Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ án giao thông có chết người mà lỗi do bị cáo thì không được cho tại ngoại. Ngành tòa án tỉnh Đồng Nai, trong các cuộc họp giao ban định kỳ cũng hướng dẫn là án giao thông chết người thì không được xử "treo".
Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ án giao thông có chết người mà lỗi do bị cáo thì không được cho tại ngoại. Ngành tòa án tỉnh Đồng Nai, trong các cuộc họp giao ban định kỳ cũng hướng dẫn là án giao thông chết người thì không được xử "treo". Thế nhưng, qua đợt giám sát của Ban pháp chế HĐND tỉnh vừa rồi, cho thấy tỷ lệ án treo được tòa án một số địa phương vận dụng trong xét xử các vụ tai nạn giao thông khá nhiều. Theo đánh giá của Ban Pháp chế HĐND tỉnh, nếu xét xử như thế thì không đủ sức răn đe, phòng ngừa chung trong tình hình cả nước đang ra sức ngăn chặn đẩy lùi tai nạn giao thông.
Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh đánh giá về nguyên nhân xảy ra án tai nạn giao thông như sau: Đối tượng phạm tội đối với án giao thông là nam giới, tuổi từ 18-30 chiếm đa số; điều khiển phương tiện trong tình trạng say rượu; chạy với tốc độ cao; lấn tuyến; vượt không đảm bảo khoảng cách an toàn và khi sang đường không nhường cho xe đang lưu thông ưu tiên và phần lớn không có giấy phép lái xe. Năm 2004, TAND tỉnh đưa ra xét xử đến 268 vụ và năm 2005 là 258 vụ án tai nạn giao thông. Bình quân án giao thông chiếm trên 13% so với số vụ án hình sự mà toàn ngành đã giải quyết mỗi năm. Điều này cho thấy, tỷ lệ án giao thông ở Đồng Nai chiếm khá cao.
Báo cáo của TAND TX Long Khánh, cho thấy từ tháng 10-2005 đến nay đã đưa ra xét xử 12 vụ án tai nạn giao thông với 12 bị cáo thì đã có đến 10 bị cáo được tòa cho hưởng án treo. Cùng thời gian, TAND TP. Biên Hòa đã đưa ra xét xử 81 vụ án về tai nạn giao thông với 84 bị cáo thì có 31 bị cáo được cho hưởng án treo. Trong đó, có nhiều trường hợp còn được hội đồng xét xử tuyên phạt dưới khung quy định. Ông Phạm Ngọc Tuấn, Phó ban Pháp chế HĐND tỉnh cho biết, tuy chưa có con số thống kê chính thức nhưng trong một cuộc họp giao ban giữa các ngành nội chính, lãnh đạo TAND tỉnh cho hay tòa án cấp huyện xử án tai nạn giao thông "treo" khá cao.
Chánh án TAND TX. Long Khánh Tạ Quang Trưởng giải thích là do có lỗi hỗn hợp của bị cáo và bị hại khi tai nạn xảy ra cùng nhiều yếu tố giảm nhẹ khác nên hội đồng xử án mới xem xét cho hưởng án treo. Mặc khác, theo ông Trưởng, phần lớn các vụ án mà hội đồng xét xử cho hưởng án treo là dựa trên mức án mà đại diện Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) thị xã giữ quyền công tố tại các phiên tòa đề nghị... treo. Còn Chánh án TAND TP. Biên Hòa Huỳnh Trung Cang cho rằng pháp luật cho phép áp dụng xử dưới khung hình phạt. Trong đó, bị cáo có những tình tiết giảm nhẹ như nhân thân tốt, là học sinh, sinh viên có lỗi của bị hại... Tuy nhiên, để đảm bảo xử lý được nghiêm minh các vụ án tai nạn giao thông, đòi hỏi cần có sự phối hợp giữa ba ngành công an, Viện kiểm sát và tòa án. Trên thực tế , ở một số địa phương, công an không khởi tố án giao thông vì cho rằng có lỗi của bị hại hoặc hai bên đã tự thỏa thuận, bị hại bãi nại. Ông Huỳnh Tấn Hưng, Chánh văn phòng cơ quan điều tra Công an tỉnh, cho biết án giao thông thường có lỗi hỗn hợp, và tâm lý chung nhiều người cho rằng đấy là lỗi vô lý, không ai muốn xảy ra. Do đó, việc nhiều bị cáo được hưởng án treo cũng là dễ hiểu. Song, ông Hưng cũng tỏ ra phân vân: "Tai nạn giao thông càng lúc càng diễn biến phức tạp mà xử "treo" nhiều quá không đủ sức răn đe". Trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh Tạ Trung Hiếu thì nói thẳng: Việc xử án giao thông "treo" quá nhiều trong tình hình hiện nay là không đáp ứng yêu cầu răn đe, kiềm hãm tai nạn giao thông và không phục vụ nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Ở đây còn có trách nhiệm của VKSND cấp huyện và các cơ quan tố tụng cấp trên không thực hiện kiểm tra, giám sát đầy đủ và kháng nghị nếu thấy việc áp dụng hình phạt của tòa án là chưa phù hợp. Phó chánh án TAND tỉnh Lê Thành Văn cho biết, trong các cuộc họp giao ban định kỳ, lãnh đạo TAND tỉnh có yêu cầu lãnh đạo TAND cấp huyện không được xử "treo" đối với án giao thông chết người. Trước tình hình án treo gia tăng ở
Theo quy định của Bộ luật hình sự, án treo không phải là một hình phạt. Do vậy, việc xử quá nhiều án treo là điều phải suy nghĩ. Ví dụ như trong 12 vụ án giao thông với 12 bị cáo mà TAND thị xã Long Khánh đưa ra xét xử có 10 vụ dẫn đến chết người thì đến 8 trường hợp được hưởng án treo. Cũng xin nhắc lại rằng, tình hình tai nạn giao thông đang diễn biến phức tạp. Do đó, việc các cơ quan tố tụng đưa các vụ án ra xét xử phải đảm bảo nghiêm minh, răn đe, phòng ngừa chung và phục vụ nhiệm vụ chính trị là kiềm hãm tai nạn giao thông tại từng địa phương và cần nói thêm rằng, việc xét xử án tai nạn giao thông là xét xử ý thức chấp hành pháp luật của người gây ra lỗi.
Phong Vũ
