Nghĩa vụ và quyền hạn của người khiếu nại

Lâu nay, không ít công dân chưa phân biệt rõ thế nào là phản ảnh, vụ việc nào là khiếu nại. Do vậy, không ít đơn khiếu nại của bà con đã không được giải quyết hoặc giải quyết không thể theo ý muốn của người khiếu nại...

Lâu nay, không ít công dân chưa phân biệt rõ thế nào là phản ảnh, vụ việc nào là khiếu nại. Do vậy, không ít đơn khiếu nại của bà con đã không được giải quyết hoặc giải quyết không thể theo ý muốn của người khiếu nại...

* Trách nhiệm của cá nhân và tập thể khiếu nại

Theo quy định, khi thực hiện quyền khiếu nại của mình, người khiếu nại cần phải tìm hiểu xem cơ quan nào có thẩm quyền giải quyết vụ việc khiếu nại. Người đứng đơn khiếu nại phải quan tâm gửi đến đúng cơ quan thì nơi đó mới có thẩm quyền xem xét, giải quyết.

Tại các buổi tiếp xúc cử tri, thường có đông người dân đến phản ảnh và khiếu nại các vụ việc liên quan.(Ảnh chụp tại huyện Nhơn Trạch)

Đơn khiếu nại phải ghi rõ ngày, tháng, năm; họ, tên; địa chỉ của người khiếu nại. Nội dung đơn phải trình bày cụ thể khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính của người nào, cơ quan nào; nêu rõ lý do vì sao khiếu nại; đồng thời, người khiếu nại cũng cần nêu rõ trong đơn những yêu cầu của mình. Ví dụ như: đòi hủy quyết định hành chính, chấm dứt hành vi hành chính trái pháp luật hoặc đòi bồi thường thiệt hại... Cuối đơn người khiếu nại phải ký tên, nếu không biết chữ thì người khiếu nại nhờ người khác viết đơn và điểm chỉ vào đơn. Người khiếu nại có thể tự mình đưa đơn đến cơ quan có thẩm quyền hoặc gửi qua đường bưu điện.

Trường hợp người khiếu nại muốn khiếu nại trực tiếp thì đến nơi tiếp công dân để trình bày khiếu nại theo đúng thủ tục, trình tự pháp luật quy định. Khi đến nơi tiếp công dân thì người khiếu nại phải tôn trọng nội quy tiếp công dân và làm thủ tục khiếu nại theo hướng dẫn của cán bộ tiếp công dân.

Trong trường hợp nhiều người cùng ký vào một đơn khiếu nại hoặc cùng đến cơ quan Nhà nước để khiếu nại trực tiếp, thì: Trên thực tế có thể quyết định hành chính liên quan đến nhiều người và họ đều có quyền khiếu nại. Tuy nhiên, pháp luật không quy định việc khiếu nại tập thể, bởi lẽ khiếu nại cùng một quyết định hành chính nhưng mỗi người đều có lợi ích riêng, có những yêu cầu khác nhau và được giải quyết khác nhau tùy theo trường hợp cụ thể. Mặc khác, có thể mỗi người đều có ý kiến khác nhau về kết quả giải quyết vụ việc, có người đồng ý sau lần giải quyết đầu tiên, có người không đồng ý và tiếp tục khiếu nại lên cấp trên...

Do vậy, khoản 1 điều 6 Nghị định số 136/2006/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Khiếu nại - tố cáo (KN-TC) và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KN-TC có quy định: "Đối với đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết và có đủ các điều kiện quy định tại điều 2 Nghị định này thì phải thụ lý để giải quyết; trong trường hợp đơn khiếu nại có chữ ký của nhiều người thì có trách nhiệm hướng dẫn người khiếu nại viết thành đơn riêng để thực hiện việc khiếu nại".

Trong trường hợp nhiều người khiếu nại cùng một nội dung và muốn trình bày trực tiếp với cán bộ tiếp công dân thì không thể cùng một lúc vào gặp cán bộ tiếp dân mà cần cử đại diện để trình bày nội dung sự việc với cán bộ tiếp dân nhằm tránh gây mất trật tự, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của cơ quan nhà nước cũng như việc khiếu nại của những người khác.

* Quyền của người khiếu nại

Theo quy định của Luật KN-TC, thì người khiếu nại có thể tự mình khiếu nại hoặc thông qua người đại diện hợp pháp để khiếu nại. Quy định này tạo điều kiện cho công dân khi gặp một trở ngại khách quan nào đó như bệnh tật, thiên tai... mà không thể trực tiếp thực hiện khiếu nại thì có thể thông qua người đại diện cho mình đến khiếu nại với cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Hiện nay, nhiều cơ quan, đơn vị đã tổ chức tiếp và giải quyết khá tốt việc khiếu nại của công dân. (Ảnh minh họa)

Để hướng dẫn về vấn đề này, tại khoản 1 điều 1 của Nghị định 136 quy định chi tiết và hướng dẫn Luật KN-TC có quy định:  Trong trường hợp người khiếu nại là người chưa thành niên, người bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì cha, mẹ, vợ, chồng, con, anh, chị, em ruột có năng lực hành vi dân sự đầy đủ hoặc người giám hộ là người đại diện để thực nhiện việc khiếu nại; nếu không có người đại diện thì MTTQ xã, phường, thị trấn nơi người đó cư trú cử người đại diện để thực hiện việc khiếu nại. Khi thực hiện việc khiếu nại, người đại diện phải có giấy tờ hoặc xác nhận của UBND xã, phường, thị trấn nơi người khiếu nại cư trú để chứng minh với cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc đại diện hợp pháp của mình. Trong trường hợp MTTQ xã, phường, thị trấn cử người đại diện để khiếu nại thì phải có văn bản nêu rõ lý do, trách nhiệm của người đại diện. Người đại diện có các quyền và nghĩa vụ của người khiếu nại theo quy định của Luật KN-TC năm 2005.

Trường hợp người khiếu nại ốm đau, già yếu, có nhược điểm về thể chất hoặc vì lý do khách quan mà không thể tự mình khiếu nại thì được ủy quyền cho cha, mẹ, vợ, chồng, con đã thành niên, anh, chị, em ruột hoặc người khác có năng lực hành vi dân sự đầy đủ để thực hiện việc khiếu nại. Người được ủy quyền chỉ thực hiện việc khiếu nại theo đúng nội dung được ủy quyền. Việc ủy quyền phải bằng văn bản và phải có xác nhận của UBND xã, phường, thị trấn nơi người ủy quyền cư trú.

Nguyễn Quốc Cường (Phó chánh Thanh tra tỉnh)