí phải đóng phù hợp với phương tiện đến đăng kiểm.

Tại các trung tâm đăng kiểm, nhân viên nhận hồ sơ kiểm định cho biết, có trường hợp doanh nghiệp vận tải đem xe đến kiểm định trước hạn để “né” ngày bắt đầu thu phí 1-1-2013, nhưng không được chấp nhận. Theo ông Hoàng Văn Ái, nếu các xe kiểm định trong năm 2012 (hoặc trước đó), nhưng chu kỳ kiểm định tiếp theo trong năm 2013 (hoặc sau nữa), thì vẫn bị truy thu phí SDĐB kể từ ngày 1-1-2013.

* Chấp hành nhưng còn băn khoăn

Ngày 27-12-2012, chúng tôi đến tìm hiểu ở Chi nhánh đăng kiểm xe cơ giới Long Thành. Lúc này, các tài xế, chủ xe đang chú ý đọc bản niêm yết mức thu phí SDĐB được dán ngay nơi nộp hồ sơ đăng kiểm.

Tài xế Nguyễn Văn L., chạy xe khách 16 chỗ (xe hợp đồng) cho biết, tiền đóng phí chủ xe chịu, nhưng đó sẽ là cái cớ để tài xế bị chậm trả lương, hoặc cắt giảm các phụ cấp khác. Còn tài xế Nguyễn H.T., chạy xe tải 60N-80… cho biết, với xe tải loại 15 tấn của gia đình, mỗi năm anh phải đóng thêm hơn 7 triệu đồng tiền phí SDĐB, đây quả là một khoản chi lớn. Nói đoạn, anh T. chìa cho chúng tôi xem giấy thông báo tăng mức thu phí của trạm thu phí quốc lộ 51 (kể từ 0 giờ ngày 1-1). Theo đó, xe tải của anh phải đóng phí 80 ngàn đồng/lượt, hoặc 2,4 triệu đồng/tháng (vé tháng) hoặc 6,4 triệu đồng/quý (vé quý), tức hơn 25 triệu đồng/năm. Vừa đóng phí quốc lộ 51, vừa phải đóng phí SDĐB hơn 32 triệu đồng/năm, anh T. không an lòng vì bị đóng phí chồng phí và phải chi phí quá nặng cho tiền sử dụng đường sá.

Theo quy định của Bộ Giao thông - vận tải, trạm thu phí quốc lộ 51 không thuộc diện các trạm thu phí bị dỡ bỏ khi thực hiện thu phí SDĐB trên toàn quốc. Anh Trần Văn H., có xe chở hàng 4 bánh có gắn động cơ (gắn biển số chạy thí điểm), sau khi xem qua biểu mức thu phí SDĐB cũng bức xúc: “Đây là loại xe thí điểm do Bộ Giao thông - vận tải cho phép lưu hành để thay thế xe 3, 4 bánh tự chế, nhưng mức thu quá khó hiểu. Vì cùng là xe chở hàng thuê, cùng tải trọng, nhưng mức thu của xe mô tô ba bánh chỉ từ 100-150 ngàn đồng/năm. Trong khi đó, xe chở hàng 4 bánh của tôi (chỉ thêm 1 bánh, giảm tải trọng trên mặt đường) lại bị thu phí đến 2,16 triệu đồng/năm”.

Trong tình hình khó khăn về ngân sách hiện nay, người dân có phương tiện sẵn sàng chia sẻ khó khăn với Nhà nước trong việc đóng góp cho giao thông đất nước ngày càng phát triển. Thế nhưng, cũng có những băn khoăn khi phải thực hiện nghĩa vụ này. Rất mong các cấp, ngành lắng nghe ý kiến phản ánh của người dân để sớm điều chỉnh những bất hợp lý, để người dân cảm thấy thoải mái khi đóng góp cho Nhà nước.

Thanh Toàn